Ο φιλοπόλεμος Ερντογάν είναι μόνος του.

Μόλις πριν από δυο χρόνια, ως μέρος της πολιτικής της περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες, η Τουρκία δεν απαιτούσε βίζα από διάφορα κράτη, μεταξύ αυτών και την Συρία.

Χιλιάδες λοιπόν Σύριοι επισκέπτονταν τακτικά την Τουρκία, συνεισφέροντας στις οικονομικές και εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δυο χωρών.

Ήταν μια εποχή μεγάλου ενθουσιασμού για την Τουρκία σε ολόκληρη την Μέση Ανατολή, ειδικά όταν μετά το περιστατικό του πλοιάριου Mavi Marmara, ο Τούρκος πρωθυπουργός Recep Tayyip Erdogan έδειχνε να ανοίγεται προς την Ανατολή, και να τα βάζει με το Ισραήλ, ακόμη και με τις ΗΠΑ!

Οι Άραβες αγκάλιασαν με πάθος τις τουρκικές τηλεοπτικές σαπουνόπερες, και μάλιστα πολλοί ονόμαζαν τα νεογέννητά τους Tayyip.

Ο Erdogan ήταν δημοφιλής, και τα πήγαινε καλά με όλους, ειδικά με τον Σύρο πρόεδρο Bashar al-Assad, τον οποίο αποκαλούσε «αδελφό» του.

Και μετά ήρθε η αραβική άνοιξη. Χρειάστηκε να γίνουν πολλές σφαγές, για να τοποθετηθεί επιτέλους και ο Erdogan. Με δραματικές εκκλήσεις, ζήτησε από τον φίλο του να παραιτηθεί.

Αυτός όμως ορκίστηκε να πολεμήσει μέχρι θανάτου.

Σήμερα, μετά από έναν σκληρό εμφύλιο πόλεμο,  περίπου 30.000 νεκρούς Σύριους, και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, οι δυο χώρες άρχισαν να συγκρούονται μεταξύ τους, ανταλλάσσοντας όλμους και απειλές.

Ο Erdogan επιμένει στο αξίωμα πως «αν θέλεις ειρήνη ετοιμάζεσαι για πόλεμο», και το τουρκικό κοινοβούλιο, που ελέγχεται από το κόμμα του, ενέκρινε την  στρατιωτική επέμβαση στη Συρία.

Όλες οι ενδείξεις θέλουν να ξεκινάει πόλεμος στην ευρύτερη περιοχή, με την Τουρκία να έχει το δάχτυλο στη σκανδάλη. Μάλιστα, η φιλοπολεμική ρητορική της τουρκικής κυβέρνησης, δείχνει (τουλάχιστον στις ΗΠΑ) να στηρίζεται και από τον τουρκικό λαό.

Πριν όμως από μερικές εβδομάδες, σημειώθηκαν πορείες στην Κωνσταντινούπολη, με συνθήματα κατά του πολέμου, και κατά του Ομπάμα, τον οποίο πολλοί απλοί Τούρκοι θεωρούν πολεμοκάπηλο.

Σύμφωνα δε με μια  τελευταία δημοσκόπηση της τουρκικής Metropol, το 76% των Τούρκων δεν θέλει πόλεμο με την Συρία.

Μέρος της αντίθεσης προς τον Erdogan προέρχεται από τον φόβο πολλών Τούρκων απέναντι στην σουνιτική εκδοχή του ισλαμισμού, που βλέπουν να απλώνεται κυρίαρχη στη χώρα τους.

Ο Erdogan, όπως και οι περισσότεροι Σύριοι αντάρτες, είναι Σουνίτης. Το καθεστώς του Assad όμως, είναι κοσμικό, αποτελούμενο από Αλεβίτες.

Η ηγεσία των αντικαθεστωτικών συνεργάζεται στενά με την Τουρκία, η οποία επιτρέπει στη Σ. Αραβία και στο Κατάρ να εξοπλίζουν τους αντάρτες μέσω των εδαφών της, ενώ πολλοί πιστεύουν πως και η Άγκυρα συνεισφέρει  δυνάμεις και χρήματα. Υπάρχουν αναφορές, πως στο αεροδρόμιο της περιοχής Hatay, καθημερινά καταφθάνουν γενειοφόροι μαχητές της Τζιχάντ, που προωθούνται στη Συρία.

Στην Τουρκία, ο Αλεβιτισμός είναι μια μυστικιστική πίστη, διαφορετικής  κατεύθυνσης από αυτόν της Συρίας, αλλά και αυτός συγκρούεται με τους συντηρητικούς Σουνίτες. Ο Erdogan είναι από χρόνια αντίπαλος τους, αφού οι Αλεβίτες της Τουρκίας στηρίζουν το κοσμικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα, που αποτελεί την κύρια αντιπολίτευση σε αυτό του Erdogan.

Το Λαϊκό Κόμμα τηρεί αντιπολεμική στάση, με τον ηγέτη του Kemal Kilicdaroglu να δηλώνει πως δεν θέλει να δει τουρκικό αίμα να χύνεται στις αραβικές ερήμους, ενώ κατηγορεί τον Erdogan πως προωθεί σεχταριστικές πολιτικές στην Συρία .

Το αντικυβερνητικό κλίμα στην Τουρκία, μεταξύ των μορφωμένων φιλελεύθερων, είναι τέτοιο, που πολλοί προτιμούν την παραμονή του Assad στην εξουσία, κόντρα στην επίσημη πολιτική της Άγκυρας.

Για όλους αυτούς τους κοσμικούς Τούρκους, που ενοχλούνται από την αλαζονική ηγεσία του πρωθυπουργού τους, είναι προτιμότερος ένας αιμοσταγής δικτάτορας ως γείτονας, παρά μια επέλαση του ισλαμισμού στην διπλανή τους χώρα.

Υπάρχουν βέβαια και πολλές άλλες απόψεις. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν πως τα ηθικολογικά ξεσπάσματα του Erdogan είναι υποκριτικά, ειδικά όταν ο ίδιος καθημερινά τιμωρεί την κουρδική μειονότητα της χώρας του.

Άλλοι θεωρούν πως το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι ο έλεγχος των κουρδικών περιοχών της Βόρειας Συρίας.

Και τέλος, κάποιοι τον θεωρούν ως πιόνι των ΗΠΑ, αν και ο ίδιος έχει επανειλημμένα κατηγορήσει την Δύση για κωλυσιεργία στο συριακό ζήτημα.

Τελικά, η συζήτηση για το αν η Τουρκία θα πολεμήσει με την Συρία είναι μάλλον άτοπη.

Το ΝΑΤΟ δεν έχει δείξει διάθεση να επέμβει, και ο Erdogan αποκλείεται να κάνει κάτι από μόνος του, χωρίς την συμμετοχή του «συνασπισμού των προθύμων».

Ο Τούρκος πρωθυπουργός είναι απολυταρχικός και απρόβλεπτος, αλλά δεν είναι τρελός.

Πρόκειται για έναν περήφανο, συναισθηματικό ηγέτη μιας καταπιεσμένης από την κοσμική χώρα του θρησκευτικής μειονότητας, που κάποτε φυλακίστηκε επειδή έγραψε ένα ποίημα!

Τώρα έχει τον απόλυτο έλεγχο των πάντων στην Τουρκία.

Παρόλα αυτά του αρέσουν οι συγκρούσεις, επειδή δεν του αρέσει  να χάνει, και επειδή πιστεύει πως έχει τον Θεό μαζί του.

Η φιλοπολεμική του στάση μπορεί να τρομάζει, επειδή ακριβώς είναι ο μόνος ηγέτης που τηρεί μια τέτοια στάση.

Στην ουσία θέτει τον εαυτό του αντιμέτωπο με τον υπόλοιπο κόσμο.

Και αυτή είναι μάλλον η μόνη θέση που ο ίδιος προτιμάει να έχει.

S.A.

The New Republic