Το παρόν και το μέλλον της Ρωσίας.

Οι άνευ προηγουμένου διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες στη Ρωσία την περίοδο 2011-2012, σε συνδυασμό με την προσυνεννοημένη ανταλλαγή ρόλων μεταξύ Vladimir Putin και Dmitri Medvedev, δείχνουν την αδυναμία του ρωσικού πολιτικού συστήματος.
Ελάχιστοι όμως είναι οι σημερινοί Μοσχοβίτες που πιστεύουν πια στο κίνημα διαμαρτυρίας.

Η μεσαία τάξη, που στηρίζει την αντιπολίτευση, δεν διαθέτει τον κατάλληλο πολιτικό μηχανισμό, για να πιέσει την κυβέρνηση.

Στερείται αξιόπιστης πολιτικής ηγεσίας, και πέραν αυτού, η διαφθορά του καθεστώτος για την οποία διαμαρτύρεται, δεν γεννήθηκε επί Putin, αλλά αυτός την κληρονόμησε.


Παραδοσιακά στη Ρωσία, η κοινωνία δεν επενέβαινε στα ζητήματα του κράτους. Ως το 1917, η χώρα κυβερνώνταν αυταρχικά από τους Τσάρους, χωρίς κοινοβούλιο, εκλογές, και άλλους τέτοιους δημοκρατικούς θεσμούς. Ο Τσάρος διόριζε τους υπουργούς, οι οποίοι διοικούσαν εν ονόματι του, και μόνο σε αυτόν έδιναν λογαριασμό.
Η ελευθερία του λόγου απαγορεύονταν δια ροπάλου, υπήρχε γενική λογοκρισία, και η πανίσχυρη μυστική αστυνομία Οχράνα, προστάτευε το καθεστώς. Το μόνο εμπόδιο στην παντοδυναμία του Τσάρου, ήταν η απέραντη γεωγραφική έκταση της χώρας που κυβερνούσε.
Κάτι ανάλογο συνέβαινε και επί ΕΣΣΔ. Οι μόνες ήπιες αλλαγές επήλθαν μετά τον θάνατο του Στάλιν, ενώ οι πρώην διαφωνούντες κατάφεραν μετά την κατάρρευση της να αναρριχηθούν σε θέσεις κλειδιά.
Αυτοί είναι οι παράγοντες που οδήγησαν τις μεταρρυθμίσεις (περεστρόικα) του Gorbachev, με ιδιωτικοποιήσεις κλπ και που έφεραν τη Ρωσία σε μια κατάσταση, όπου κυριαρχούσε η εγκληματικότητα σε όλους τους τομείς, ιδιωτικούς και δημόσιους.
Η φιλελευθεροποίηση αυτή υποστηρίχτηκε και από ξένους οικονομολόγους, που όμως δεν ήξεραν τίποτα για τη ρωσική παράδοση και κουλτούρα, και που δεν μπόρεσαν να προβλέψουν την παγκόσμια οικονομική κρίση των `90ς, με αποτέλεσμα να απαξιωθεί η έννοια της ελεύθερης αγοράς, αλλά και της δημοκρατίας στη Ρωσία.
Οι μειώσεις στις τιμές της ενέργειας, επηρέασαν αρνητικά τους επενδυτές της ρωσικής αγοράς, και αυτό οδήγησε στην ταχεία υποτίμηση του ρουβλίου, σε συνδυασμό με την αδυναμία αποπληρωμής των δημοσίων χρεών της χώρας. Υπό την απειλή του πληθωρισμού, και χωρίς να μπορεί να πουλήσει δημόσιες επιχειρήσεις, η Μόσχα αναγκάστηκε να αυξήσει τους φόρους, με αποτέλεσμα να φύγουν κεφάλαια, και ο καθένας να προσπαθεί να κρύψει τα εισοδήματά του.
Η έμπειρη όμως ρωσική γραφειοκρατία μπόρεσε να ξεπεράσει την κρίση. Χρησιμοποιώντας μια κευνσιανή προσέγγιση, η οικονομική σταθερότητα αποκαταστάθηκε.
Η εξουσία όμως πέρασε, από τους επιχειρηματίες, στους δικτυωμένους γραφειοκράτες.
Έτσι, η σημερινή αντιπολίτευση είναι ανίσχυρη, αφού η κυρίαρχη ιδεολογία είναι αυτή των κρατικών γραφειοκρατών και αξιωματούχων.
Σήμερα, η σταθερότητα της ρωσικής οικονομίας βασίζεται στο κόστος της ενέργειας. Όπως λέει ο καθηγητής Οικονομικών Sergey Guriev, «αν η τιμή του πετρελαίου πέσει στα $60, και παραμείνει εκεί για ένα χρόνο, η κυβέρνηση θα έχει πόρους. Αν όμως αυτό συνεχιστεί για δυο χρόνια, τότε θα στερέψουν τα χρήματα, και θα πρέπει να δανειστεί, αλλά οι αγορές θα της το αρνηθούν, λέγοντας πως δεν βασίζονται πια σ’ αυτήν».
Αν το Κρεμλίνο σταματήσει να πληρώνει, και να χρηματοδοτεί τον πληθυσμό, θα επέλθει αστάθεια, που θα απαξιώσει το νυν καθεστώς, όπως έγινε και επί περεστρόικα, με αποτέλεσμα ο Πούτιν να βρεθεί σε δύσκολη θέση.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η ρωσική αντιπολίτευση μπορεί να ξεπεράσει τις εσωτερικές της διαφωνίες, και αδυναμίες, και να συσπειρωθεί επιτέλους αποτελεσματικά απέναντι στο καθεστώς.

S.A.
The Commentator