Κάποια στιγμή λίγο πριν τον θάνατό του το 2010, ο τιμημένος με Νόμπελ διανοητής και συγγραφέας της Αριστεράς, Jose de Sousa Saramago, δήλωσε τα παρακάτω για το κατάντημα της αριστεράς σήμερα.
«Τρία ή τέσσερα χρόνια πριν, σε μια συνέντευξη σε εφημερίδα της Νότιας Αμερικής, από την Αργεντινή νομίζω, εν μέσω των ερωταπαντήσεων, έκανα μια δήλωση η οποία φανταζόμουνα (ο αφελής) ότι θα δημιουργούσε αγανάκτηση, σκάνδαλο, έριδα, πρώτα από όλα στις τοπικές οργανώσεις της αριστεράς και, ποιος ξέρει, θα εξαπλώνονταν σαν κύμα και διεθνώς, σε οργανώσεις που αναφέρονταν στην αριστερά, σε επίπεδο είτε πολιτικό, είτε συνδικαλιστικό, είτε πολιτιστικό. Με όλη της την σκληρότητα, χωρίς να μειώσει τη σφοδρότητα της βωμολοχίας μου, η εφημερίδα αναπαρήγαγε την πρόταση μου η οποία ήταν η εξής: «Η Αριστερά δεν έχει την παραμικρή γαμημένη ιδέα για τον κόσμο στον οποίον ζει.» Στην εσκεμμένα προκλητική αυτή μου πρόταση , η αριστερά, που τόσο αμφισβητήθηκε, απάντησε με την πιο κρύα σιωπή.
Για παράδειγμα, κανένα Κομμουνιστικό Κόμμα, αρχίζοντας με αυτό που είμαι μέλος, δεν ανέβηκε στα κάγκελα για να διαμαρτυρηθεί ή έστω να επιχειρηματολογήσει για το κατά πόσο η έκφρασή μου αυτή ήταν δίκαιη ή άδικη. Πολύ περισσότερο, κανένα από τα σοσιαλιστικά κόμματα που βρίσκονται στις αντίστοιχες κυβερνήσεις, όπως ας πούμε της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, δε θεώρησε απαραίτητο να ζητήσει εξηγήσεις από τον ξεδιάντροπο συγγραφέα που τόλμησε να πετάξει αυτή την πέτρα μέσα στο σάπιο τέλμα της αδιαφορίας. Απολύτως τίποτα, απόλυτη σιωπή, ωσάν οι ιδεολογικοί τάφοι τους περιείχαν μόνο σκόνη, αράχνες, μόλις ένα παλιό οστό που δεν θα μπορούσε καν να χρησιμοποιηθεί ως λείψανο. Για κάποιες μέρες ένιωσα αποκλεισμένος από την ανθρώπινη κοινωνία, σαν να ήμουν ένας λεπρός, θύμα κάποιου είδους διανοητικής κίρρωσης, που δεν ξέρει τι λέει. Είχα φτάσει ακόμη και να σκεφτώ πως θα με συμπονούσαν κιόλας αυτοί που έμεναν σιωπηλοί, λέγοντας κάτι παρηγορητικό όπως: «Ο φτωχός, τι θα μπορούσε να αναμένεται άλλο από αυτόν σε αυτή την ηλικία?» Είναι σαφές πως δε με θεωρούν άξιο να πω τη γνώμη μου. Ο χρόνος πέρασε, η κατάσταση του κόσμου έγινε πιο περίπλοκη, και η Αριστερά ατάραχη συνέχισε να παίζει το ρόλο στην εξουσία ή στην αντιπολίτευση που της είχε διανεμηθεί. Και εγώ, ο οποίος εν τω μεταξύ είχα κάνει μια άλλη ανακάλυψη, πως ο Μαρξ ποτέ δεν είχε περισσότερο δίκιο, φαντάστηκα πριν από ένα χρόνο, όταν έσπασε το απόστημα της απάτης με τις υποθήκες στις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι η αριστερά όπου κι αν ήταν, αν ήταν ακόμα ζωντανή, θα άνοιγε επιτέλους το στόμα της να πει την άποψή της. Μπορώ να το εξηγήσω: η αριστερά δεν σκέφτεται, δεν πράττει, δεν ρισκάρει. Συνέβη ότι συνέβη μετά και ακόμα η αριστερά χαλαρά και χωρίς να αντιδρά, συνεχίζει να μην ενεργεί, να μην ρισκάρει. Μην εκπλήσσεστε από την αναιδή ερώτηση του τίτλου: «Πού είναι η αριστερά?» Δεν δίνω δεκάρα πλέον, έχω ήδη πληρώσει πολύ ακριβά τις ψευδαισθήσεις μου.
Για παράδειγμα, κανένα Κομμουνιστικό Κόμμα, αρχίζοντας με αυτό που είμαι μέλος, δεν ανέβηκε στα κάγκελα για να διαμαρτυρηθεί ή έστω να επιχειρηματολογήσει για το κατά πόσο η έκφρασή μου αυτή ήταν δίκαιη ή άδικη. Πολύ περισσότερο, κανένα από τα σοσιαλιστικά κόμματα που βρίσκονται στις αντίστοιχες κυβερνήσεις, όπως ας πούμε της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, δε θεώρησε απαραίτητο να ζητήσει εξηγήσεις από τον ξεδιάντροπο συγγραφέα που τόλμησε να πετάξει αυτή την πέτρα μέσα στο σάπιο τέλμα της αδιαφορίας. Απολύτως τίποτα, απόλυτη σιωπή, ωσάν οι ιδεολογικοί τάφοι τους περιείχαν μόνο σκόνη, αράχνες, μόλις ένα παλιό οστό που δεν θα μπορούσε καν να χρησιμοποιηθεί ως λείψανο. Για κάποιες μέρες ένιωσα αποκλεισμένος από την ανθρώπινη κοινωνία, σαν να ήμουν ένας λεπρός, θύμα κάποιου είδους διανοητικής κίρρωσης, που δεν ξέρει τι λέει. Είχα φτάσει ακόμη και να σκεφτώ πως θα με συμπονούσαν κιόλας αυτοί που έμεναν σιωπηλοί, λέγοντας κάτι παρηγορητικό όπως: «Ο φτωχός, τι θα μπορούσε να αναμένεται άλλο από αυτόν σε αυτή την ηλικία?» Είναι σαφές πως δε με θεωρούν άξιο να πω τη γνώμη μου. Ο χρόνος πέρασε, η κατάσταση του κόσμου έγινε πιο περίπλοκη, και η Αριστερά ατάραχη συνέχισε να παίζει το ρόλο στην εξουσία ή στην αντιπολίτευση που της είχε διανεμηθεί. Και εγώ, ο οποίος εν τω μεταξύ είχα κάνει μια άλλη ανακάλυψη, πως ο Μαρξ ποτέ δεν είχε περισσότερο δίκιο, φαντάστηκα πριν από ένα χρόνο, όταν έσπασε το απόστημα της απάτης με τις υποθήκες στις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι η αριστερά όπου κι αν ήταν, αν ήταν ακόμα ζωντανή, θα άνοιγε επιτέλους το στόμα της να πει την άποψή της. Μπορώ να το εξηγήσω: η αριστερά δεν σκέφτεται, δεν πράττει, δεν ρισκάρει. Συνέβη ότι συνέβη μετά και ακόμα η αριστερά χαλαρά και χωρίς να αντιδρά, συνεχίζει να μην ενεργεί, να μην ρισκάρει. Μην εκπλήσσεστε από την αναιδή ερώτηση του τίτλου: «Πού είναι η αριστερά?» Δεν δίνω δεκάρα πλέον, έχω ήδη πληρώσει πολύ ακριβά τις ψευδαισθήσεις μου.
Για την απόδοση
Δαίδαλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου