Σήμερα, όλοι είμαστε εκδότες!

Μέχρι πριν από περίπου δέκα χρόνια, ήταν σχεδόν αδύνατο να μπορέσει κάποιος να δημοσιεύσει κάτι, και να το εκπέμψει στον κόσμο.

Ίσως να μπορούσε να πληρώσει για μια δημοσίευση, ή να τυπώσει φυλλάδια και να τα μοιράζει στον δρόμο χέρι χέρι.

Υπήρχαν βέβαια και οι πειρατικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί.

Σε γενικές γραμμές όμως, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας βρίσκονταν στα χέρια κάποιων λίγων, και όχι των πολλών.

Στο παρελθόν μπορούσαμε να μοιραστούμε τις απόψεις μας με τις παρέες μας, ή να στείλουμε κάποια επιστολή σε εφημερίδα. Υπήρχε όμως έλεγχος όσον αφορά στο κατά πόσο θα μπορούσε η άποψή μας να κυκλοφορήσει σε ένα ευρύ κοινό.

Στην καλύτερη περίπτωση, η επιστολή μπορεί να δημοσιεύονταν στην εφημερίδα (αν ήθελε ο αρμόδιος συντάκτης), ή μπορούσαμε να τηλεφωνήσουμε ζωντανά σε κάποιον ραδιοφωνικό σταθμό, και να εκφράσουμε την άποψή μας, με τον κίνδυνο να μας το κλείσουν ανά πάσα στιγμή.

Στο παρελθόν, η δημοσίευση, ή η εκπομπή μιας άποψης υπάγονταν σε μια πολύπλοκη σειρά ελέγχων, και αδειών.

Μόνο εφόσον παίρνονταν κάποια μέτρα, μπορούσε να δημοσιευθεί μια άποψη.

Ακόμη όμως και μετά την δημοσίευση, η νομοθεσία καραδοκούσε.

Μπορούσες να δεχτείς αγωγή ή μήνυση, για ότι δημοσίευες, αν και το ρίσκο για κάτι τέτοιο ήταν μικρό, λόγω των πολλαπλών ελέγχων που προηγούνταν της όποιας  δημοσίευσης.

Σήμερα όμως, ο καθένας που διαθέτει μια σύνδεση με το διαδίκτυο, και μια πρόσβαση σε ένα social media, ή μια πλατφόρμα για blogging, μπορεί εύκολα να δημοσιεύσει προς τον υπόλοιπο κόσμο.

Και μάλιστα, να το κάνει, πατώντας απλά ένα πλήκτρο.

Παρ’ όλα αυτά, η νομοθεσία και οι περιορισμοί της παραμένουν το ίδιο. Χωρίς όμως τους διάφορους μεσάζοντες (συντάκτες, εκδότες, δικηγόρους κλπ) που μεσολαβούσαν μέχρι την τελική δημοσίευση, και που εξασφάλιζαν εν πολλοίς την νομιμότητά της.

Σήμερα, όλοι ανεξαιρέτως είμαστε εν δυνάμει εκδότες, και μάλιστα η νομοθεσία μας αντιμετωπίζει επί ίσοις όροις με τις μεγάλες και απρόσωπες εκδοτικές επιχειρήσεις.

Κάποιοι πιστεύουν πως τα  μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να ελέγχονται και να ρυθμίζονται. Δεν είναι ξεκάθαρο όμως, το τι ακριβώς εννοούν.

Για παράδειγμα, η ρύθμιση σημαίνει πως υπάρχουν κάποιες αρχές, που προλαβαίνουν κάτι. Αλλά στο θέμα των  social media, το να προσπαθήσεις να προλάβεις κάτι είναι εξίσου μάταιο με το να προσπαθήσεις να ρυθμίσεις την αναπνοή, ή τα κύματα της θάλασσας, κ.ο.κ.

Επειδή κάτι θεωρείται ότι θα πρέπει να ελέγχεται, δεν σημαίνει και ότι μπορούμε πράγματι να το ελέγξουμε.

Έτσι, βρισκόμαστε σήμερα στην περίεργη θέση, να μπορεί ο καθένας να δημοσιεύει ότι του καπνίσει.

Για κάποιους αυτό από μόνο του είναι κάτι το προβληματικό.

Με την μεγάλη δύναμη και εξουσία, έρχονται και οι αντίστοιχα μεγάλες ευθύνες.

Υπάρχουν παραδείγματα αναρτήσεων στο tweeter και σε blogs, που αν αυτοί που τα ανέβασαν κάθονταν ένα δευτερόλεπτο να σκεφτούν, δεν θα τα ανέβαζαν ποτέ.

Είναι όμως απορίας άξιον πως αντί να έχουμε πολλά περιστατικά καταχρήσεων και ανευθυνότητας στα social media, έχουμε λίγα.

Και αυτό προσφέρει αισιοδοξία.

Ο φόβος του όχλου συνεχίζει να ισχύει.

Ευτυχώς όμως αποδεικνύεται πως μερικές φορές, η εξουσία στα χέρια του λαού δεν ισοδυναμεί με χάος.

Στα μέσα του 19^ου αιώνα, κάποιοι κατά τα άλλα λογικοί πολιτικοί, δεν ήθελαν ο απλός λαός να αποκτήσει το δικαίωμα της ψήφου.

Πολλούς αιώνες πριν, κάποιοι θρησκευτικοί ηγέτες του Χριστιανισμού, δεν ήθελαν να επιτραπεί η άμεση πρόσβαση στην Αγία Γραφή και στα ιερά κείμενα, από τον οποιονδήποτε πιστό.

Στις παραπάνω αυτές περιπτώσεις, υπήρχε η εύλογη ανησυχία, μη τυχόν και ο λαός καταχραστεί την νέα του δύναμη.

Μπορεί, σκέφτονταν κάποιοι, να είμαστε αρκετά ώριμοι για να πληρώνουμε φόρους, να σκοτώνουμε σε πολέμους, κλπ αλλά όχι αρκετά ώριμοι για να κάνουμε κάτι τόσο σοβαρό όπως το να ψηφίζουμε, ή να διαβάζουμε από μόνοι μας την Βίβλο.

Σε δέκα χρόνια από σήμερα, οπότε και το να δημοσιεύουμε ότι θέλουμε στο διαδίκτυο θα είναι εξίσου συνηθισμένο με το να τηλεφωνάμε σε κάποιον, θα κοιτάζουμε πίσω στις σημερινές ανησυχίες, και θα γελάμε.

Και ίσως τότε, το να ανεβάζουμε κάτι στο διαδίκτυο, χωρίς να αναλογιζόμαστε τις συνέπειες, να είναι κάτι τόσο απαράδεκτο όπως το περνάμε σήμερα έναν δρόμο χωρίς να κοιτάμε δεξιά και αριστερά για επερχόμενα οχήματα. Δηλαδή, κάτι τέτοιο θα το κάνουν μόνο οι απρόσεκτοι, και οι ηλίθιοι.

Η δυνατότητα που έχουμε να κυκλοφορούμε τις απόψεις μας πέραν ενός στενού κύκλου γνωστών, σημαίνει πως ο έλεγχος που έχουν οι εκδότες και άλλες ελίτ επί της ροής της πληροφόρησης θα εξασθενήσει, και στο τέλος θα πάψει να υπάρχει.

Αυτό μπορεί να είναι κάτι καλό, αλλά προς το παρόν γεννιέται, και για αυτό ζούμε σήμερα τους πόνους του τοκετού.

S.A.

New Statesman