Τον Μάη τον πιο όμορφο καιρό…

Ο Μάης είναι ο καιρός του Θανάτου και του Έρωτα.

Ο Μάης, ο Λούλουδος, ο Τριανταφυλλιάς, ο Καλόμηνας που λένε οι Πόντιοι, είναι ο μήνας με τις 31 ημέρες που σημαίνει την ήττα του Χειμώνα και την θριαμβική κυριαρχία της Άνοιξης.

Είναι ο θεός που στις παραδόσεις σχεδόν όλων των λαών της γης  επικρατεί η δοξασία ότι έχει την ικανότητα να αναβαπτίσει τα πάντα και να τα μεταμορφώσει σε νέα, δροσερά κι ωραία.

Ο λαός μας τον θεωρεί μαγεμένο, γι' αυτό οι παλιότεροι παρότρυναν τους νέους να το γλεντάνε αλλά να μην παντρεύονται ποτέ το Μάη.

 

Οι αρχαίοι κατά την διάρκεια του Μάη τελούσαν με μεγαλοπρέπεια αλλά και ξέφρενη διάθεση τα Ανθεφόρια, τα Ανθεστήρια ή ακόμη πιο παλιά Διονύσια. Αυτό το μήνα πίστευαν ότι η Περσεφόνη, αιχμάλωτη του Πλούτωνα, αποδρά κάθε χρόνο από τον Άδη για να επισκεφτεί τη γη.

Αν και ο Γκάτσος την προτιμά για πάντα βυθισμένη στο σκοτάδι του Κάτω Κόσμου παρά αποκαρδιωμένη στον δικό μας, όπως τον καταντήσαμε:

"Κοιμήσου, Περσεφόνη, στην αγκαλιά της γης,
στου κόσμου το μπαλκόνι ποτέ μην ξαναβγείς."

Οι Ρωμαίοι  και οι λαοί της Μεσοποταμίας τελούσαν πανηγυρικές και κατά περιόδους ερωτικά οργιαστικές γιορτές για ξορκίσουν το βάρος και τις αρρώστιες του Χειμώνα και να υποδεχτούν το θαύμα της ευγονίας και της αναγέννησης της φύσης με όλα τα μπερεκέτια του θεού που χαρίζει με χουβαρντάδικη  απλοχεριά στο χώμα και σε όλα τα πλάσματα που το πατούν.

Όμως ο Μάης, όπως κι ο προηγούμενος αδελφός του ο Απρίλης, μαζί με τις χάρες τους φέρνουν μια βαθιά θλίψη.

Είναι ο αιώνιος κύκλος Ζωή- Νιότη - Έρως - Θάνατος - Ανάσταση που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και συνδέεται με τις θρησκευτικές τελετές, την ηθογραφία, τη Μεγαλοβδομάδα, το Πένθος αλλά και την Πασχαλιά του ελληνικού μα και των άλλων χριστιανικών λαών της μεσογειακής λεκάνης.

Το θαύμα του έαρος-έρωτος κάνει τον ποιητή Νίκο - Αλέξη Ασλάνογλου να αναρωτηθεί : "Τι γύρευες και συ μέσα στην πρώιμη Άνοιξη;"

Μάη μήνα γράφει και ο Γιάννης Ρίτσος το έξοχο πένθιμο εγκώμιο για τον αδικοσκοτωμένο προλετάριο της Θεσσαλονίκης του αιματοβαμμένου '36:

"Μέρα Μαγιού μου μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω,
Άνοιξη, γιε, που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω...

Και με το δάχτυλο απλωτό μου τα 'δειχνες ένα ένα

τα όσα γλυκά, τα όσα καλά κι αχνά και ροδισμένα

Και μου 'δειχνες τη θάλασσα να φέγγει πέρα λάδι
και τα δέντρα και τα βουνά στο γαλανό μαγνάδι."

Έτσι κι ο Ινάτσιο Μπουττίττα, εξ Ιταλίας αδερφός του Ρίτσου, υμνεί στον "Θρήνο για τον Σαλβατόρε Καρνιβάλι", τον δολοφονημένο λεβέντη απ' τη Μαφία τον Μάη του '55:

"Του Μάη δεκάξι, λάμπει στον ουρανό η αυγή
και το κάστρο απ' τα ψηλώματα της Σιάρα...

Κι ανάμεσα πύργο και θάλασσα φάνηκε
στον καθαρό αγέρα ένας σταυρός μεγάλος,
κάτω απ' το σταυρό ένας νεκρός
και συντροφιά με τα πουλιά
το σπαραχτικό κλάμα της φτωχολογιάς."

Μάη μήνα συμβαίνει και η αργή φθορά προς την κάθοδο στον Άδη ενός θεσπέσιου νεαρού συνοδευόμενη από τον παράλληλο θρήνο όλων των νεαρών γυναικών του χωριού του που είναι ερωτοχτυπημένες μαζί του στο "Θάνατο παλικαριού" του Παλαμά, ένα από τα συγκλονιστικότερα νεοελληνικά διηγήματα.

Του κόσμου τρυγητής και διωματάρης κι εκείνος, "Γύρισε κάμπους και βουνά και πανηγύρια πέρασε στην αγκαλιά των κοριτσιών", σαν το γαμπρό του "Ματωμένου γάμου" του Λόρκα.

Παραμονή του Αγίου Κωνσταντίνου πατάνε κι οι θαυματοποιοί Αναστενάρηδες τα πυρωμένα κάρβουνα αφήνοντας τις ιερές ιαχές τους στον ανοιξιάτικο αέρα. Ξαναζωντανεύουν οι δια Χριστόν σαλοί και τα ξωτικά του Παπαδιαμάντη.

Ο Ελύτης με τους ήλιους του και με τα κορίτσια του. 

Ο Γιάννης Τσαρούχης με την θυμοσοφία του και με τ' αγόρια του.

Οι Μάηδες του Βελούδιου.

Το "Πάσχα των Ελλήνων" του Θέμελη και του Κουγιουμτζή.

Τα αέρινα περάσματα των αλαφροίσκιωτων πλασμάτων του Σαγκάλ.

Ο Βιβάλντι κι ο Αλμπινόνι με τις αλέγκρες μουσικές τους που παραπέμπουν σε εγερτήρια σαλπίσματα της επανάστασης του Έαρος.

Η "Ευδοκία" του Δαμιανού και η "Στέλλα" του Κακογιάννη. Το "Κατά Ματθαίον" του Παζολίνι.

Όλα ζυμωμένα με ηδονή και με καημό.

Οι Μάηδες της Μακρυνίτσας Πηλίου στεφανωμένοι με αγριολούλουδα  στα δρώμενα των Ζεϊμπέκηδων, έθιμο παλικαρίσιο, ξεθυμασμένο πια κι αυτό που όμως στις μέρες μας αναβιώνει. 

Μάη μήνα έγιναν τα γενέθλια της Βασιλεύουσας, αλλά την αποφράδα 29η του Μάη ήταν να ζήσει η Πόλη την τελική Άλωσή της και να βυθιστεί το γένος στον απόλυτο θρήνο.

* Για το παντοτινό ταξίδι του ερωτικού  άγγελου Νίκου Παπάζογλου

Παράλλαξη 


Ακούστε κι αυτό (Χειμερινοί Κολυμβητές)
S.A.