Το Πεκίνο και ο Κέινς…

Το SDR δημιουργήθηκε το 1969, στο πλαίσιο του συστήματος συναλλαγματικών αξιών του Μπρέντον Γουντς, λόγω της ανασφάλειας για έλλειψη ρευστότητας στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.

Αρχικός στόχος των εμπνευστών του ήταν να χρησιμοποιηθεί ως αποθεματικό νόμισμα, αλλά σήμερα χρησιμοποιείται στις συναλλαγές του ΔΝΤ με τα κράτη-μέλη.

Το Πεκίνο έχει προτείνει την αντικατάσταση του αμερικανικού δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος με ένα νέο παγκόσμιο νόμισμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Το νέο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα θα μπορούσε να προκύψει από ένα καλάθι ισχυρών νομισμάτων, ως εξελιγμένη μορφή των Ειδικών Τραβηχτικών Δικαιωμάτων (SDR) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Τις απόψεις αυτές τις ασπάζεται και η Μόσχα.

Το σχέδιο του Πεκίνου μπορεί να κερδίσει την υποστήριξη των αναδυόμενων αγορών που διαθέτουν τεράστια συναλλαγματικά διαθέσιμα. Κατά πάσα πιθανότητα, όμως, δεν θα αποκτήσει το σχέδιο αυτό ρεαλιστική διάσταση.

Το συνολικό ποσό των SDR ισοδυναμεί περίπου με 32 δισ. δολάρια, δηλαδή σε λιγότερο από το 2% των συναλλαγματικών διαθεσίμων της Κίνας, έναντι της αξίας του χρέους του αμερικανικού Δημοσίου που έχει ξεπεράσει τα 16 τρισ. δολάρια.

Υπάρχουν, όμως, δύο κρίσιμα εμπόδια…

Οι ΗΠΑ αντιδρούν στα σχέδια του Πεκίνου διότι εάν το δολάριο χάσει την κυριαρχία του, τότε θα είναι πολύ πιο δύσκολη η χρηματοδότηση των τεράστιων ελλειμμάτων της.

Ωστόσο, και το Πεκίνο θα πρέπει να επανεξετάσει την ιδέα του.

Το Πεκίνο έχει υιοθετήσει την πρόταση που έκανε ο Τζον Μέιναρντ Κέινς το 1940 για τη δημιουργία ενός διεθνούς νομίσματος που θα βασίζεται στα εμπορεύματα. Αλλά στο επίκεντρο της ιδέας του Κέινς ήταν να επιβληθεί φόρος στις χώρες που θα έχουν μεγάλα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, με στόχο να ενθαρρύνουν την εσωτερική ζήτηση.

Το επιχείρημα του Πεκίνου, της Μόσχας και των λοιπών... εδράζεται στο «δίλημμα Triffin», βάσει του οποίου τα εξωτερικά ελλείμματα των ΗΠΑ είναι αναπόφευκτα, όσο το δολάριο παραμένει το μοναδικό αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο.

Με μία περίφημη προειδοποίησή του προς το Κογκρέσο το 1960, ο ονoμαστός Βέλγος οικονομολόγος του πανεπιστημίου του Yale, Ρόμπερτ Τρίφιν, εξηγούσε ότι ως ο προμηθευτής του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, οι ΗΠΑ δεν έχουν άλλη επιλογή από το να παρουσιάζουν διαρκώς ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους.

Με την επέκταση της διεθνούς οικονομίας, όμως, αυξήθηκε και η ζήτηση για αποθεματικά νομίσματα.

Αυτά μπορούσε να τα προμηθεύσει στους ξένους η Αμερική, με τα ελλείμματά της στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και την έκδοση αξιογράφων σε δολάρια, προκειμένου να τα χρηματοδοτήσει.

Εάν οι ΗΠΑ ανέκοπταν την ισορροπία μεταξύ ελλειμμάτων και προμήθειας αποθεματικού νομίσματος, η έλλειψη ρευστότητας που θα προκαλούνταν θα οδηγούσε τη διεθνή οικονομία σε ένα φαύλο κύκλο.

Αυτό ακριβώς διατύπωσε ο Τρίφιν το 1961.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ζήτηση για συνάλλαγμα αναγκάζει τις αναπτυσσόμενες χώρες να μεταβιβάζουν πόρους στα κράτη εκείνα που εκδίδουν νομίσματα συναλλαγματικού αποθέματος.

Ωστόσο, η χαμηλή συναλλαγματική ισοτιμία του αμερικανικού δολαρίου έναντι άλλων ισχυρών νομισμάτων δεν θα έχει ως επακόλουθο απώλειες για την κεντρική τράπεζα της Κίνας, εφόσον δεν υπάρξει αλλαγή στην ισοτιμία του εθνικού της νομίσματος, του γουάν, απέναντι στο σύνολο των συναλλαγματικών αποθεμάτων.

Το Πεκίνο εξακολουθεί να κρατά προσδεδεμένο το γουάν στο δολάριο αγνοώντας τις πολυετείς προσπάθειες της Ουάσιγκτον να σπάσει την αθέμιτα χειραγωγούμενη από την Κίνα ισοτιμία των δύο νομισμάτων.

Ζέζα Ζήκου

Καθημερινή