Είμαστε όντως θύματα. Αλλά τίνος;

Υπάρχει ένα φαινόμενο στις ανθρώπινες δραστηριότητες και συναναστροφές, που η επιστήμη της ψυχολογίας το ονομάζει peer group pressure.

Δεν είμαι ψυχολόγος, και δεν γνωρίζω πως ο όρος αυτός χρησιμοποιείται στην ελληνική γλώσσα, αλλά μια ελεύθερη μετάφρασή του είναι «η πίεση των ομοίων», ή «η πίεση της ομάδας».

Πως παρασυρόμαστε δηλαδή, χωρίς πολλές φορές να το καταλάβουμε…

Και από όσα είμαι σε θέση να γνωρίζω, ακόμη και εμπειρικά, πρόκειται για ένα πραγματικά ισχυρό στοιχείο, που καθορίζει πολλές από τις καθημερινές συμπεριφορές ή απόψεις μας, που όμως τις θεωρούμε δεδομένες.

Κάποτε, στο πανεπιστήμιο, μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση ένα πείραμα που γίνονταν από τους ψυχολόγους, και αφορούσε ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο.

Ο καθηγητής έπαιρνε, για παράδειγμα, δέκα άτομα εκ των οποίων οι εννιά ήταν «βαλτοί» και προσυνεννοημένοι, και ο ένας ανυποψίαστος εντελώς.

Τους έβαζε στη σειρά, με τον ανυποψίαστο  πάντα τελευταίο.

Στη συνέχεια, ο καθηγητής σχεδίαζε στον μαυροπίνακα δυο οριζόντιες γραμμές, σχεδόν ίσες, με τη μία όμως ελαφρώς, αλλά σαφώς,  μεγαλύτερη (με διαφορά μήκους της τάξης των 1-2 εκατοστών).

Το ερώτημα που έθετε ήταν απλό: «Ποια από τις δυο γραμμές είναι μικρότερη»;

Ο πρώτος (βαλτός),  απαντούσε  αμέσως και με αυτοπεποίθηση, πως η μεγαλύτερη ήταν η … μικρότερη.

Το ίδιο έκαναν και οι υπόλοιποι οκτώ.

Το αποτέλεσμα ήταν, σε ποσοστό πάνω από 90%, να απαντήσει και ο τελευταίος (ο ανυποψίαστος) πως η  μεγαλύτερη ήταν η … μικρότερη!

Όχι ότι δεν έβλεπε το λάθος, αλλά ανησυχούσε μη τυχόν και βλέπει λάθος, ή μη τυχόν και θεωρηθεί … τρελός.

Αυτό κάνει η «πίεση των ομοίων».

Να πείθουμε τον εαυτό μας πως το μαύρο είναι άσπρο.

Διότι, δεν μπορεί, μάλλον εμείς κάνουμε λάθος, αφού όλοι οι υπόλοιποι αποκλείεται…

Το συγκεκριμένο φαινόμενο έχει μεγάλη εφαρμογή παντού, και ιδιαίτερα στα ασχημάτιστα ακόμη μικρά παιδιά, που είναι άκρως ευάλωτα στο περιβάλλον, και στις επιρροές.

Για αυτό, για παράδειγμα, τα περισσότερα αγοράκια στη Θεσσαλονίκη δηλώνουν… ΠΑΟΚ.

Διότι σε εκείνες τις ηλικίες, θέλει μεγάλη δύναμη ψυχής να πας κόντρα στο κυρίαρχο ρεύμα της πλειοψηφίας.

Η μάζα, και το μπούγιο, είναι πανίσχυρα.

Και για αυτό πολλοί έφηβοι πέφτουν θύματα των ναρκωτικών, ή ξεκινούν το κάπνισμα (π.χ. εγώ).

Αφού όλοι τα κάνουν, γιατί όχι κι εγώ;

Ποιος είμαι εγώ, που θα πάω κόντρα στο ρεύμα;

Θέλει δηλαδή μια πολύ ισχυρή προσωπικότητα για να πει κάποιος ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός», ακόμη κι αν είναι σίγουρος και τον βλέπει μπροστά του τσίτσιδο.

Οι περισσότεροι, και χωρίς πολύ σκέψη, παρασυρόμαστε από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, και πράττουμε ανάλογα, εντασσόμενοι στον σορό, προκειμένου να περνάμε ανώδυνα, και να μη δημιουργούμε κύματα…

Ακόμη κι αν ο σορός αφορά στο να ακούμε από το πρωί μέχρι το βράδυ εμπορικά μουσικά σκουπίδια…

Ή να διασκεδάζουμε σε σκυλάδικα, πίνοντας μπόμπες ποτά, και ακούγοντας γαβ γαβ.

Αφού έτσι κάνουν όλοι…

Για να γουστάρουν όλοι αυτοί τον ... Βέρτη, δεν μπορεί... θά' ναι σπουδαίος καλλιτέχνης!

Και όλα αυτά τα θυμήθηκα χθες, κάνοντας μια συζήτηση με συναδέλφους (κατά τα άλλα νοήμονες), οι οποίοι άσχετα με όλα όσα βλέπουν, όλα όσα ακούν, όλα όσα παραδέχονται πως πρέπει να γίνουν (και γίνονται από τον Σαμαρά), εν τούτοις παρασέρνονται από τις σειρήνες του φθηνού λαϊκισμού, από το μπούγιο δηλαδή, και δηλώνουν πως συντάσσονται με τον Αλέξη, ή ακόμη και με τη Χ. Αυγή, διότι έτσι ακούσανε στο καφενείο, ή έτσι τα διάβασαν στο … Χωνί, και εν πάση περιπτώσει έτσι προτάσσει η μάζα.

Έτσι προστάζει  η πίεση  των «αγανακτισμένων».

Ότι το μνημόνιο είναι κακό, ότι οι δανειστές μας μας εκμεταλλεύονται, ότι εμείς είμαστε αθώοι και θύματα, και ότι ο Σαμαράς και ο Στουρνάρας μας πίνουν το αίμα διότι αποτελούν πιόνια της διεθνούς συνωμοσίας που θέλει να μας υποδουλώσει ως έθνος, και άλλα τέτοια παρόμοια που καθημερινά επαναλαμβάνονται στα ΜΜΕ, στα κοινωνικά δίκτυα, και κυρίως από στόμα σε στόμα.

Εξάλλου, το είχε πει και ο … Κίσινγκερ.

Το λέγανε και οι παππούληδες του Όρους.

Το λένε όλοι…. ακόμη και στο καφενείο.

Άρα ποιος είμαι εγώ να πάω κόντρα;

Strange Attractor