Άλλη μια χαμένη ευκαιρία;

 Πολλά άρθρα έχουν γραφεί για την επερχόμενη συνταγματική αναθεώρηση και τους τομείς στους οποίους πρέπει να δοθεί βαρύτητα, χωρίς όμως να προτείνονται ριζικές αλλαγές στο εκλογικό σύστημα και την λειτουργία της Βουλής.

Το παρόν άρθρο θα ασχοληθεί με δύο παραδείγματα από το Αμερικάνικο σύστημα (8ετία Μπους και όριο δανεισμού και χρέους του δημόσιου) για να εξεταστεί εάν και πόσο μπορούμε να «ξεκλέψουμε» στοιχεία από το Αμερικάνικο γίγνεσθαι.

Ξεκινώντας με την 8ετιά Μπους, το γενικό συναίσθημα εντός και εκτός Αμερικής ήταν ότι υπήρξε ιδιαίτερα επιζήμια σε όρους οικονομίας και εξωτερικής πολιτικής.

Η καθολική παραδοχή έστειλε ηχηρά μηνύματα για την ρότα που θα ακολουθηθεί την επόμενη δεκαετία.

Με το Ευρωπαϊκό εκλογικό σύστημα, οι πρόωρες εκλογές μπορεί να είχαν μειώσει τον χρόνο ζωής της συγκεκριμένης διακυβέρνησης, όμως δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι το κοινωνικό σύνολο θα είχε κατανοήσει το μεγάλο λάθος της επανεκλογής του Μπους, όταν μια «λανθασμένη» επιλογή μπορεί να διορθώνεται, θεωρητικά, εύκολα με πρόωρη προσφυγή στην ύψιστη δημοκρατική διαδικασία.

Είναι θέμα σεβασμού των θεσμών και της λειτουργίας της δημοκρατίας.

Είναι θέμα νοοτροπίας.

Αποτέλεσμα η εκλογή Ομπάμα και η επανεκλογή του 4 χρόνια μετά.

Όσον αφορά, την λειτουργία των Κοινοβουλευτικών θεσμών, το σύστημα της γερουσίας και της βουλής των αντιπροσώπων, από πρώτη όψη, φαίνεται ιδιαίτερα δυσκίνητο, όσον αφορά την έγκριση ενός σημαντικού νομοσχεδίου, όπως εκείνο για την υγεία (healthcare).

Για να υπογραφεί από τον Πρόεδρο ένα νομοσχέδιο, πρέπει πρώτα να ψηφιστεί και από τα δύο όργανα κοινοβουλευτικής εξουσίας, στα οποία δεν πλειοψηφεί πάντα το κυβερνών κόμμα.

Το συγκεκριμένο σύστημα διαθέτει ιδιαίτερα πλεονεκτήματα, τα οποία και θα εξεταστούν υπό το πρίσμα της κρίσης με το όριο χρέους και δανεισμού του Αμερικάνικου κράτους.

Εκτός από το θέμα της λογοδοσίας της κυβέρνησης στην αντιπολίτευση, με αυτό το σύστημα οι λαϊκίστικες και ακραίες πολιτικές κρίνονται απευθείας από τον πολίτη, ο οποίος μπορεί και ασκεί πίεση προς την εξουσία για μεγαλύτερη διαλλακτικότητα μεταξύ των αντιμαχόμενων μερών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το κλείσιμο των δημοσίων υπηρεσιών για πάνω από δύο βδομάδες, λόγω της ασυμφωνίας των δύο κομμάτων για το όριο του δημόσιου χρέους. Η τακτική των Ρεπουμπλικάνων να εκβιάσουν τους Δημοκρατικούς με χρεοκοπία του δημοσίου εάν δεν επαναφέρουν το σύστημα υγείας στην πρότερη κατάσταση, επικρίθηκε δημόσια και από ψηφοφόρους των Ρεπουμπλικάνων με αποτέλεσμα να υπάρξει προσωρινή λύση στο ανώτατο ύψος του κρατικού δανεισμού.

Παρά το διαφαινόμενο «ναυάγιο», η λύση επήλθε με την δημόσια κατακραυγή να παίζει μεγάλο ρόλο στο να εκλογικεύσει τα διαφωνούντα μέρη.

Στο Ευρωπαϊκό σύστημα, η λογοδοσία και η δύναμη του κοινωνικού αντίλογου είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, όταν η πλειοψηφία μπορεί, παρά τις όποιες διαφωνίες, να περάσει μέσα στο Κοινοβούλιο την μεγάλη πλειοψηφία των νόμων που καταθέτει.

Στα του οίκου μας, η δυναμική ενός εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ πολιτών και πολιτικών, μπορεί να αναδείξει και την γύμνια παράλογων τρόπων αντίδρασης του κοινωνικού συνόλου που δεν προσφέρουν ουσιαστικά στον δημόσιο διάλογο, όπως η κατάληψη δημόσιων χώρων, μνημείων, κλπ.

Το παρόν άρθρο δεν προτείνει πιστή αντιγραφή του Αμερικάνικου μοντέλου, αλλά μεταλαμπάδευση εκείνων των στοιχειών που θα εδραιώσουν την δυτική νοοτροπία στο πετσί του μέσου Έλληνα.

Με την συνταγματική αναθεώρηση να έρχεται, μήπως ήρθε η ώρα να παραδεχτούμε ότι το παρόν σύστημα εξουσίας έχει χρεοκοπήσει σε όρους παραγωγικότητας και αποδοτικότητας;

Μπάμπης Παπαδάκης

Παράλλαξη