Μια άβολη αλήθεια…

Έρχεται μια ώρα που πρέπει να πάρεις μια απόφαση: να πεις μια αλήθεια που πιθανόν να σου κοστίσει ή να το αφήσεις να πάει το παλιάμπελο προκειμένου να έχεις μαζί σου την «κοινή γνώμη»;

Αποφασίζω το πρώτο.

Το θέμα μου είναι το «δημοψήφισμα για την ιδιωτικοποίηση του νερού της Θεσσαλονίκης», για τη διεξαγωγή του οποίου έκανε ένα καλό ρεπορτάζ ο Γιάννης Παπαδημητρίου προχθές εδώ. 

Αυτό που κυκλοφορεί ευρέως, με δυο λόγια, είναι ότι «11 δήμαρχοι αποφάσισαν να κάνουν δημοψήφισμα (όπως έχουν το δικαίωμα) για το θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού της Θεσσαλονίκης κι ο Γιάννης Μιχελάκης προσπάθησε να τους εμποδίσει από το να το κάνουν, μόλις την παραμονή. Τελικά το δημοψήφισμα έγινε, με το 98% των συμμετεχόντων να δηλώνουν την αντίθεσή τους στην ιδιωτικοποίηση».

Για το «άτυπο» δημοψήφισμα είχα ακούσει από τον Φεβρουάριο, αλλά η ανακοίνωση του Ποταμιού μείωσε, μοιραία, τα επαγγελματικά αντανακλαστικά μου. Γραφόταν παντού ότι «σε 3 κάλπες θα ψηφίσουν οι Θεσσαλονικείς, εφόσον στήνονται κι εκείνες του δημοψηφίσματος» κι ότι «ο Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης θα έχει την επίβλεψη».

Ενοχλήθηκα απ’ το γεγονός ότι η κυβέρνηση αντέδρασε την τελευταία μόλις μέρα.

Όταν, λοιπόν, μαθεύτηκε το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου ότι το Υπουργείο Εσωτερικών εξέδωσε εγκύκλιο με την οποία εφιστούσε την προσοχή των αρχών στο ότι δεν επιτρέπεται κάτι τέτοιο μέσα στα εκλογικά κέντρα, επικοινώνησα με δήμαρχο, πρωτεργάτη της κίνησης για το δημοψήφισμα. Μου είπε ότι εδώ κι ένα χρόνο είχαν ζητήσει την έκδοση προεδρικού διατάγματος από το Υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να γίνει το δημοψήφισμα, ότι αυτό δεν είχε εκδοθεί κι ότι ο Δικηγορικός Σύλλογος είχε προειδοποιήσει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να επιτραπεί το δημοψήφισμα μέσα στους χώρους όπου θα διεξαγόταν η εκλογική διαδικασία για τις αυτοδιοικητικές εκλογές.

Άρα, υπήρχε κώλυμα και, ναι, παραδέχτηκε ότι το ήξεραν (αλλά δεν το έλεγαν) και γι' αυτόν τον λόγο είχε μπει «μια θεσμική ομπρέλα», η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας.

Γι' αυτόν τον λόγο αναζητούσαν άλλους χώρους για το «άτυπο δημοψήφισμα», όπως δημοτικά γυμναστήρια κ.λπ.

Ένα από τα σοβαρά ζητήματα για τα οποία είχε αντιδράσει το Υπουργείο Εσωτερικών ήταν η χρήση εκλογικών καταλόγων, ενδεχόμενο για το οποίο είχαν προετοιμαστεί οι δήμαρχοι, ως εκ τούτου είχαν εκτυπώσει καταλόγους από τα δημοτολόγια.

Στη συνέχεια αναζήτησα τις σχετικές διατάξεις του «Καλλικράτη» για τα τοπικά δημοψηφίσματα (άρθρο 216 ν. 3852/2010).

Με έκπληξη είδα ότι δεν επιτρέπονται, ρητά, σε προεκλογική περίοδο για την ανάδειξη μελών του εθνικού ή του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Άρα, η διεξαγωγή του ήταν εξαρχής μη νόμιμη.

(Πριν προχωρήσω, να διευκρινίσω ότι στις θέσεις του Ποταμιού αναφέρεται από την πρώτη στιγμή και ρητώς ότι δεν συμφωνούμε σε ιδιωτικοποιήσεις φυσικών πόρων όπως το νερό, άρα είμαι, ευνόητα, εναντίον της ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ, πόσω μάλλον επειδή κανείς δε φρόντισε να ενημερώσει γιατί υπάρχει η πρόθεση να γίνει κάτι τέτοιο.

Να τονίσω, επίσης, ότι η ιδιωτικοποίηση δεν αποτελεί προαπαιτούμενο καμιάς τρόικας κι ότι ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά και τις Υπηρεσίες, Μισέλ Μπαρνιέ, είχε εξαιρέσει, ήδη από τον Ιούνιο του 2013, το νερό από το σχέδιο οδηγίας της Κομισιόν για τις συμβάσεις παραχώρησης. Άρα, ποιος ο λόγος της εμπλοκής του ΤΑΙΠΕΔ και της πρόθεσης ιδιωτικοποίσης;).

Στο σημείο αυτό μπορεί να αντιτάξει κάποιος ότι πολύ ψειρίζω το νομικό μέρος. Φυσικά, εφόσον το «άτυπο δημοψήφισμα» εμφανιζόταν ως απολύτως νόμιμο, με την κάλυψη του Δικηγορικού Συλλόγου.

Εάν δεν εμφανιζόταν ως κάτι απολύτως νόμιμο και σύμφωνο με τον «Καλλικράτη» αλλά σαν μια «δημοσκόπηση», δε θα το συζητούσα καν.

Ας πούμε, όμως, ότι δέχομαι ότι η έκφραση της βούλησης των πολιτών για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα υπερισχύει του τύπου κι ας δούμε κάτω από ποιες συνθήκες εκφράστηκε αυτή η βούληση. 

Ήθελα να ψηφίσω «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα. Πλησιάζοντας στο εκλογικό τμήμα είδα στο πεζοδρόμιο ένα τραπέζι με μια διαφανή κάλπη όπου φαίνονταν τα ψηφοδέλτια, καθώς δεν υπήρχε φάκελος για να μπουν μέσα, ούτε και παραβάν, φυσικά.

Τα στοιχεία των δημοτών (τα στοιχεία μας, δηλαδή) υπήρχαν στα χέρια εθελοντών, οι οποίοι δεν έδιναν τρία ψηφοδέλτια, παρά μόνο αυτό που ήθελες να ψηφίσεις: ναι, όχι ή λευκό.

Γύρω σου υπήρχε κόσμος ο οποίος έβλεπε ποιο ψηφοδέλτιο έπαιρνες και τι θα ψήφιζες, ενώ οι κατάλογοι στα χέρια των εθελοντών εξασφάλισαν το ότι όποιος θέλει ξέρει εάν ψήφισες ή όχι στο «άτυπο δημοψήφισμα».

Δεν ψήφισα, παρόλο που το ΟΧΙ θα μου ήταν ανέξοδο και χρήσιμο, μπορεί και να τσιμπούσα 3-4 ψήφους, ιδίως εάν έβγαζα και μια selfie να ψηφίζω.

Διαμαρτυρήθηκα στη φίλη μου (εθελόντρια) που επόπτευε τη διαδικασία. Μου είπε να το δω σαν μια συλλογή υπογραφών.

Αρνήθηκα, για έναν επιπλέον λόγο: επειδή όταν λέμε ότι θέλουμε περισσότερη δημοκρατία και δημοψηφίσματα ως ένδειξή της, πρέπει να είμαστε σε θέση να τη διασφαλίσουμε.

Με διαδικασίες σαν αυτήν, όμως, την ευτελίζουμε. Κρίμα!

Χάθηκε μια μοναδική ευκαιρία να δείξουμε ότι τα δημοψηφίσματα λειτουργούν στην πράξη κι ότι η συμμετοχή των πολιτών μπορεί να είναι αποφασιστικής σημασίας.

Από το γραφείο του Υπουργού Εσωτερικών, πάντως, με διαβεβαίωσαν ότι δεν έχουν πάρει κανένα αίτημα για έκδοση προεδρικού διατάγματος για σχετικό δημοψήφισμα.

Ωστόσο, επιφυλάχθηκαν να αναζητήσουν τυχόν κατάθεσή του σε κάποια από τις υπηρεσίες του Υπουργείου και θα με ειδοποιήσουν.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, τόνισαν ότι δεν υπήρχε περίπτωση να εκδοθεί προεδρικό διάταγμα για διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην προεκλογική περίοδο των Ευρωεκλογών, διότι απαγορεύεται από τον νόμο.

Στο ερώτημα, όμως, γιατί το Υπουργείο Εσωτερικών δεν αντέδρασε παρά την τελευταία ώρα, παρόλο που άκουγε από μήνες για το δημοψήφισμα, δεν πήρα σαφή απάντηση.

Χριστίνα Ταχιάου

Protagon