Το αίνιγμα της Αμφίπολης πλησιάζει στη λύση του.

Στο περίφημο ταφικό μνημείο που βρέθηκε στην Αμφίπολη Σερρών, στον Τύμβο Καστά, ο αινιγματικός νεκρός που εξάπτει εδώ και λίγες ημέρες τη φαντασία όλων, κρατάει ακόμη μυστική την ταυτότητά του, για την οποία πάντως εικοτολογούν όλοι οι υπόλοιποι.

Αλλοι μετά λόγου γνώσεως, άλλοι με υπερβάλλοντα ζήλο και βιαστικό ενθουσιασμό.

Η πληγωμένη μας εθνική υπερηφάνεια θα τονωνόταν ασφαλώς από ακόμη μια σημαντική ανακάλυψη που θα θύμιζε, ίσως, εκείνη του 1977 και τη σκαπάνη του Μανόλη Ανδρόνικου.

Αλλά, όπως είπε ο πρωθυπουργός που έφτασε έως τις Σέρρες, η ανασκαφή θα συνεχιστεί «με ρυθμούς που υπαγορεύει τόσο το εύρημα όσο, βέβαια, και η επιστημονική δεοντολογία», συστήνοντας: «Υπομονή λίγες μέρες».

Μοναδικό εύρημα
Είναι σαφές πια σε όλους ότι πρόκειται για ένα μοναδικό εύρημα που ενισχύεται από την παρουσία του μνημείου του Λέοντος της Αμφίπολης, ο οποίος συνδέεται με τον ταφικό περίβολο του τύμβου Καστά.

Μια σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη λόγω του μεγέθους του περιβόλου, που φθάνει τα 498 μέτρα και χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ. (μεταξύ 325 – 300 π.Χ.), εντυπωσίασε με τον όγκο και την αρχιτεκτονική του ευρήματος, ακόμη και τους ίδιους τους ανασκαφείς.

Οπως και τα δύο αγάλματα Σφιγγών, που βρέθηκαν ακέφαλα με κομμένα τα φτερά, στο υπέρθυρο της πύλης του τάφου και με ίχνη κόκκινου χρώματος στα πόδια.
Σύμφωνα με την προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας κ. Κατερίνα Περιστέρη και τον αρχιτέκτονα κ. Μιχάλη Λεφαντζή, οι δύο Σφίγγες στην είσοδο του τάφου προέρχονται από το ίδιο εργαστήριο με τον Λέοντα της Αμφίπολης, ο οποίος κοσμούσε την κορυφή του λόφου Καστά.

Οσο για τον περίβολο που σχηματίζει κύκλο, έχει απίστευτη γεωμετρική ακρίβεια και η χρονολόγησή του συμπίπτει με σπουδαία ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην περιοχή.
Το μνημείο, ακριβό και εντυπωσιακό, φτιαγμένο από μάρμαρο Θάσου, εικάζεται ότι ανήκει σε σημαίνοντα αξιωματούχο από τους βετεράνους του Μ. Αλεξάνδρου. Αρχαιολόγοι τονίζουν πως «είναι μοναδικό στα Βαλκάνια», άλλοι πάλι, ότι «δεν θυμίζει μακεδονικούς τάφους της περιοχής».
Tι κρύβει στο εσωτερικό του ο τύμβος της Αμφίπολης θα φανεί σε 15 με 20 ημέρες διαβεβαιώνουν από το ΥΠΠΟΑ, «κι εφόσον οι ανασκαφείς κατεβάσουν τη στάθμη στο επίπεδο του δαπέδου».

Τότε θα μάθουμε αν είναι συλημένος ο τάφος, όπως μαρτυρούν οι ακέφαλες Σφίγγες με τα σπασμένα φτερά, ισχυρίζονται ειδικοί σε θέματα μακεδονικής αρχιτεκτονικής.

«Μόνο αν έχει καταρρεύσει η οροφή πριν μπουν τυμβωρύχοι δεν θα έχει συληθεί ο τάφος».
Τις πρώτες ανασκαφικές έρευνες στην περιοχή είχε διενεργήσει ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης κατά τη δεκαετία του ’60. Μετά τον θάνατό του, το 1985, συνέχισε η Χάιδω Κουκούλη, ενώ από το 2009 ανέλαβε η ΚΗ΄ Εφορεία.

Η κ. Κ. Περιστέρη συνέχισε αρχικά την έρευνα στο ίδιο επίπεδο, ενώ το 2012 κατευθύνθηκε χαμηλότερα, εντοπίζοντας τον περίβολο.

Οσο για το αρχικό ύψος της τούμπας, υπολογίζεται ότι έφτανε τα 30 μέτρα!
Προσδοκίες
«Πρέπει να είναι συλημένο κατά 90% από τυμβωρύχους των ρωμαϊκών χρόνων» πιθανολογούν κάποιοι αρχαιολόγοι για το εντυπωσιακό εύρημα, ενώ απορρίπτουν την πιθανότητα να πρόκειται για τον τάφο του Μ. Αλεξάνδρου, τον οποίο η πλειονότητα της αρχαιολογικής κοινότητας θεωρεί ότι βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια.
Ομως και την ερμηνεία ότι εδώ έχει ταφεί η Ρωξάνη, την οποία ο Κάσσανδρος θανάτωσε το 311 π.Χ. στην Αμφίπολη, όπως και ο γιος του στρατηλάτη, Αλέξανδρος Δ΄, δεν τη θεωρούν πολύ πιθανή.
Επισημαίνουν δε ότι ο Λέοντας της Αμφίπολης, που έστεκε στην κορυφή του τύμβου, υποδεικνύει ανδρική ταφή.

Οσο για τον τάφο του γιου και νόμιμου διεκδικητή της εξουσίας του Μ. Αλεξάνδρου, δεν αμφισβητείται ότι βρίσκεται στις Αιγές, δίπλα στου παππού του, του Φιλίππου Β΄.

Θα πρέπει να βρεθούν πολύ ισχυρά στοιχεία (επιγραφή) και βέβαια ταφή εφήβου για να ανατραπούν όλα αυτά.

Συμπολεμιστές του Μ. Αλεξάνδρου;

Η πιο κοντινή θεωρία στο μυστικό του τύμβου φαίνεται να αφορά τους συμπολεμιστές του Μ. Αλεξάνδρου, στρατηγούς και ναυάρχους.

Οπως τον κρητικής καταγωγής Νέαρχο, που υπήρξε ο επικεφαλής του στόλου του, ή τον ναύαρχο Λαομέδοντα.

«Είναι η πρώτη γενιά που επιστρέφει το 320 π.Χ. στη Μακεδονία, έχει οικονομική άνεση αλλά και τη δυνατότητα μιας τέτοιας κατασκευής.

Στο τέλος του 4ου αι. π.Χ., η στρόφιγγα με τα χρήματα από την Ανατολή κλείνει γιατί δημιουργούνται πια τα αυτόνομα κράτη», τονίζουν στην «Κ» σημαίνοντες αρχαιολόγοι.

Δεν αποκλείουν, τέλος, το μνημείο να είναι πολυάνδρειο.

Για όλα αυτά θα αποφανθούν οι ειδικοί.

«Χρειάζεται να μείνουμε για λίγο μόνοι από δω και πέρα για να δουλέψουμε πραγματικά», ζητούν οι ανασκαφείς. Ας τους αφήσουμε.

Η πολλή δημοσιότητα, εξάλλου, διευκολύνει τις υπερβολές.

Παρότι τα κανάλια βρίθουν από ρεπορτάζ, με σαφείς υπαινιγμούς ότι πρόκειται για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ας θυμόμαστε ότι το ίδιο προνόμιο διεκδικούν χώρες από την Ινδία και το Ουζμπεκιστάν ώς το Ιράν και την Αίγυπτο. Αλλωστε, στην Αλεξάνδρεια υπήρχε το μαυσωλείο του που έγινε γνωστό ως «Σώμα» ή «Σήμα», που επισκέφθηκαν προσωπικότητες της Ιστορίας, όπως ο Ιούλιος Καίσαρας και ο αυτοκράτορας Αύγουστος.

Γιώτα Συκκά

Καθημερινή