Μετά το ΟΧΙ της Σκοτίας, τι;

Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου David Cameron παραλίγο να χάσει μια ένωση 307 ετών με τον ίδιο τρόπο που είχε περιγράψει ο ιστορικός John Robert Seeley, όταν είπε ότι η Βρετανία κέρδισε την αυτοκρατορία της εξαιτίας μιας «κρίσης απερισκεψίας».

Ο Cameron υπέθεσε πως το δημοψήφισμα της Σκοτίας θα προσέλκυε το περίπου 1/3 των Σκοτσέζων που χρόνια τώρα ζητούν ανεξαρτησία.

Θα έπρεπε όμως να αντιληφθεί, πολύ πριν το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας, ότι η ψήφος θα ήταν κυρίως ψήφος διαμαρτυρίας…

Μιας διαμαρτυρίας εναντίον του κόμματος των Συντηρητικών, που είναι μισητό στα βόρεια των συνόρων, καθώς και εναντίον του προγράμματος  λιτότητας του Λονδίνου, που έπληξε τον δημόσιο τομέα της Σκοτίας, ο οποίος αντιστοιχεί στο 1/5 της απασχόλησης στη χώρα.

Αυτού του είδους η διαμαρτυρία, και η χαλαρή αντιμετώπισή της, δεν είναι αποκλειστικό φαινόμενο της Σκοτίας.

Στην Αγγλία, η ελαττωματική ΕΕ και η μετανάστευση αποτελούν τους κύριους στόχους της λαϊκής αγανάκτησης.

Στην Ισπανία, η Καταλονία θέλει να αποσχιστεί.

Στη Γαλλία, στην Ελλάδα, σε περιοχές της Κεντρικής Ευρώπης, ακόμη και στη Σουηδία, ανανεωμένοι νεοναζί δημαγωγοί κερδίζουν υποστήριξη, που έχει τονωθεί μετά την πανευρωπαϊκή ψήφο διαμαρτυρίας που κατατέθηκε στις πρόσφατες ευρωεκλογές.

Σίγουρα είναι πλάνη το να πιστεύει κανείς ότι η διάσπαση κρατών, η αποχώρηση από την ΕΕ, το κλείσιμο των συνόρων στους μετανάστες, καθώς και η μετατροπή των σκουρόχρωμων ξένων σε αποδιοπομπαίους τράγους θα ανεβάσει τα μεροκάματα, και θα βελτιώσει τη ποιότητα ζωής στις όλο και αυξανόμενες κοινωνίες της ανισότητας.

Η αποτυχία όμως των κυβερνήσεων να επιλύσουν αυτά τα δίκαια αιτήματα-παράπονα αφήνει το πεδίο ανοικτό στον άκρατο λαϊκισμό.

Δεν αρκεί, όπως ήδη κατάλαβε ο Cameron, να αντιδράς στις κρίσεις.

Οι εκλεγμένοι ηγέτες πρέπει να δρουν πρώτοι, φέρνοντας οικονομικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις, έτσι ώστε οι χώρες τους να γίνουν ανταγωνιστικές, και οι πολίτες να έχουν περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας.

Μέρος του προβλήματος της Σκοτίας είναι ότι η οικονομική κρίση, και τα μέτρα λιτότητας, καθώς και η ανάπτυξη του χαμηλού ημερομισθίου που ακολούθησε, έχουν ενισχύσει την πεποίθηση πολλών Σκοτσέζων, ότι το σύστημα δεν τους εξυπηρετεί πλέον.

Στη Γλασκόβη για παράδειγμα, όπου συναντάται η μεγαλύτερη ανέχεια στη χώρα, δεν είναι καθόλου τυχαίο που η πλειοψηφία ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας.

Όπως το έθεσε ένας ανήσυχος επιχειρηματίας από το Εδιμβούργο μετά τη ψηφοφορία, «έχουμε τους χειρότερους θύλακες φτώχιας στο Η.Β., γι αυτό όταν κάποιος σου υπόσχεται ανεξαρτησία, με την οποία θα λυθούν όλα σου τα προβλήματα, ο κόσμος λέει: Γιατί όχι; Τι έχω να χάσω;».

Τα καλά νέα είναι ότι η προεκλογική εκστρατεία ήταν παρατεταμένη και βασικά πολιτισμένη, επιτρέποντας την αμφίπλευρη επιχειρηματολογία.

Η υγιής πλειοψηφία αναγνώρισε πως οι υποσχέσεις του Εθνικού Κόμματος για ένα πιο γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας, που θα πληρώνεται από τα συνεχώς συρρικνούμενα έσοδα πετρελαίου και αερίου, με ένα κοινό νόμισμα που το Η.Β. προ πολλού απέρριψε, είναι απλά φούμαρα…

Είδαμε μια εξαιρετική άσκηση δημοκρατίας, που έφερε πολλούς Σκοτσέζους για πρώτη φορά στη κάλπη (και από τις δυο πλευρές).

Τώρα δίνεται η ευκαιρία στον Cameron να ασχοληθεί με τα παράπονα των Σκοτσέζων, να εκμεταλλευτεί τις πολιτικές εξελίξεις, και να ανακατανείμει τα χρήματα και την πολιτική επιρροή που ξεκινούν από το Λονδίνο και κατευθύνονται σε όλη την υπόλοιπη Αγγλία, την Ουαλία, και την Β. Ιρλανδία.

Για να το πετύχει όμως, θα πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται σε μεγαλύτερα πλαίσια.

Αν δεν το κάνει, η επόμενη σκοτσέζικη ψήφος διαμαρτυρίας ίσως θα είναι και η αρχή του τέλους της ένωσης.

Bloomberg

Απόδοση: S.A.