Αντισημιτισμός: Αυτή η κατάρα…

Το περασμένο καλοκαίρι πήγαμε οικογενειακές διακοπές στη Νότια Ευρώπη. Κατά τη διαμονή μας σε ξενοδοχείο, ο γιος μας Ντίλαν πήγε στη πισίνα. Λίγο αργότερα επέστρεψε αναστατωμένος στο δωμάτιο. Κάποιος στη πισίνα τον είχε προσβάλλει.

Η πρώτη μου ερώτηση ήταν: «Ήσουν μήπως άτακτος»;

«Όχι», μου είπε κλαίγοντας.

Τον κοίταξα. Και ξαφνικά συνειδητοποίησα τι ήταν αυτό που προκάλεσε την οργή του άγνωστου: Ο γιος μου φορούσε στο λαιμό του το άστρο του Δαυίδ.

Αφού τον ηρέμησα, πήγα στη πισίνα και ζήτησα να μου υποδείξουν ποιος είχε μαλώσει τον γιο μου.

Μίλησα μαζί του, και ήταν μια δυσάρεστη εμπειρία.

Αργότερα, έκατσα και μίλησα και με τον Ντίλαν, λέγοντάς του ότι μόλις είχε ζήσει την πρώτη αντισημιτική του εμπειρία...

Ο πατέρας μου Kirk Douglas γεννήθηκε Issur Danielovitch, και είναι Εβραίος. Η μητέρα μου η Diana δεν είναι.

Κανένας από τους  δυο δεν με επηρέασε θρησκευτικά όταν μεγάλωνα, ενώ τα δυο παιδιά που έκανα με την Catherine Zeta-Jones είναι σαν κι εμένα, μεγαλώνουν δηλαδή με έναν γονιό Εβραίο, και με έναν όχι.

Πριν από μερικά χρόνια ο Ντίλαν, μέσω των φίλων του, άρχισε να αναπτύσσει μια στενή σχέση με τον Ιουδαϊσμό, και όταν άρχισε να κάνει μαθήματα εβραϊκών διαβάζοντας για το Μπαρ Μίτζβα του, άρχισα κι εγώ να επανασυνδέομαι με τη θρησκεία του πατέρα μου.

Αν και κάποιοι Εβραίοι δεν με θεωρούν Εβραίο, αφού η μητέρα μου δεν είναι, έχω μάθει προ πολλού ότι όλοι όσοι μισούν δεν κάνουν τέτοιου είδους διακρίσεις.

Η εμπειρία του Ντίλαν μου θύμισε και τις δικές μου εμπειρίες με τον αντισημιτισμό, στο γυμνάσιο. Κάποιος συμμαθητής μου είχε δει έναν Εβραίο να περνάει, και χωρίς λόγο μου είπε: «Όλοι οι Εβραίοι κλέβουν στο εμπόριο».

«Τι εννοείς» ρώτησα;

«Έλα τώρα… όλοι το γνωρίζουν».

Έτσι, χωρίς καμιά ιδιαίτερη συνείδηση του τι σημαίνει να είμαι Εβραίος, άρχισα να υπερασπίζομαι με πάθος τον εβραϊσμό. Τώρα, πενήντα χρόνια μετά, χρειάζεται να υπερασπίζομαι τον γιο μου.

Ο αντισημιτισμός είναι σαν μια αρρώστια που απλά υπάρχει εν υπνώσει, και που ξαφνικά θεριεύει με τη πρώτη πολιτική αφορμή.

Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν τρεις λόγοι που επανεμφανίζεται σήμερα.

Ο πρώτος είναι ότι ιστορικά πάντα ζωντανεύει όταν η κατάσταση της οικονομίας είναι χάλια. Όταν υπάρχει μεγάλη εισοδηματική ανισότητα, με εκατοντάδες εκατομμύρια  ανθρώπους να ζουν στη φτώχεια, κάποιοι βρίσκουν έναν εύκολο αποδιοπομπαίο τράγο στο πρόσωπο των Εβραίων, αντί να τα βάλουν με την πραγματική πηγή των προβλημάτων τους.

Μια δεύτερη αιτία για τον αντισημιτισμό πηγάζει από την παραπλανημένη και παράλογη απέχθεια για το Ισραήλ.

Πολλοί είναι αυτοί που το βλέπουν σαν ένα κράτος απάρτχαιντ, και κατηγορούν μια ολόκληρη θρησκεία για κάτι που στη πραγματικότητα είναι απλά μια επιλογή κρατικών εσωτερικών πολιτικών αποφάσεων.

Υπάρχει στ’ αλήθεια κανείς που να πιστεύει ότι τα αθώα θύματα σε εκείνο το εβραϊκό παντοπωλείο στο Παρίσι ή τα άλλα στη Δανία, είχαν καμιά σχέση με τις πολιτικές του Ισραήλ για την Παλαιστίνη, ή με την δημιουργία οικισμών 4.000 χιλιόμετρα μακριά;

Ο τρίτος λόγος είναι καθαρά δημογραφικός. Η Ευρώπη φιλοξενεί σήμερα 25-30 εκατομμύρια Μουσουλμάνους, δυο φορές δηλαδή τον παγκόσμιο πληθυσμό Εβραίων.

Μέσα σε μια θρησκευτική κοινότητα τέτοιου μεγέθους πάντα θα υπάρχουν κάποια εξτρεμιστικά άκρα, αποτελούμενα από ριζοσπάστες που μισούν, απορρίπτοντας ταυτόχρονα αυτό που  θα πρέπει όλες οι θρησκείες να διδάσκουν: σεβασμό, ανοχή, και αγάπη.

Σήμερα γινόμαστε όλοι μάρτυρες των συνεπειών αυτού του μικρού άκρου. Με το διαδίκτυο, ο ιός του μίσους μπορεί να διαδίδεται πλέον με μεγάλη ταχύτητα από χώρα σε χώρα, τροφοδοτώντας την νέα πανευρωπαϊκή επιδημία του αντιεβραϊσμού.

Ήρθε νομίζω η ώρα να αντιμετωπίσουμε αυτό το μίσος. Αυτή είναι και η ευθύνη των πολιτικών μας αρχηγών.

Ο Γάλλος πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι ο αντισημιτισμός παραβιάζει το πνεύμα και την ηθική της Γαλλίας, και πως η αντισημιτική βία αποτελεί έγκλημα εναντίον όλων των Γάλλων πολιτών που πρέπει να πολεμηθεί και να τερματιστεί. Κάλεσε το έθνος του να πει στον κόσμο: Χωρίς τους Εβραίους της, η Γαλλία δεν θα είναι πια Γαλλία.

Ο Πάπας Φραγκίσκος επίσης έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα λέγοντας πως αποτελεί αντίφαση για έναν Χριστιανό να είναι αντισημίτης.

«Οι ρίζες του είναι εβραϊκές. Ο αντισημιτισμός θα πρέπει εκριζωθεί από τις καρδιές και τις ζωές των ανθρώπων», είπε.

Στη Νέα Υόρκη, ο Καρδινάλιος Timothy M. Dolan είναι γνωστός για τις γέφυρες που χτίζει με την εβραϊκή κοινότητα. Τα λόγια και οι πράξεις του, όπως και του Πάπα, είναι μια απόδειξη της σύσφιγξης των σχέσεων δυο μεγάλων θρησκειών, ένα παράδειγμα δηλαδή του πως μπορούν οι έχθρες του παρελθόντος να ξεπεραστούν.

Αποτελεί επίσης ευθύνη των απλών πολιτών να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Στο Όσλο, μέλη της μουσουλμανικής κοινότητας ενώθηκαν με τους συμπατριώτες τους Νορβηγούς στον σχηματισμό μιας σπείρας ειρήνης σε μια συναγωγή. Αυτές οι πράξεις εμπνέουν ελπίδα, και αποδεικνύουν ότι ενωμένοι μπορούμε να αντιπαλέψουμε το μίσος εναντίον των Εβραίων.

Αυτή είναι η πρόκληση του 2015, την οποία θα πρέπει όλοι να αναλάβουμε. Αν πολεμήσουμε τον αντισημιτισμό όπου τον συναντάμε, σαν άτομα και σαν κοινωνία, και αν χρησιμοποιήσουμε κάθε μέσο για να τον αποκηρύξουμε, τότε μόνο ίσως μπορέσουμε να σταματήσουμε αυτή την τρέλα.

Ο γιος μου είναι δυνατός. Κα είναι και τυχερός που ζει σε μια χώρα όπου ο αντισημιτισμός είναι σπάνιο φαινόμενο.

Τώρα όμως έμαθε και αυτός για τους κινδύνους που θα πρέπει να αντιμετωπίσει ως Εβραίος.

Είναι ένα μάθημα που δεν θα ήθελα να χρειαστεί να του κάνω, και ελπίζω πως ούτε ο ίδιος δεν θα χρειαστεί να κάνει  στα παιδιά του κάποτε.

Michael Douglas

Winnipeg Free Press

Απόδοση: S.A.