Χάνει την αρετή του ένα έθνος?

«Με αυτά τα δέκα Μάρκα, έχασα την αρετή μου...»

Αυτά τα λόγια ήταν γραμμένα, σε χαρτονόμισμα που έδωσε ένας Βερολινέζος, για να αγοράσει σπίρτα, το 1923. Εκείνο τον καιρό, οι εργάτες πληρώνονταν δύο φορές την ημέρα και έκαναν διαλλείματα μισής ώρας, ώστε να τρέξουν στα μαγαζιά και να αγοράσουν κάτι, πριν το νόμισμα διπλασιαστεί μέσα στην ημέρα. Μέσα σε εννέα (9) χρόνια, από την έναρξη του Α’ Π.Π. έως τα τέλη του 1923, δώδεκα (12) μηδενικά είχαν προστεθεί στις τιμές των προϊόντων.

Η χρηματοδότηση του πολέμου και η χρήση Ομολόγων Δημοσίου Χρέους, σαν αναγκαστικό αποθεματικό της Κεντρικής Τράπεζας έναντι έκδοσης νέου νομίσματος έκανε τις πρέσες να δουλεύουν χωρίς διακοπή. Αυτή η άνεση, επέτρεψε την Κυβέρνηση να δημιουργεί ελλείματα, τα οποία συνεχώς αυξάνονταν. Τα φορολογικά έσοδα μόλις μετά βίας έφθαναν στο 35 % των δαπανών. Το κενό, φυσικά, το κάλυπτε η έκδοση νέων χαρτονομισμάτων, σε τεράστιες ποσότητες. Η κατάσταση επιβαρύνθηκε περισσότερο και από την επιθυμία των νικητών του πολέμου, να αποζημιωθούν για τις απώλειες που είχαν. Η Γερμανία συνέχισε να τυπώνει νέο χρήμα, σε απίστευτες ποσότητες (τα χαρτονομίσματα σε κυκλοφορία έφτασαν στο τρομακτικό μέγεθος των 500 τετράκις εκατομμυρίων) με αποτέλεσμα νέες αυξήσεις στις τιμές και στην ανεργία. 

Προσπάθειες σταθεροποίησης των τιμών, ξεκίνησαν στα μέσα της δεκαετίας του ’20, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Απέναντι σε ένα τελείως άχρηστο επίσημο νόμισμα, κάποια Γερμανικά κρατίδια προχώρησαν σε έκδοση δικού τους νομίσματος, έναντι τοπικών εσόδων (εκμετάλλευση δασών, τοπική αγροτική παραγωγή κ.α.). Η καθιέρωση παράλληλου νομίσματος (RentenMark) με ισοτιμία 1:1.000.000.000.000 (Ναι…σωστά, 1 τρις) Παλαιά Χαρτονομίσματα και μόλις 24 Αμερικανικά σεντς, σταθεροποίησε την κατάσταση.

Η ζημία, όμως, είχε ήδη γίνει. Εκατομμύρια Γερμανοί είχαν χάσει όλη την περιουσία τους και τις αποταμιεύσεις τους. Ο λαϊκισμός του Χίτλερ βρήκε εύφορο έδαφος και κατάφερε να πείσει τον Γερμανικό λαό ότι η πατρίδα τους είχε «μαχαιρωθεί πισώπλατα» από μία διεθνή συνομωσία Εβραίων, Τραπεζιτών και «προδοτών» του κατεστημένου, εντός των συνόρων. Η εξέλιξη των γεγονότων ήταν ταχεία. Οι Δυτικοί φοβόνταν ότι η Γερμανία θα έπεφτε στα χέρια της Ρωσίας. Φευ…!!! Εκατομμύρια άνθρωποι, ανάμεσά τους και Γερμανοί, έπεσαν νεκροί στα πεδία του πολέμου και στα κρεματόρια. 

Ο Γερμανός συγγραφέας Elias Canetti, παρομοίασε τον υπερπληθωρισμό της χώρας του, με την Τελική Λύση των Ναζί: υποτίμηση των ανθρώπων, σε σημείο ώστε να εξοντώνονται κατά εκατομμύρια, χωρίς τιμωρία. Μπορεί η αναλογία αυτή να είναι τραβηγμένη, αλλά αποτελεί μία σωστή εκτίμηση για το ότι ένα άχρηστο και διεφθαρμένο νόμισμα μπορεί να οδηγήσει ένα Έθνος να χάσει την αρετή του.

Peryman