Υπάρχουν και οι πολιτικοί καταθλιπτικοί πιλότοι…

 Εκατοντάδες εκατομμύρια είναι τα θύματα της πολιτικής κατάθλιψης και των ψευδαισθήσεων που αυτή καλλιεργεί.                         

Σίγουρα δεν θα μάθουμε ποτέ τί ακριβώς είχε στο μυαλό του ο Αντρέας Λούμπιτζ όταν αποφάσιζε να δολοφονήσει, εν ψυχρώ κατά την γνώμη μου, 149 επιβάτες και μέλη του πληρώματος του μοιραίου Α-320 της εταιρείας Germanwings. 

Πιθανότατα δε, λένε οι ψυχολόγοι που αναλύουν την περίπτωσή του, η πράξη του οφείλεται στο ότι ήθελε να αποκρύψει από τον εργοδότη του το γεγονός ότι έπασχε από κατάθλιψη –ασθένεια που, προφανώς, αργά ή γρήγορα, θα τον οδηγούσε εκτός του επαγγέλματος του πιλότου που ασκούσε… 

Ακούγοντας και διαβάζοντας, λοιπόν, την ελληνική και ξένη ειδησεογραφία σχεδόν αυτόματα σκέφτηκα αν υπάρχει και το φαινόμενο της πολιτικής κατάθλιψης και, αν ναι, ποιες μπορεί να είναι οι ολέθριες συνέπειές του.

Αναζητώντας, ωστόσο την σχετική βιβλιογραφία στο Διαδίκτυο δεν μπορώ να πω ότι έμεινα πολύ ικανοποιημένος από τις πηγές που εντόπισα. 

Αντίθετα, εξαιρετικά πλούσια είναι η βιβλιογραφία γύρω από την πολιτική ψυχολογία, στους κόλπους της οποίας εντοπίζει κανείς και πολλά στοιχεία που συνδέουν την κατάθλιψη με την πολιτική. 

Το προϊόν αυτού του συνδυασμού είναι η απόλυτη φρίκη: εκατοντάδες εκατομμύρια νεκροί και απίθανες ανθρωπιστικές καταστροφές. 

Ένας ψυχολόγος, για παράδειγμα, παρατηρεί ότι στην πολιτική υπήρξαν καταθλιπτικοί ηγέτες με απίθανα εγκλήματα στο ενεργητικό τους, καθ’ όσον οι περίοδο καταθλίψεως συνδυάζονται με περιόδους μανίας και αυτές της μανίας με καταστροφικά αποτελέσματα. 

Στην εποχή μας οι ψυχολόγοι αποκαλούν το φαινόμενο αυτό διπολική διαταραχή, υπό την έννοια ότι η διάθεση κυμαίνεται μεταξύ δύο πόλων, δύο άκρων, της μανίας και της κατάθλιψης.

Μία άλλη διάκριση που γίνεται από ορισμένους ειδικούς αφορά στην ψυχωσική και την νευρωσική κατάθλιψη. Στην πρώτη περίπτωση, το άτομο έχει μία σειρά από μη ρεαλιστικές πεποιθήσεις που ονομάζονται παραληρηματικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις –και οι τελευταίες στην πολιτική είναι ό,τι πιο επικίνδυνο μπορεί να συμβεί σε έναν λαό.

Χωρίς να το καταλάβει, μπορεί να οδηγηθεί στην καταστροφή έχοντας ο ίδιος επιλέξει τον ηγέτη που θα προκαλέσει και την μεγάλη ζημιά. 

Συνήθως δε, για να δημιουργήσουν και να διαδώσουν ψευδαισθήσεις, οι καταθλιπτικοί –άρα και επικίνδυνοι– ηγέτες χρησιμοποιούν το εργαλείο της καλλιέργειας μύθων, στο πλαίσιο των οποίων το καλό συγκρούεται πάντα με το κακό. 

Και, βέβαια, στην σύγκρουση αυτή το καλό πρέπει να εκπροσωπείται από έναν ηγέτη που μόνον αυτός κατέχει όλη την αλήθεια. 

Αυτοί οι ηγέτες, λοιπόν, πορεύονται στην εμπροσθοφυλακή της κοινωνίας και αγωνίζονται για μια «αλλαγή» –χωρίς, όμως, να λένε ποιοι θα είναι οι όροι της πραγματοποίησής της.

Αν λοιπόν ο Α. Λούμπιτζ δολοφόνησε λόγω αυτοκτονικού συνδρόμου 149 άτομα, κάποιοι άλλοι, επικαλούμενοι «σωτηρίες», «ρήξεις» και άλλα μυθολογικά παρόμοια, έχουν στο ενεργητικό τους και εκατοντάδες εκατομμύρια νεκρούς, οι οποίοι επίσης δεν έφταιγαν σε τίποτε. 

Ως φαίνεται, όμως, αυτά τα αποτρόπαια συλλογικά εγκλήματα παρανοϊκών ηγετών δεν είναι αρκετά για να πεισθούν οι άνθρωποι ότι η πολιτική κατάθλιψη σκοτώνει πολύ πιο βίαια και συνειδητά.

Έτσι, οι μύθοι και οι πολιτικές απάτες καλά κρατούν και, βεβαίως, τα θύματά τους πολλαπλασιάζονται. 

Ιδιαίτερα δε στον υπανάπτυκτο κόσμο όπου, παρά την ψηφιακή εποχή μας, η άγνοια, ο φανατισμός και η πνευματική χυδαιότητα αποτελούν «πολιτισμικές αξίες» που κάποιοι καταθλιπτικοί εργολάβοι αναλαμβάνουν να «προστατεύσουν». 

Άλλοι εργολάβοι, πάλι, στυλ Μομπούτου και Αμίν Νταντά, αναλαμβάνουν και «σωτηρίες» ψυχών –με το αντίτιμο να πηγαίνει σε εξωχώριες τράπεζες. 

Έχουμε, επίσης, και τους «προστάτες» της κοινωνικής δικαιοσύνης που, για να την απονείμουν, εξοντώνουν κάποια εκατομμύρια στομάτων που πρέπει να τραφούν.

Η επιλογή της βίας αντί της ορθολογικότητας χαρακτηρίζει την στάση που τηρούν και την πολιτική που ασκούν άνθρωποι με νοοτροπία θεού –όχι ενός συνετού και λογικού, σίγουρα, παρά ενός πάνσοφου και παντοδύναμου. 

Αυτοί γοητεύονται συνήθως από την ιδέα της δημιουργία. 

Νοιώθουν σαν ανθρωποπλάστες, κοινωνικοί μηχανικοί και κοινωνικοί αρχιτέκτονες, σχεδιάζουν και πλάθουν τεράστιες μηχανές και κοινωνικούς κόσμους που όλοι μας πρέπει να βιαστούμε να τους υποδεχτούμε, πραγματωμένους σύμφωνα με τα σχέδιά τους, και να χειροκροτήσουμε τους σχεδιαστές και κατασκευαστές των κόσμων αυτών.Κάποια στιγμή, όμως, έρχεται η ώρα του λογαριασμού –που συνήθως ισοδυναμεί με πρόσκρουση σε βουνό. 

Σαν αυτό που επέλεξε ο Αντρέας Λούμπιτζ –«για να γίνει διάσημος», είπε μια φίλη του.

Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλος

European Business Review