Επαναστάτης χωρίς αιτία…

Όλο και περισσότερο ο θίασος που μας κυβερνάει μοιάζει με την ταινία «Rebel Without a Cause» – Επαναστάτης χωρίς αιτία – του 1955 του Nickolas Ray με πρωταγωνιστή το James Dean. Τελικά το Chicken run μεταξύ της κυβέρνησης Τσίπρα και των Θεσμών (Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ΕΚΤ και ΔΝΤ) που οδηγεί;

Για το σύνολο των αναλυτών τα πιθανά σενάρια του game of chicken (είναι κλασσικό παράδειγμα της θεωρίας των παιγνίων) είναι τρία:

1.       Να καταλήξει η διαπραγμάτευση σε συμφωνία

2.      Να καταλήξει σε μη συμφωνία που θα οδηγήσει τη χώρα σε default (χρεοκοπία) εντός του Ευρώ,

3.      Να καταλήξει σε μη συμφωνία με χρεοκοπία και σε Grexit…

Πέρα όμως από την όποια πιθανή κατάληξη της διαπραγμάτευσης, που κυριαρχεί και σωστά στη ειδησιογραφία, ένα  ερώτημα που έχει τεθεί εξ αρχής είναι αν ήταν αναγκαία αυτή η πολύμηνη διαπραγμάτευση και οι επιπτώσεις της στη οικονομία της χώρας.

Είναι γεγονός, χωρίς να χρείαζεται να είναι κάποιος Οικονομολόγος για να το καταλάβει, ότι το κόστος της διαπραγμάτευσης μάλλον θα είναι δυσανάλογο με το όποιο αποτέλεσμα, αφού οδήγησε ήδη σε παράταση της ύφεσης, αύξηση της ανεργίας, παραπέρα καταστροφή του παραγωγικού δυναμικού της χώρας και διεύρυνση του δημοσιονομικού κενού, άρα και ανάγκης για πρόσθετα νέα μέτρα. Μετά μάλιστα από ένα παρατεταμένο οικονομικό κύκλο της φάσης της κρίσης, πρωτοφανή για την παγκόσμια οικονομία, που μόνο στην μεγάλη κρίση του 1929 έχει ανάλογο της.

Στο χρόνο διαπραγμάτευσης αθροίζεται και ο χρόνος της προηγούμενης κυβέρνησης, όπως ασφαλώς και οι επιπτώσεις. Θυμίζω ότι ύφεση ξεκίνησε μετά την στροφή της κυβέρνησης Σαμαρά λόγω του αποτελέσματος των ευρωεκλογών και την εγκατάλειψη των μεταρρυθμίσεων με την πολιτική στροφή σε «λαϊκότερα μέτρα» για να ανακόψει την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, διαπραγματευόμενη «σκληρότερα» με την Τρόικα.

Επανερχόμενος στο αρχικό ερώτημα για το κατά πόσο ήταν αναγκαία η πολύμηνη διαπραγμάτευση από την κυβέρνηση Τσίπρα, αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πλέον, είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε κυβερνητικές ευθύνες χωρίς να είναι έτοιμος να κυβερνήσει σε μια τόση κρίσιμη περίοδο τη χώρα. Όπως ότι  δεν είχε και κανένα σχέδιο πως μπορούσε να ξεκινήσει τις διαδικασίες για να βγάλει τη χώρα από τη κρίση ή να έστω να συνεχίσει από το σημείο που την άφησε η προηγούμενη κυβέρνηση, όπως πολλές φορές είχει πεί σε παρεμβάσεις του ο πρώην πρόεδρος του Πασοκ Ε. Βενιζέλος.

Παράλληλα αποδείκτηκε εκ των υστέρων καταστροφική η αντιμνημονιακή ρητορεία των πολιτικών που χρησιμοποίησαν όλα αυτά τα χρόνια τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και ο άλλος έταιρος της κυβέρνησης «κοινωνικής σωτηρίας» οι ΑΝ ΕΛ. Τελικά αποδείχτηκε πύρρεια η νίκη τους αφού ο λαϊκισμός κυριάρχησε στην πολιτική ζωή και εξέθρεψε φαινόμενα και προσδοκίες που δεν έχουν σχέση με την έξοδο της χώρας από την κρίση αλλά και την αντιμετώπιση των βασικών αιτιών που μας οδήγησαν σ’ αυτή.

Έτσι αναγκάστηκε η κυβέρνηση να διαπραγματεύεται περισσότερο με στραμένη την προσοχή της στο εσωτερικό μέτωπο, αλλά και λόγω έλλειψης σχεδίου να χρησιμοποιεί τις επικοινωνιακές πολιτικές αλλάζοντας τα ονόματα με νέες λέξεις όπως: «θεσμοί» αντί  Τρόικας, «ενδιάμεση λύση» αντί αξιολόγησης κλπ μέχρι την φωτογράφιση του υπουργού οικονομικών στο Paris Match, τις εκατοντάδες συνεντεύξεις του σε διεθνή  ΜΜΕ με αιτιολογία την «διεθνοποίηση» του προβλήματος του χρέους, και την «δημιουργική ασάφεια» για να κερδίσει χρόνο και να προετοιμαστεί.

Αυτός ήταν και ο βασικός παράγοντας που την οδήγησε σε σοβαρά λάθη όπως να αφήσει την χώρα χωρίς πρόγραμμα χρηματοδότησης, καταφεύγοντας σε θεωρείες ότι δεν θα πάρει τις δόσεις που απόμεναν του Μνημονίου, καταγγέλλοντας της ως «τοξικές».

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να οδηγήσει σε ασφυξία ρευστότητας την αγορά και την πραγματική οικονομία, να σαρώσει τα αποθεματικά Ασφαλιστικών Ταμείων, Δημόσιων Οργανισμών και ΟΤΑ για να πληρωθούν οι υποχρεώσεις του Κράτους στους δανειστές. Με μόνη στρόφιγγα ανοικτή αλλά ελεγχόμενη λόγω ότι δεν υπήρχε πρόγραμμα σε ισχύ για την χώρα, τον ELA (Emergency Liquidity Assistance), την έκτακτη γραμμή ρευστότητας της ΕΚΤ,  προς τις Ελληνικές Τράπεζες για να εξυπηρετούν τις συναλλαγές και την λειτουργία τους, που όμως καθιστούν το δανεισμό τους ακριβότερο, εξ αιτίας των υψηλότερων επιτοκίων .

Η κυβέρνηση μετά την πολύμηνη διαπραγμάτευση, δυστυχώς για την χώρα όπως εχει τονίσει επανειλημμένα ο Ε. Βενιζέλος έχει βρεθεί σε Στρατηγικό αδιέξοδο, χωρίς να μπορεί  να υπογράψει με τους εταίρους – δανειστές μας συμφωνία, γιατί θα έχει σοβαρά προβλήματα στο εσωτερικό των κομμάτων που την στηρίζουν του αντιμνημονιακού συνασπισμού.

Όπως και δεν μπορεί να πάει σε ρήξη με τους εταίρους γιατί δεν έχει τέτοια λαϊκή εντολή. Αντίθετα έχει δεσμευτεί να παραμείνει η χώρα στο ευρώ και να πετύχει μια καλύτερη συμφωνία.

Ο μεγάλος κίνδυνος σήμερα είναι η διαμόρφωση στο εσωτερικό της συμπολίτευσης διαφορετικών κέντρων εξουσίας. Που μπορούμε να τους διακρίνουμε στους «σκληρούς» και τους «ήπιους» αντιμνημονιακούς. Οι πρώτοι είναι υπέρ της ρήξης και στην επιστροφή στη δραχμή, οι δεύτεροι είναι υπέρ του «έντιμου συμβιβασμού»  και της παραμονής της χώρας στο ευρώ.

Ίσως χαρακτηριστική έκφραση   αυτού του δίπολου πολιτικά είναι η σύστασης στη βουλή της εξεταστική επιτροπή της «αλήθειας για το δημόσιο χρέος» υπό την προσωπική αιγίδα της ΠτΒ και μάλιστα το πόρισμα που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα κηρύσσει το χρέος «παράνομο και καταχρηστικό».

Παράλληλα  49 βουλευτές από την συμπολίτευση ζητούν να συζητηθεί το πόρισμα στη βουλή.

Φαίνεται ότι οι πολιτικές πληγές του αντιμνημονιακού αγώνα είναι τόσες πολλες και βαθιές που δύσκολα θα επιτρέψουν στις δυνάμεις της λογικής του «Μένουμε στην Ευρώπη» να συζητήσουν το μέλλον της χώρας και ενός προγράμματος εθνικής ανασυγκρότησης για να μην ξαναβρεθεί ποτέ πια η χώρα στην θέση που βρέθηκε όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης και να γίνει μια κανονική χώρα.

Μιχάλης Αρτεμάκης

Μεταρρύθμιση