Ο Πούτιν είναι εγκλωβισμένος…

Μήπως τελικά ο Πούτιν έχει ανοιχτεί πάρα πολύ; Ο Ρώσος ηγέτης αντιμετωπίζει πολλές ταυτόχρονες κρίσεις. Το σαββατοκύριακο που μας πέρασε Ουκρανοί ακτιβιστές ανατίναξαν κολώνες υψηλού βολτάζ και διέκοψαν την παροχή ρεύματος στην ελεγχόμενη από την Ρωσία Κριμαία.

Στην πατρίδα του, την Αγία Πετρούπολη, την περασμένη Τρίτη μια φάλαγγα 600 φορτηγών κατευθύνθηκε προς το δημαρχείο για διαμαρτυρία κατά των νέων διοδίων στους ρωσικούς δρόμους (ο γιος ενός στενού φίλου του Πούτιν έχει επιχειρηματικά συμφέροντα στο σύστημα).

Τέλος, στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας, η τουρκική αεροπορία κατέρριψε ένα ρωσικό βομβαρδιστικό...

Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, και την πρόκληση αστάθειας στην Ανατ. Ουκρανία, όπου κατέστειλε την τοπική αντιπολίτευση, και την αποστολή στρατευμάτων στην Συρία, ο Πούτιν δεν έχει ακόμη αντιδράσει όσον αφορά στα τελευταία γεγονότα.

Στην Κριμαία δεν υπάρχει ρεύμα εδώ και τρεις ημέρες, με τον κυβερνήτη Sergei Aksyonov να προειδοποιεί τον πληθυσμό να είναι έτοιμος για τα χειρότερα. Η συσκότιση μπορεί να διαρκέσει μέχρι και το τέλος του Δεκεμβρίου, λέει.

Στην Αγία Πετρούπολη, η τροχαία σταμάτησε πια να ελέγχει τα φορτηγά, και οι τοπικοί παράγοντες συμφώνησαν να συναντηθούν με τους οδηγούς τους.

Τέλος, αναφορικά με την κατάρριψη του αεροσκάφους, η αντίδραση του Πούτιν μέχρι στιγμής είναι βουβή, και καθόλου επιθετική.

Ο Ρώσος πρόεδρος χαρακτήρισε το συμβάν ως «πισώπλατη μαχαιριά», από κάποιους που βοηθούν τους τρομοκράτες. Κατηγόρησε την Άγκυρα ότι προστατεύει το Ισλαμικό Κράτος επειδή επωφελείται από το λαθρεμπόριο πετρελαίου. Παράλληλα, ισχυρίστηκε ότι το αεροσκάφος είχε σταλεί προκειμένου να βομβαρδίσει θέσεις του ISIS στη βόρεια επαρχία Λατάκεια, όπου όμως το Ισλαμικό Κράτος μάλλον δεν έχει παρουσία.

Όταν τον περασμένο μήνα η Ρωσία παραδέχτηκε ότι το επιβατικό της αεροσκάφος ανατινάχθηκε από τρομοκράτες πάνω από την Αίγυπτο, ο Πούτιν δεσμεύτηκε να βρει και να τιμωρήσει τους ενόχους. Δεν ήταν εξίσου κατηγορηματικός προχθές. «Τα τραγικά αυτά γεγονότα θα έχουν σοβαρές συνέπειες στις ρωσοτουρκικές σχέσεις», είπε. «Ποτέ δεν θα ανεχτούμε άλλα τέτοιου είδους εγκλήματα». Αυτό όμως δεν ακούγεται και πολύ «πολεμικό».

Οι σύμμαχοι και τα φερέφωνα του Πούτιν αντιλήφθηκαν ότι δεν πρόκειται να δουν κάποια βίαιη αντίδραση εκ μέρους του.

Ο βουλευτής Alexei Puishkov, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής επιτροπής εξωτερικής πολιτικής έγραψε στο Τουίτερ: «Η Άγκυρα μάλλον δεν υπολόγισε τις συνέπειες που θα έχει η  εχθρική της πράξη στα οικονομικά της συμφέροντα». Κάποιοι Ρώσοι πατριώτες σχολιαστές δεν έμειναν ικανοποιημένοι με το ενδεχόμενο οι ρωσικές αντιδράσεις να περιοριστούν σε οικονομικά ζητήματα. «Θα τους κουνήσετε το δάκτυλο»; ρώτησε κάποιος απαντώντας στο Τουίτ του Puishkov. Ένας άλλος έγραψε: «Στο διάολο να πάει η τουρκική οικονομία, με τον Βόσπορο τι θα κάνουμε»;

Ο αντιπρόεδρος της Κάτω Βουλής Nikolai Levichev, πρότεινε ως οικονομική αντίδραση την απαγόρευση της αεροπορικής συγκοινωνίας μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, και το πάγωμα των κοινών επιχειρηματικών πρότζεκτ. Παράλληλα πρότεινε την απομάκρυνση των Ρώσων τουριστών από την Τουρκία, η οποία μαζί με την Αίγυπτο (που σήμερα αποφεύγεται) αποτελεί τον πιο δημοφιλή τουριστικό  προορισμό για τους Ρώσους. Μάλιστα ένας από τους μεγαλύτερους ρωσικούς tour operators, η Natali Tours, ανακοίνωσε ότι διακόπτει όλα τα ταξιδιωτικά «πακέτα» προς Τουρκία.

Οι οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας μάλλον θα πλήξουν εξίσου και τις δυο χώρες. Οι οικονομικοί τους δεσμοί αποτελούν παράγοντα ανάπτυξης.  Ο Πούτιν και ο άλλοτε φίλος του Ερντογάν έχουν υποσχεθεί να αυξήσουν τον εμπορικό όγκο μεταξύ των χωρών τους που φέτος προβλέπεται στα  $25 δισεκατομμύρια στα $100 δισεκατομμύρια ως το 2020.

Η Ρωσία ανέκαθεν αποτελούσε τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Τουρκίας εξαιτίας της τεράστιας εισαγωγής ενέργειας, και οι Ρώσοι χρειάζονται την τουρκική αγορά για να εξάγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Η τουρκική εμπορική σημασία αυξήθηκε πέρσι μετά το ρωσικό εμπάργκο τροφίμων εναντίον των κρατών εκείνων που επέβαλαν κυρώσεις ως αντίδραση στην ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία. Οι εισαγωγές από την Τουρκία μειώθηκαν κατά 39% από τον Ιανουάριο ως τον Σεπτέμβριο, αλλά οι εισαγωγές από την ΕΕ έπεσαν κατά 43.1%. Αν τώρα παγώσουν οι εμπορικές τους συναλλαγές, καμία από τις δυο χώρες δεν θα έχει κάτι να κερδίσει. Ήδη οι μετοχές των χρηματιστηρίων τους έκαναν βουτιά μετά την κατάρριψη του βομβαρδιστικού.

Έτσι ο Πούτιν ίσως να κατάλαβε ότι έχει πια πολλά ανοίγματα. Δεν μπορεί να στείλει στρατό στην Νότια Ουκρανία επειδή κάτι τέτοιο θα προκαλούσε διεθνή αντίδραση και θα έθετε σε κίνδυνο οποιαδήποτε ενδεχόμενη συμμαχία με τις δυτικές χώρες στην Συρία. Ούτε μπορεί να διακινδυνεύσει μια στρατιωτική αναμέτρηση με την Τουρκία, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, διότι έτσι θα διακόπτονταν η γραμμή ανεφοδιασμού της Ρωσίας προς την Συρία. Η Μόσχα δεν μπορεί να διαχειριστεί ταυτόχρονες συγκρούσεις με τους πιο σημαντικούς από τους γείτονές της, ειδικά την ώρα που στο εσωτερικό της αυξάνεται συνεχώς η δυσαρέσκεια εξαιτίας της λιτότητας.

Η Ρωσία του Πούτιν δεν είναι αδύναμη, απλά είναι απομονωμένη και χωρίς φίλους αφού κατάφερε να αποξενώσει ακόμη και εν δυνάμει φίλιες χώρες όπως είναι η Τουρκία και η Ουκρανία.

Στο εγγύς μέλλον, αν αυξηθούν οι πιέσεις στα πολλαπλά του μέτωπα, ο Πούτιν μπορεί να μπει στην γωνία. Σε ένα του βιβλίο με συνεντεύξεις, που εκδόθηκε το 2000 με τίτλο «Σε Πρώτο Πρόσωπο», περιέγραψε ένα επεισόδιο που έζησε ως αγόρι στο πολυπληθές κτίριο που μεγάλωσε στην Αγία Πετρούπολη: «Εκεί, σε μια σκάλα, κατάλαβα για πρώτη φορά τι σημαίνει να είσαι παγιδευμένος στη γωνία. Υπήρχαν παντού ποντίκια στον διάδρομο. Πάντα τα κυνηγούσαμε με τους φίλους μου με ραβδιά. Μια μέρα κυνήγησα έναν τεράστιο αρουραίο και τον παγίδεψα σε μια γωνιά. Δεν είχε που να διαφύγει. Γύρισε απότομα και μου ρίχτηκε. Ήταν κάτι το ανεξήγητο και το τρομακτικό. Ο ποντικός κυνηγούσε εμένα…».

Σήμερα, ο Πούτιν είναι αυτός που εγκλωβίστηκε στη γωνία. Έχει τραμπουκίσει τους γείτονές του, φίλους και εχθρούς, τους δυτικούς αντιπάλους του, και έναν απαθή λαό για 15 ολόκληρα χρόνια.

Αν όλοι αυτοί στραφούν εναντίον του, ίσως να μην έχει ένα αρκετά μεγάλο ραβδί για να τους απομακρύνει…

Bloomberg

Απόδοση: S.A.