Παραθέτουμε απόσπασμα από άρθρο του Observer, που αναλύει την επικινδυνότητα της σημερινής
«αντιπαράθεσης» μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας…
S.A.
Η κρίση μεταξύ Ρωσίας
και Τουρκίας συνεχίζεται με την πρώτη να εγκαθιστά αντιαεροπορικά S-400 τελευταίας γενιάς στη Συρία, και την
δεύτερη να μεταφέρει στα σύνορά της ταξιαρχίες αρμάτων μάχης.
Οι εμπορικές κυρώσεις
που επέβαλλε η Ρωσία εναντίον της Τουρκίας μάλλον θα πλήξουν και τις δυο χώρες,
αλλά αποδεικνύουν ότι η Μόσχα δεν πρόκειται να συγχωρήσει τους Τούρκους...
Η πρόταση του Ερντογάν
να συναντηθεί με τον Πούτιν προκειμένου να συζητήσουν τρόπο επίλυσης της μεταξύ
τους έντασης απορρίφθηκε από τη Μόσχα, οδηγώντας τον Τούρκο ηγέτη να δηλώσει
πως η χώρα του δεν πρόκειται ποτέ να απολογηθεί επειδή υπερασπίστηκε την εθνική
της κυριαρχία. Όπως έχουν τα πράγματα αυτή την ώρα, καμιά από τις δυο χώρες δεν
λέει να κάνει πίσω, κάτι που θα πρέπει να μας ανησυχεί όλους.
Μεγάλο μέρος αυτής της ανακατωσούρας οφείλεται στις ουσιαστικές
ομοιότητες των δυο ηγετών. Τόσο ο Πούτιν όσο και ο
Ερντογάν αποτελούν χαρισματικούς ισχυρούς άνδρες, με βαθιά εθνικιστικά
διαπιστευτήρια.
Αμφότεροι έχουν
συνδυάσει με επιτυχία την πίστη με τον εθνικό σοβινισμό, για κερδίσουν πολιτικά
οφέλη. Στα παραπάνω προστίθεται και η νοσταλγία για την χαμένη αυτοκρατορική
δόξα των χωρών τους, κάτι που οπωσδήποτε τρομάζει τους γείτονές τους.
Είναι δημοφιλείς για την
πλειοψηφία των πολιτών τους, οι οποίοι τους πιστώνουν την οικονομική βελτίωση
του μέσου πολίτη. Οι πολιτικοί τους αντίπαλοι έχουν φύγει από τις χώρες τους
φοβισμένοι, ενώ οι διαφωνούντες ακτιβιστές και δημοσιογράφοι συλλαμβάνονται ή
δολοφονούνται «μυστηριωδώς». Πάνω απ όλα έχουν εκμεταλλευτεί οιονεί δημοκρατικά
μέσα προκειμένου να εγκαθιδρύσουν αντιδημοκρατικά καθεστώτα, πλουτίζοντας παράλληλα
σε προσωπικό επίπεδο. Επίσης, κανένας από τους δυο δεν έχει παρελθόν υποχώρησης
σε ώρες κρίσης.
Αν όλα αυτά ακούγονται
ανησυχητικά, έτσι είναι. Βέβαια θα πρέπει να τονίσουμε ότι ούτε ο Πούτιν ούτε ο
Ερντογάν έχουν ξεπεράσει το σημείο μη επιστροφής ως τώρα. Για τον πρώτο αυτό θα
προϋπέθετε να διακόψει την παροχή φυσικού αερίου προς την Τουρκία εν όψει
χειμώνα, ενώ για τον δεύτερο να κλείσει τον Βόσπορο για τα ρωσικά πλοία, όπως
του επιτρέπει η συνθήκη του Μοντρέ του 1936. Και τα δυο αυτά μέτρα ισοδυναμούν με
κήρυξη πολέμου. Το γεγονός όμως ότι δεν υπάρχουν ακόμη ενδείξεις αποκλιμάκωσης
της έντασης, αποτελεί σοβαρό λόγο ανησυχίας.
Στο πρόσωπο του Ερντογάν
ο Πούτιν ανακάλυψε για πρώτη φορά έναν αντίπαλο που δεν ενδίδει, αλλά που
ανταποδίδει τις απειλές και τα διάφορα ξεσπάσματα. Αυτό έχει την σημασία του
μιας και η Τουρκία αποτελεί βασικό μέλος του ΝΑΤΟ, και διαθέτει μεγάλο και
ικανό στρατό, αν και στερείται των χιλιάδων πυρηνικών όπλων που ελέγχει ο
Πούτιν.
Υπάρχουν κάποια
ανησυχητικά σημεία που εύκολα εντοπίζονται. Οι απαιτήσεις από πλευράς Μόσχας να
επιστραφεί η Αγία Σοφία στην Ορθόδοξη εκκλησία, η οποία έπεσε στους Τούρκους
μαζί με την Κωνσταντινούπολη το 1453, σίγουρα αναζωπυρώνει τα πάθη μεταξύ των
ιστορικά ευαίσθητων Τούρκων που μοιράζονται τα ισλαμικά πιστεύω του ηγέτη τους.
Η αναμόχλευση θεμάτων πίστης και ιστορικών παραπόνων σε μια
κρίση, σπάνια αποτελεί ενθαρρυντικό στοιχείο. Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να καταστήσει
σαφές προς την Άγκυρα ότι το άρθρο 5 περί συλλογικής άμυνας, δεν ισχύει αν η
Τουρκία οδηγήσει την Ρωσία σε έναν αναπόφευκτο για εκείνη πόλεμο. Επίσης, η
Μόσχα θα πρέπει να αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να «τραμπουκίζει» ένα μέλος του
ΝΑΤΟ χωρίς συνέπειες.
Αν όλα τα παραπάνω,
εθνικά πάθη, μεθοριακά επικίνδυνα παιχνίδια, σύνθετες συμμαχίες, κλπ θυμίζουν
το 1914, δεν είναι και τόσο λάθος. Αν και θα πρέπει να αποφεύγουμε τις
ιστορικές αναλογίες, που μπορεί να είναι επικίνδυνες, εν τούτοις σήμερα
βλέπουμε παρόμοιες καταστάσεις με αυτές που έζησε η Ευρώπη μετά την δολοφονία
του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σεράγεβο. Τότε, όπως και τώρα, μια
επιθετική Ρωσία υποστήριξε ένα προβληματικό προστατευόμενο της κράτος, τότε η
Σερβία, σήμερα η Συρία, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει μια αναπόφευκτη σφοδρότατη
σύγκρουση με έναν ισχυρότερο γείτονα, κάτι που οδήγησε σε μια ευρεία παγκόσμια
σύρραξη άνευ προηγούμενου.
Εδώ και δεκαετίες οι
ιστορικοί αρέσκονταν στο να βλέπουν τον Α’ΠΠ ως μια ατυχή παρεξήγηση, κάτι όμως
που αποτελεί ιστορική ανοησία. Στην πραγματικότητα η Βιέννη και η Μόσχα ήθελαν και
επεδίωκαν την σύγκρουση, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι θα ήταν παγκόσμια. Με
τελικό αποτέλεσμα να μην επιβιώσει
κανένα από τα δυο τότε καθεστώτα. Υπάρχουν φορές που πολιτικοί και στρατιωτικοί
ηγέτες, έξυπνοι και μορφωμένοι κατά τα άλλα, κινούνται ηλιθιωδώς, με
τρομακτικές συνέπειες για εκατομμύρια ανθρώπων.
Ας ελπίσουμε ότι ο Πούτιν και ο Ερντογάν, αντιλαμβάνονται το
τι σημαίνει ένας πόλεμος, και δη πυρηνικός, περισσότερο απ ότι οι αντίστοιχοι
ηγέτες του 1914. Προς το παρόν, ο Ομπάμα προσπαθεί μεσολαβώντας
να εκτονώσει την κατάσταση πριν χαθεί ολοκληρωτικά ο έλεγχος, ζητώντας από την
Τουρκία να κάνει λίγο πίσω. Όλοι θα πρέπει να ευχόμαστε ότι θα εισακουστεί, αν
και αμφιβάλλουμε το κατά πόσο η Άγκυρα παίρνει τον Ομπάμα στα σοβαρά, αν κρίνουμε
από το καταστροφικό του ιστορικό στην περιοχή της Μ. Ανατολής.
Το αν τελικά θα
επικρατήσει η λογική και όχι τα πάθη σε αυτή την επικίνδυνη παρεξήγηση μεταξύ
Ρωσίας και Τουρκίας, χώρες που έχουν πολεμήσει μεταξύ τους ουκ ολίγες φορές,
απομένει να το δούμε…
Απόδοση: S.A.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου