Ο μύθος της άλλης Αριστεράς…

Η ​​Εύη Χριστοφιλοπούλου συζητούσε ένα πρωί με δημοσιογράφο στο ραδιόφωνο και το θέμα ήταν, φυσικά, τα πεπραγμένα της κυβέρνησης, όταν τον διέκοψε για να κάνει την παρατήρηση ότι δεν συμφωνεί με τον χαρακτηρισμό της κυβερνητικής πολιτικής στην παιδεία ως αριστερής. Δεν είναι αληθινή Αριστερά αυτή, είπε, διότι «οι αριστεροί είναι προοδευτικοί άνθρωποι, θέλουν πρόοδο, ευημερία και αναδιανομή». (Θα μπορούσε να προσθέσει και την αγάπη, μέρες που είναι. Αλλά δεν πειράζει – την επόμενη φορά…)

Δεν θα μπορούσε να το έχει πει καλύτερα. Ναι, η κυβέρνηση που έχουμε είναι γενικώς κακή, ενώ η γνήσια Αριστερά είναι γενικώς καλή· επομένως η κυβέρνηση αυτή δεν είναι της Αριστεράς. Δεν χρησιμοποίησε, βέβαια, αυτούς τους απλοϊκούς όρους η κ. Χριστοφιλοπούλου, ωστόσο θα όφειλε, διότι αποδίδουν καλύτερα από τα δικά της λόγια την απλοϊκότητα της σκέψης της...

Στον τρόπο με τον οποίο έθεσε το ζήτημα η πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, έχει επίσης ενδιαφέρον πώς παρουσιάζεται η σχέση μεταξύ των ιδεών της Αριστεράς και όσων τις ασπάζονται και δρουν στο όνομά της. Μας λέει μεν ότι ο άνθρωπος εξαγνίζεται, ότι γίνεται κάτα κάποιον τρόπο ηθικά ανώτερος εφόσον εμφορείται από τις ιδέες της Αριστεράς, αλλά όταν αποτυγχάνει να εφαρμόσει στην πράξη τις ανώτερες ιδέες του, δεν φταίνε οι ιδέες. Φταίνε οι άνθρωποι που δεν μπόρεσαν να είναι αντάξιοί τους, όχι οι ιδέες που είναι ανεφάρμοστες. Οπότε δώσ’ του πάλι από την αρχή οι αριστεροί, να χτυπάνε με το κεφάλι τον τοίχο και, επειδή ο τοίχος δεν πέφτει με κεφαλιές, να φταίει το κεφάλι που δεν μπορεί να τον ρίξει και όχι η βλακώδης ιδέα μέσα στο κεφάλι ότι ένας τοίχος πέφτει με κεφαλιές.

Αυτός είναι ο μύθος της δήθεν «άλλης Αριστεράς», της πέραν της εμπειρικής πραγματικότητας, της Αριστεράς που κάποτε θα κατισχύσει νομοτελειακά, όπως και η Βασιλεία των Ουρανών.

Αυτός ο μύθος μάς κατατρέχει από τη Μεταπολίτευση και έπειτα. Βρίσκεται, δε, στη ρίζα της πολύπλευρης κρίσης που περνάμε και διαρκεί έξι χρόνια τώρα. Μας εμποδίζει να αναγνωρίσουμε ότι η αποτυχία και η κατάρρευση του συστήματός μας, οικονομικού και πολιτικού, δεν ήταν αποτυχία του καπιταλισμού και των ιδεών της Δεξιάς· ήταν, αντιθέτως, αποτυχία των ιδεών της Αριστεράς μέσα στο περιβάλλον του καπιταλισμού. Ιδεώδη όπως του «αγώνα» (κλείνω τον δρόμο ή καταλαμβάνω το σχολείο, επειδή έτσι γουστάρω…) και του «εσαεί κεκτημένου», ανεξαρτήτως των συνθηκών της πραγματικότητας, είναι ιδεώδη της Αριστεράς. Αυτή τα υποστήριξε σε κάθε πιθανή και απίθανη εκδοχή τους, αυτή τα επέβαλε και τα έκανε νοοτροπία.

Ο μικροαστικός λαϊκισμός του ΠΑΣΟΚ, που κυριάρχησε από το 1981 και έπειτα, η Μεταπολίτευση, με ιδεολογικά υλικά της Αριστεράς φτιάχτηκε. Και είναι μια ειρωνεία ότι ακριβώς η επιτυχία του ΠΑΣΟΚ αποδεικνύει πόσο εσφαλμένη και εξωπραγματική είναι η εχθρότητα της Αριστεράς προς την ελευθερία της αγοράς: κανείς δεν εμπόδισε τον Παπανδρέου να «ψωνίσει» ιδέες της Αριστεράς από την αγορά και να τις χρησιμοποιήσει πολύ επιτυχέστερα για τον δικό του Περονισμό εν σχέσει με εκείνους που τις συντηρούν μέσα στον αποστειρωμένο από την πραγματικότητα κόσμο τους.

Εντάξει, συμπονώ κάποιους που νομίζουν ότι η κουταμάρα αντισταθμίζεται με την εύκολη καλοσύνη κάποιας πίστης που σώζει, καταλαβαίνω επίσης κάποιους άλλους που υπερασπίζονται αυτό τον ολέθριο μύθο, παρά την πραγματικότητα, επειδή οι ίδιοι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την απογοήτευση ότι χαράμισαν τα νιάτα τους σε μια χίμαιρα. Ανθρώπινη και η κουταμάρα και η άρνηση να δεχθούμε την προσωπική μας ασημαντότητα. Δεν γίνεται όμως να τα βγάλουμε πέρα όσο δεχόμαστε από μια κυβέρνηση, λ.χ., να επιβαρύνει τη χώρα με κόστος δεκάδων δισεκατομμυρίων, επειδή είναι αριστερή και «πολέμησε σκληρά για τις ιδέες της». Αν έχει τέτοιο κόστος ο αγώνας της Αριστεράς για «πρόοδο, ευημερία, αναδιανομή», που λέει και η κ. Χριστοφιλοπούλου, δεν οφείλουμε να αναλογιστούμε ποιο είναι το νόημα της πίστης;

Στέφανος Κασιμάτης

Καθημερινή