Ο «πόλεμος» συνεχίζεται μέσω Γιουροβίζιον…

Είτε λόγω γεωπολιτικών συγκυριών, είτε λόγω διπλωματικών σχεδιασμών, η Ουκρανία απέχει το τελευταίο διάστημα από τα διεθνή πρωτοσέλιδα. Η βία στην ανατολή έχει περιοριστεί, η κυβέρνηση στο Κίεβο βρίσκεται σε αποσύνθεση, και η Ρωσία είναι απασχολημένη με την Συρία. Η δε συμφωνία Μινσκ-2 χωλαίνει.

Το περασμένο όμως σαββατόβραδο, η Ουκρανία επανήλθε στην επικαιρότητα. Εκείνο το βράδυ η Τζαμάλα, η συμμετοχή δηλαδή της χώρας στην Γιουροβίζιον, κέρδισε την πρώτη θέση με το τραγούδι 1944, μια ελεγεία  για την Τατάρα γιαγιά της, που ο Στάλιν είχε εκτοπίσει από την Κριμαία. Η Ρωσία, που ήταν το φαβορί των μπούκις με τον τραγουδιστή Sergey Lazarev και το τραγούδι You Are the Only One, ήρθε τρίτη πίσω από την Αυστραλία…

Με το που ξεκίνησε το τραγούδι της η Τζαμάλα, το ρωσικό τουίτερ πήρε φωτιά καταγγέλλοντας το τραγούδι ως εξώφθαλμα πολιτικό, εννοώντας βεβαίως ότι είναι αντιρωσικό, και άρα δεν θα έπρεπε να επιτραπεί σε αυτόν τον διαγωνισμό.

Οι Ρώσοι δεν έχουν εντελώς άδικο. Η εκτόπιση των Τατάρων από τον Στάλιν αποτελεί μια ακόμη θηριωδία της εποχής της ΕΣΣΔ, και ακόμη αντηχεί στην Ρωσία ειδικά μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τους Ρώσους το 2014. Η Γιουριβίζιον πολύ σοφά απαγορεύει τους πολιτικούς στίχους, και μέχρι τώρα κατάφερε να τηρήσει αυτή την απαγόρευση. Εν τούτοις γεννιούνται πολλά ερωτηματικά, εδώ και καιρό, για το πώς επιτράπηκε το ουκρανικό τραγούδι, που είχε ως αποτέλεσμα να φωτιστεί το βάθος και το μέγεθος της συνεχιζόμενης διαίρεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας με δραματικό τρόπο, κυρίως λόγω του νέου συστήματος με το  οποίο υπολογίζεται η βαθμολογία.

Η ψηφοφορία στην Γιουροβίζιον ήταν ανέκαθεν πολιτική. Οργανωμένη σε εθνική βάση, ποτέ δεν μπόρεσε να αποτρέψει τον κόσμο να ψηφίζει υπέρ φίλων, συμμάχων, και ομοϊδεατών. Η προβλεψιμότητα με την οποία η Ελλάδα και η Κύπρος πάντα μοιράζονται την ψήφο τους, και συγχρόνως ψηφίζουν εναντίον της Τουρκίας, ή η ταύτιση των σκανδιναβικών χωρών, αποτελεί ένα μόνιμο ανέκδοτο.

Αυτό φάνηκε και φέτος. Όμως ο διαχωρισμός της ψήφου των «ειδικών» από αυτήν του απλού κόσμου, και μάλιστα δημόσια στο διαδίκτυο, προσφέρει περαιτέρω δυσμενή συμπεράσματα.

Πρώτα απ όλα γίνεται φανερό το πόσο η κόντρα Ρωσίας-Ουκρανίας διέσπασε και την υπόλοιπη Ευρώπη, με πολλούς ψηφοφόρους να δυσκολεύονται να επιλέξουν πλευρά. Οι δυο χώρες ήταν φαβορί για την νίκη μέχρι την τελευταία στιγμή.

Δεύτερο συμπέρασμα ήταν η μεγάλη διαφοροποίηση στις ψήφους των «ειδικών» από αυτές του «λαού». Οι ειδικοί επέδειξαν τα ίδια πολιτικά ένστικτα με αυτά του παρελθόντος. Υπήρχε μια εμφανής προτίμηση στην Ουκρανία, ενώ αρκετοί πήγαν με την Αυστραλία. Ο «λαός» όμως αποδείχθηκε πιο γενναίος. Αντί να επιλέξει μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, προτίμησε να πάει και με τους δυο, προσφέροντας έτσι ένα αγωνιώδες φότο φίνις. Θα μπορούσε να είναι απλά θέμα μουσικών γούστων, αλλά γενικώς η Ρωσία πήρε πολλές περισσότερες ψήφους από τον «λαό» απ’ ότι από τους ειδικούς.

Το χάσμα μεταξύ των «ελίτ» και της «λαϊκής βούλησης» που κατέδειξε η ψηφοφορία δεν συναντάται αποκλειστικά και μόνο στον διαγωνισμό της Γιουροβίζιον. Το βλέπουμε και στις απόψεις που επικρατούν στην «παλιά Ευρώπη» για την Ρωσία. Όταν η κοινή γνώμη της Ευρώπης ήταν στα κάγκελα εναντίον της Ρωσίας για την επέμβαση στην Ουκρανία, πολλοί χρησιμοποίησαν τα σόσιαλ μίντια για να υπάρχει μια ισορροπία. Όταν διακόπηκαν οι επίσημες σχέσεις και επαφές, επέμεναν στο να διατηρηθεί ανοικτός ο διάλογος. Και δεν μιλάμε για τρολς του Κρεμλίνου, αλλά για  μη ειδικούς, που είχαν διαφορετική άποψη.

Ακόμη και στην απίθανη περίπτωση που εφαρμοστεί η συμφωνία Μινσκ-2 του χρόνου, δύσκολα θα δούμε την Τζαμάλα να μοιράζεται την σκηνή με τον Λαζάροφ. Ίσως όμως οι «ειδικοί’ θα πρέπει να ακούσουν τον «λαό», και να παραδεχτούν ότι ήρθε πλέον η ώρα να εξομαλυνθούν οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών.

Mary Dejevsky

The Guardian

Απόδοση: S.A.