Oι άγνωστες λέξεις «ευθιξία» και «παραίτηση»…

Λένε ότι το μεγαλύτερο όπλο ενός πολιτικού είναι το κείμενο μιας παραίτησης, το οποίο γράφει μόλις αναλαμβάνει μια θέση ευθύνης. Ειδικά οι υπουργοί πρέπει να την έχουν ανά πάσα στιγμή στο συρτάρι του γραφείου τους. Σε όλο τον κόσμο είναι κανόνας: όταν ένας υπουργός κάνει μια γκάφα, παραιτείται.

Ακόμα κι αν έχει τις καλύτερες προθέσεις, όταν ένα έργο που ανέλαβε να διεκπεραιώσει αποτυγχάνει, δεν κρύβεται. Αναλαμβάνει την ευθύνη. Μόνος του, δεν περιμένει να του το ζητήσει ο Πρωθυπουργός. Ο κανόνας αυτός γινόταν αποδεκτός στο παρελθόν, όταν κυβερνούσε αυτός που σήμερα αποκαλείται «παλιός πολιτικός κόσμος». Η ευθιξία δεν ήταν είδος εν ανεπαρκεία…

Οι υπουργοί τότε παραιτούνταν ακόμα και για ασήμαντη αφορμή. Θα θυμίσω τρία παραδείγματα:

1991, κυβέρνηση Μητσοτάκη. Στη Μόσχα, όπου βρισκόταν κυβερνητική αντιπροσωπεία, ο τότε υπουργός Βιομηχανίας Σταύρος Δήμας είχε ένα επεισόδιο με τη σύζυγο του Πρωθυπουργού. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, ο Δήμας παραιτήθηκε. Προσοχή, δεν είχε υποπέσει σε κάποια γκάφα, δεν είχε προκαλέσει την οργή άλλων θεσμικών εξουσιών. Αλλά παραιτήθηκε. (Υπενθύμιση: ο Δήμας ήταν ο υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας που ο ΣΥΡΙΖΑ απέρριψε το 2014, προκαλώντας πρόωρες εκλογές, οι οποίες, ως γνωστόν, οδήγησαν στα μετέπειτα σπουδαία επιτεύγματα της δικής του διακυβέρνησης).
1994, κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου. Ο υπουργός Αναστάσιος Πεπονής υποβάλλει την παραίτησή του μόλις κυκλοφόρησε μια εφημερίδα που έγραφε ότι γίνονταν προσλήψεις στο Δημόσιο από το παράθυρο, δηλαδή κατά παράβαση του νόμου 2194, του σπουδαιότερου, ίσως, νόμου της Μεταπολίτευσης, που έχει πάρει το όνομά του («νόμος Πεπονή»-ΑΣΕΠ). Προσοχή, ουδείς του ζήτησε να παραιτηθεί. Το έκανε από ευθιξία και για να προστατεύσει το νόμο του.
1995, ίδια κυβέρνηση. Ο Ανδρέας Παπανδρέου δηλώνει ότι δεν είναι ευχαριστημένος από τον τρόπο που ο αρμόδιος υπουργός χειρίστηκε το θέμα των ναυπηγείων. Την επόμενη ώρα ο υπουργός αυτός (Κώστας Σημίτης) παραιτήθηκε. Λυτοί και δεμένοι από το τότε πρωθυπουργικό περιβάλλον πάσχισαν να τον αποτρέψουν, διαβεβαιώνοντάς τον ότι δεν υπήρχε κανένα θέμα, αλλά η παραίτηση υποβλήθηκε και δεν ανακλήθηκε.

Ας έρθουμε τώρα σε ένα άλλο τομέα του δημόσιου βίου, τον αθλητισμό. Οπου οι προπονητές, ύστερα από μια βαριά ήττα της ομάδας τους, πάνε στο σπίτι τους. Πιο πρόσφατο παράδειγμα ο προπονητής του μπασκετικού Παναθηναϊκού Αργύρης Πεδουλάκης. Μιλάμε για μια ήττα, στην αρχή της περιόδου και από τον αιώνιο αντίπαλο Ολυμπιακό.

Oλα αυτά δεν είναι ίδια, για κάθε περίπτωση ισχύουν άλλα μέτρα και σταθμά, το βάρος κάθε περίπτωση είναι διαφορετικό. Όμως, έχουν έναν κοινό παρανομαστή: την ανάληψη της ευθύνης. Η οποία φαίνεται ότι είναι άγνωστη λέξη για τον πρωταγωνιστή των ημερών Νίκο Παππά. Την επομένη της κατατραπακιάς από το Συμβούλιο της Επικρατείας βγήκε στην ΕΡΤ, για να «αντεπιτεθεί». Με θράσος χιλίων πιθήκων.

Προσοχή, δεν μιλάμε για συνήθη υπόθεση. Το ΣτΕ έχει βγάλει πολλούς νόμους αντισυνταγματικούς και ουδείς ζήτησε την παραίτηση των υπουργών που τους εμπνεύστηκαν. Εδώ, όμως, το θέμα πήρε άλλες διαστάσεις. Ο ίδιος ο υπουργός το κατέστησε μείζον. Ο ίδιος επαιρόταν για το δημιούργημά του έως την τελευταία στιγμή. Και όταν αυτό κατέρρευσε, ο ίδιος δήλωσε ότι ετοιμάζεται να φτιάξει άλλο. Στην περίπτωσή του η τσίπα δεν είναι απλώς είδος εν ανεπαρκεία, δεν υπάρχει στο λεξιλόγιό του.

Δεν χρειάζεται ο Παππάς να φοράει τα πολιτικά παντελόνια των παλιότερων πολιτικών, που τα τιμούσαν με μια παραίτηση. Ακόμα κι αν φορούσε το σορτσάκι των προπονητών, θα ήξερε ότι η ευθιξία και η ανάληψη της ευθύνης (πρέπει να) χαρακτηρίζει πάνω απ’ όλα τα δημόσια πρόσωπα, όπου κι αν δρουν. Αλλά προφανέστατα εδώ έχουμε να κάνουμε με αυτό που περιγράφει ο στίχος του Μανώλη Αναγνωστάκη: «Δεν έφταιγεν ο ίδιος. Τόσος ήτανε».

Γιώργος Καρελιάς

Protagon