Τη δεκαετία του ’70
ένας Σουηδός ψυχίατρος, ο Νιλς Μπέγιεροτ, περιέγραψε το Σύνδρομο της
Στοκχόλμης, το οποίο αναφέρεται σε μια παράδοξη ψυχολογική ταύτιση του θύματος
με τον θύτη του.Η
παράδοξη αυτή αντίδραση βασίζεται σε μια ασυνείδητη πεποίθηση ότι ο
κακοποιός δεν θα βλάψει το θύμα του εάν αυτό είναι συνεργάσιμο.
Για την περιγραφή αυτού του συνδρόμου, ο Σουηδός
ψυχίατρος πήρε ως αφορμή ένα περιστατικό ομηρίας που συνέβη στη Στοκχόλμη τον
Αύγουστο του 1973, όταν δύο κακοποιοί εισέβαλαν για να ληστέψουν μια τράπεζα.
Οι δύο ληστές κράτησαν για πέντε ημέρες τέσσερις ομήρους, τρεις γυναίκες και
έναν άνδρα, τους οποίους είχαν ζώσει με εκρηκτικά. Τα θύματα συμπάθησαν τους
κακοποιούς και μετά την απελευθέρωσή τους οι περισσότεροι από αυτούς τους
στήριξαν στα δικαστήρια!...
Το θύμα που πάσχει από αυτό το σύνδρομο αντιμετωπίζει τις προσπάθειες των διωκτικών αρχών που προσπαθούν να τον σώσουν ως ενέργειες που ενδεχομένως τον βλάψουν. Δηλαδή πρόκειται για μια στρατηγική επιβίωσης που βασίζεται σε στρέβλωση της πραγματικότητας.
Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης χαρακτηρίζεται από:
-Θετικά συναισθήματα από το θύμα προς τον θύτη.
-Αρνητικά συναισθήματα από το θύμα προς την οικογένειά του, τους φίλους ή τις Αρχές.
-Θετικά συναισθήματα από τον θύτη προς το θύμα.
-Υποστηρικτική συμπεριφορά από το θύμα προς τον θύτη.
-Αδυναμία του θύματος να καταστρέψει τη συναισθηματική σχέση του με τον θύτη.
Το σύνδρομο παρατηρείται και σε πολλές άλλες καταστάσεις, όπως στην ενδοοικογενειακή βία, ή ακόμα και στην παράδοξη συμπεριφορά εκδιδόμενων γυναικών προς τον προστάτη τους…
Αλλά το Σύνδρομο της Στοκχόλμης ερμηνεύει και άλλες παράδοξες ομαδικές συμπεριφορές, όπως η ανοχή ή ακόμα και η στήριξη από μικρή ή μεγάλη μερίδα ενός λαού σε δικτατορικά και καταπιεστικά καθεστώτα.
Ενα ίσως παράδειγμα είναι και η στήριξη του γερμανικού λαού στο φασιστικό καθεστώς του προηγούμενου αιώνα που προκάλεσε τόσα δεινά. Επίσης, η ανοχή ή η στήριξη στυγνών κομμουνιστικών καθεστώτων από λαϊκές μάζες που αντικειμενικά δεν είχαν κανένα όφελος από τα καθεστώτα, απεναντίας δεινοπαθούσαν οικονομικά και κοινωνικά… Ενδεχομένως, και η σχετική ανοχή του ελληνικού λαού απέναντι στο καταπιεστικό δικτατορικό καθεστώς της επταετίας να οφείλεται στο ίδιο σύνδρομο...
Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι μόνο με αυτό το σύνδρομο μπορεί να ερμηνευτεί η παράδοξη αντίδραση του ελληνικού λαού την εποχή των μνημονίων και της χρεοκοπίας... Δηλαδή η στήριξη κυβερνήσεων που όχι απλώς δεν είπαν την αλήθεια στον λαό, αλλά έδωσαν και απίστευτες υποσχέσεις, τις οποίες όχι μόνο δεν πραγματοποίησαν, αλλά, απεναντίας, έκαναν ακριβώς τα αντίθετα, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της φτώχειας! Δηλαδή στήριξη κυβερνήσεων που τον καταπιέζουν οικονομικά, κοινωνικά, ψυχολογικά!
Αλλά ποια θα μπορούσε να είναι η θεραπεία ενός
λαού από αυτό το σύνδρομο;
Στη σύγχρονη Ιατρική, η στρατηγική αποφυγής μιας μολυσματικής νόσου έχει τρία βήματα. Το πρώτο είναι η πρόληψη, που περιλαμβάνει γενικά μέτρα υγιεινής. Το δεύτερο είναι η προφύλαξη κάποιου που θα έρθει σε επαφή με τον νοσογόνο παράγοντα. Εδώ βασικό ρόλο έχει ο εμβολιασμός. Και το τρίτο είναι, εφόσον νοσήσει, η στοχευμένη θεραπεία για τον συγκεκριμένο ασθενή.
Με αυτό το ιατρικό πρότυπο, η αντιμετώπιση του Συνδρόμου της Στοκχόλμης, από το οποίο φαίνεται ότι πάσχει σήμερα μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού, αφορά στην παρούσα φάση το τρίτο βήμα. Δηλαδή τη στοχευμένη ενημέρωση του κάθε πολίτη ή της ομάδας των πολιτών με τα ίδια οικονομικά, κοινωνικά, αλλά και ψυχολογικά προβλήματα που έχουν δημιουργήσει η κρίση και η διακυβέρνηση. Και όχι η γενικευμένη ενημέρωση και οι αφορισμοί. Τον καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη φάση πρέπει να τον διαδραματίσουν, κυρίως, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχοντας τεκμηριωμένη ενημέρωση και όχι η πολιτική αντιπαράθεση.
Οσον αφορά το πρώτο και το δεύτερο βήμα προφύλαξης από το σύνδρομο, δηλαδή την πρόληψη από μελλοντική νόσηση, αυτό που θα παίξει καθοριστικό ρόλο είναι η συστηματική εκπαίδευση που θα προέλθει μέσα από μια ουσιαστικότερη παιδεία η οποία θα αναπτύξει την κριτική σκέψη του λαού.
Για να μην ξαναπαρουσιαστεί το φαινόμενο αυτόκλητων και περιστασιακών σωτήρων που υπόσχονται το ανέφικτο...
Και την πολιτική λύση θα τη δίνει έγκαιρα ο Λαός με την ψήφο του, θωρακισμένος από το τοξικό Σύνδρομο της Στοκχόλμης!...
Στη σύγχρονη Ιατρική, η στρατηγική αποφυγής μιας μολυσματικής νόσου έχει τρία βήματα. Το πρώτο είναι η πρόληψη, που περιλαμβάνει γενικά μέτρα υγιεινής. Το δεύτερο είναι η προφύλαξη κάποιου που θα έρθει σε επαφή με τον νοσογόνο παράγοντα. Εδώ βασικό ρόλο έχει ο εμβολιασμός. Και το τρίτο είναι, εφόσον νοσήσει, η στοχευμένη θεραπεία για τον συγκεκριμένο ασθενή.
Με αυτό το ιατρικό πρότυπο, η αντιμετώπιση του Συνδρόμου της Στοκχόλμης, από το οποίο φαίνεται ότι πάσχει σήμερα μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού, αφορά στην παρούσα φάση το τρίτο βήμα. Δηλαδή τη στοχευμένη ενημέρωση του κάθε πολίτη ή της ομάδας των πολιτών με τα ίδια οικονομικά, κοινωνικά, αλλά και ψυχολογικά προβλήματα που έχουν δημιουργήσει η κρίση και η διακυβέρνηση. Και όχι η γενικευμένη ενημέρωση και οι αφορισμοί. Τον καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη φάση πρέπει να τον διαδραματίσουν, κυρίως, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχοντας τεκμηριωμένη ενημέρωση και όχι η πολιτική αντιπαράθεση.
Οσον αφορά το πρώτο και το δεύτερο βήμα προφύλαξης από το σύνδρομο, δηλαδή την πρόληψη από μελλοντική νόσηση, αυτό που θα παίξει καθοριστικό ρόλο είναι η συστηματική εκπαίδευση που θα προέλθει μέσα από μια ουσιαστικότερη παιδεία η οποία θα αναπτύξει την κριτική σκέψη του λαού.
Για να μην ξαναπαρουσιαστεί το φαινόμενο αυτόκλητων και περιστασιακών σωτήρων που υπόσχονται το ανέφικτο...
Και την πολιτική λύση θα τη δίνει έγκαιρα ο Λαός με την ψήφο του, θωρακισμένος από το τοξικό Σύνδρομο της Στοκχόλμης!...
Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου