Γράφει
μεταξύ άλλων ο διάσημος κερδοσκόπος Τζορτζ Σόρος, με αφορμή την εκλογή του
Ντόναλντ Τραμπ:
…Η παγκοσμιοποίηση είχε τεράστιες οικονομικές
και πολιτικές προεκτάσεις. Επέφερε μια κάποια οικονομική σύγκλιση μεταξύ των
φτωχών και των πλούσιων χωρών, αυξάνοντας όμως την εσωτερική τους οικονομική
ανισότητα. Στον αναπτυγμένο κόσμο, τα
όποια κέρδη πήγαν στους κατόχους χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, οι οποίοι όμως αποτελούν
μόλις το 1% του πληθυσμού. Η απουσία πολιτικών αναδιανομής αποτελεί την κύρια
αιτία της απογοήτευσης των λαών, την οποία εκμεταλλεύονται οι εχθροί της δημοκρατίας.
Υπάρχουν όμως και άλλες πολλές αιτίες, κυρίως στην Ευρώπη.
Ήμουν φανατικός υποστηρικτής της ΕΕ από
συστάσεώς της. Την θεωρούσα ως την ενσάρκωση του οράματος της ανοικτής
κοινωνίας. Μια συνεργασία δημοκρατικών κρατών που ήταν πρόθυμα να θυσιάσουν
μέρος της κυριαρχίας τους για το κοινό καλό…
Η ΕΕ ξεκίνησε σαν ένα πρωτοποριακό πείραμα, σε
αυτό που ο Popper είχε χαρακτηρίζει «σταδιακή κοινωνική μηχανική». Οι ηγέτες τη
έθεσαν έναν εφικτό στόχο, ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, και στη συνέχεια
κινητοποίησαν την απαραίτητη πολιτική βούληση προκειμένου να το πετύχουν,
γνωρίζοντας πολύ καλά πως κάθε ένα βήμα θα έπρεπε να ακολουθηθεί από ένα ακόμη.
Με αυτόν τον τρόπο η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, εξελίχθηκε στην σημερινή
Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην συνέχεια όμως κάτι πήγε στραβά. Μετά την
καθίζηση του 2008, μια εθελοντική ένωση ομοίων εταίρων μετατράπηκε σε μια σχέση
μεταξύ πιστωτών και οφειλετών, στην οποία οι δεύτεροι δυσκολεύονταν να
αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, ενώ οι πρώτοι έθεταν τους όρους που θα έπρεπε να τηρηθούν. Αυτή όμως η ένωση δεν ήταν πλέον ούτε ισότιμη, ούτε εθελοντική.
Η Γερμανία προέκυψε ως η ηγέτιδα δύναμη της Ευρώπης,
αλλά δεν μπόρεσε να τηρήσει τις υποχρεώσεις που έχει μια πετυχημένη ηγέτιδα
δύναμη, αφού επικεντρώθηκε στα στενά δικά της συμφέροντα εις βάρος των
συμφερόντων όλων των υπολοίπων που εξαρτώνται από αυτήν. Συγκρίνετε την
συμπεριφορά των ΗΠΑ μετά το τέλος του Β’ΠΠ, με την συμπεριφορά της Γερμανίας
μετά την κρίση του 2008. Η Αμερική έθεσε σε κίνηση το σχέδιο Μάρσαλ, το οποίο
οδήγησε στην ΕΕ. Η Γερμανία από την πλευρά της επέβαλλε ένα πρόγραμμα λιτότητας,
που απλά εξυπηρετούσε τα δικά της συμφέροντα.
Η
δημοκρατία σήμερα βρίσκεται σε κρίση. Ακόμη και οι ΗΠΑ, η κυρίαρχη δημοκρατία
στον πλανήτη, εξέλεξε ένα απατεώνα, εν δυνάμει δικτάτορα, για πρόεδρό της! Αν
και ο Τραμπ έχει κατεβάσει τους τόνους από την μέρα που εξελέγη, δεν άλλαξε
ούτε τη συμπεριφορά του αλλά ούτε τους συμβούλους του. Το δε υπουργικό του
συμβούλιο αποτελείται από ανίκανους εξτρεμιστές, και απόστρατους στρατηγούς. Τι
μέλει γενέσθαι άραγε;
Προσωπικά πιστεύω πως η αμερικανική δημοκρατία
θα αποδειχτεί ανθεκτική. Το σύνταγμα τους και οι θεσμοί, μαζί με την τέταρτη
εξουσία (ΜΜΕ), είναι αρκετά δυνατά ώστε να αντισταθούν στις υπερβολές της εκτελεστικής
εξουσίας, αποτρέποντας έτσι έναν εν δυνάμει δικτάτορα να μετατραπεί σε κανονικό
δικτάτορα.
Όμως στο εγγύς μέλλον οι ΗΠΑ θα ταλανιστούν από
εσωτερικές διαμάχες, και αυτοί που θα υποφέρουν θα είναι οι στοχοποιημένες
μειονότητες. Όσον αφορά στον υπόλοιπο κόσμο, η Αμερική δεν θα μπορέσει πλέον να
προστατεύει και να προωθεί την δημοκρατία. Ο Τραμπ θα έχει πιο στενές σχέσεις
με τους απανταχού δικτάτορες. Αυτό θα τους επιτρέψει να συνεχίσουν τα δικά τους,
με την στήριξη της Ουάσιγκτον. Ο Τραμπ θα προτιμήσει να κάνει συμφωνίες παρά να
υπερασπίζεται αρχές. Και δυστυχώς, αυτή η πολιτική θα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής
στον πυρήνα των ψηφοφόρων του.
Ιδιαίτερα ανησυχώ για το μέλλον της ΕΕ, η οποία
κινδυνεύει να μπει υπό την επιρροή του Βλάντιμιρ Πούτιν, η άποψη του οποίου για
την διακυβέρνηση είναι αναντίστοιχη με αυτήν της ανοικτής κοινωνίας. Σήμερα ο
Πούτιν είναι ένας παθητικός αποδέκτης των εξελίξεων που τον ωφελούν, και για τις
οποίες εργάστηκε σκληρά. Κατάλαβε από νωρίς τις αδυναμίες του καθεστώτος του:
Ότι μπορεί να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς πόρους, δεν μπορεί όμως να παράξει
οικονομική ανάπτυξη. Αισθάνθηκε απειλή από τις «χρωματιστές επαναστάσεις» στη
Γεωργία, στην Ουκρανία, και αλλού. Στην αρχή προσπάθησε να χειραγωγήσει τα
σόσιαλ μίντια. Στη συνέχεια, με μια πανέξυπνη κίνηση μπόρεσε και εκμεταλλεύτηκε
το μοντέλο των εταιριών των σόσιαλ
μίντια, έτσι ώστε να διαδώσει παραπληροφόρηση και ψεύτικες ειδήσεις,
αποπροσανατολίζοντας τα εκλογικά σώματα, και αποσταθεροποιώντας τις δημοκρατίες.
Έτσι μπόρεσε και βοήθησε τον Τραμπ να εκλεγεί πρόεδρος στις ΗΠΑ.
Κάτι ανάλογο θα συμβεί μάλλον και στις εκλογές της
Ευρώπης το 2017, στην Ολλανδία, στη Γερμανία, και στην Ιταλία. Στη Γαλλία, οι
δυο βασικοί υποψήφιοι είναι κοντά στον Πούτιν, και πρόθυμοι να τον
ικανοποιήσουν. Όποιος και να κερδίσει, η κυριαρχία του Πούτιν στην Ευρώπη θα σφραγιστεί
οριστικά.
Εύχομαι οι ηγέτες και οι πολίτες της Ευρώπης να
αντιληφθούν πως κάτι τέτοιο θέτει σε κίνδυνο τον τρόπο ζωής τους και τις αρχές
πάνω στις οποίες στήθηκε η ΕΕ. Το πρόβλημα όμως είναι πως η μέθοδος που χρησιμοποιεί
ο Πούτιν για να υπονομεύσει την
δημοκρατία δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επαναφορά του σεβασμού προς τα
γεγονότα και προς μια ισορροπημένη αντίληψη της πραγματικότητας.
Με την οικονομική ανάπτυξη να σέρνεται, και την
προσφυγική κρίση εκτός ελέγχου, η ΕΕ είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης και
μάλλον θα ζήσει μια εμπειρία ανάλογη εκείνης της ΕΣΣΔ στις αρχές των 1990’ς.
Όσοι πιστεύουν στην ανάγκη επιβίωσης της ΕΕ, και στην αναμόρφωσή της, θα πρέπει
να κάνουν ότι μπορούν για να αποφευχθεί αυτό το σκοτεινό ενδεχόμενο…
Απόδοση: S.A.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου