Κάπως έτσι φτάσαμε ως εδώ…

Όταν οι ειδικοί ασχολούνται με την επίλυση ενός προβλήματος, το πρώτο βήμα είναι η πρακτική του απόλυτου, και λεπτομερειακού ορισμού του ζητήματος, των αποτελεσμάτων του, και των πρωτογενών αιτιών. Ο βασικός στόχος όλης αυτής της προεργασίας γίνεται για να καταλήξουν σε εναλλακτικές λύσεις που θα συμπεριλαμβάνουν πρακτικές και χρονοδιαγράμματα που θα αντιστρέψουν την εξέλιξη του προβλήματος αλλά και θα αποτρέψουν τις ίδιες αιτίες από το να εμφανισθούν ξανά.

Το πρόβλημα μας, λοιπόν, είναι Η Ελληνική Οικονομία και τα μεγάλα πρωτογενή ελλείμματα που παρουσίασε στην αρχή της κρίσης του 2010. Το αποτέλεσμα αυτού του προβλήματος είναι η χώρα να μην μπορεί να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της, εσωτερικά και εξωτερικά, με άμεσο κίνδυνο την συνολική κατάρρευση όχι μόνο της οικονομίας αλλά και της συνολικής κοινωνικής δομής.

Για την ιστορία …

Μετά το 1981 υπήρξε αρκετά μεγάλη, για τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, χρηματοδότηση και επιδότηση για την βελτίωση της Ελληνικής κοινωνίας με σκοπό την δημιουργία εγχώριων παραγωγικών υποδομών καθώς και υποδομών τουρισμού. Ο απώτερος στόχος ήταν η αύξηση του ΑΕΠ, δηλαδή η δημιουργία πλούτου, ώστε να αναβαθμισθεί το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και να παραχθεί και υπεραξία ώστε να αποπληρωθούν και τα συσσωρευμένα δάνεια σε βάθος χρόνου.

Οι δημόσιες επενδύσεις ήταν τεράστιες, κυρίως για την δημιουργία υποδομών, αλλά και οι ιδιωτικές επενδύσεις που ακολούθησαν, με σκοπό τη δημιουργία παραγωγικών δυνάμεων, θα εξυπηρετούσαν μεν την εγχώρια ζήτηση αλλά θα ενδυνάμωναν τις εξαγωγικές δραστηριότητες προς την δημιουργία κερδοφοριών.

Μέχρι εδώ όλα καλά.

Ο ανεπαρκής πολιτικός σχεδιασμός, οι μικροπολιτικές και εσωκομματικές προτεραιότητες, η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών, καθώς και η τρομακτικά λάθος και ανεκπαίδευτη νοοτροπία των Ελλήνων πολιτών μετέτρεψαν αυτή την μοναδική ευκαιρία σε πραγματικό εφιάλτη. Τα κεφάλαια αυτά, δανειζόμενα και επιδοτούμενα, χρησιμοποιήθηκαν για ένα σωρό λόγους εκτός από τους σωστούς.

Για προσλήψεις, αυξήσεις μισθών, επιδόματα κάθε είδους, παροχή διπλοσυντάξεων, υπέρογκων και αδιαφανών προμηθειών στο τομέα της υγείας και της άμυνας, και όχι μόνο. Επίσης για χρηματοδοτήσεις και επιδοτήσεις του ιδιωτικού τομέα, όπου και εκεί προς λάθος κατεύθυνση, με αποτέλεσμα να δαπανηθούν τεράστια ποσά χωρίς, επί της ουσίας, εποικοδομητικό αποτέλεσμα.

Και η λίστα με τις επιδοτήσεις και τις “χρυσές ευκαιρίες” δεν είχε τέλος…

Αλλά σαν να μην έφτανε αυτό υπήρξε και σοβαρή έλλειψη εσόδων διότι η φοροδιαφυγή σε όλο το φάσμα της κοινωνίας ξέφυγε από κάθε έλεγχο, και δεν άφησε κανένα περιθώριο, στην εμπέδωση της φορολογικής συνείδησης, να κερδίσει ούτε ένα πόντο.

Η πιο πάνω περιγραφή δημιούργησε μία κατάσταση πλεονάζοντος χρήματος στην αγορά το οποίο βελτίωνε μεν προσωρινά το βιοτικό μας επίπεδο, αλλά παράλληλα δημιουργούσε τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα με τα γνωστά πλέον αποτελέσματα.

Και αν ήταν μόνο το δημοσιονομικό και η φοροδιαφυγή θα ήταν καλά.

Η έλλειψη πρωτογενούς παραγωγής και ο καταναλωτικός χαρακτήρας της οικονομίας μας είναι το αποτέλεσμα όλων των προηγουμένων, μια πραγματικότητα που έχει κτισθεί με την πάροδο των ετών, επηρεάζοντας την συνολική μας νοοτροπία και είναι κάτι που αλλάζει τρομακτικά δύσκολα, αργά και μόνο δια της “βίας”.

Πολλά χρόνια, εν ολίγοις, το κράτος δανείζονταν η σπαταλούσε δημόσια περιουσία για να αγοράζουν οι Έλληνες ότι βρίσκουν μπροστά τους. Η καταναλωτική μανία των τελευταίων ετών ήταν το κύριο χαρακτηριστικό ολόκληρης της οικονομίας μας. Χιλιάδες επιχειρήσεις στηρίζονταν σε αυτή την υπέρμετρη καταναλωτική διάθεση και δυνατότητα που είχαν οι Έλληνες τα προηγούμενα χρόνια.

Αυτό δεν θα ήταν τόσο καταστροφικό αν τα προϊόντα που διατέθηκαν στην Ελληνική αγορά δεν ήταν ως επί το πλείστον εισαγόμενα.

Γιατί να τα φτιάξουμε, όταν μπορούμε να τα αγοράσουμε?

Η ακριβής σειρά των ενεργειών θα ήταν δανεισμός, επένδυση, δουλειά, παραγωγή, κέρδος, βιοτικό επίπεδο, αποπληρωμή. Παραβιάζοντας την λογική σειρά των θεμάτων, τα μόνα που έγιναν ήταν ο δανεισμός και το βιοτικό επίπεδο.

Αυτά συνέβησαν και έχουν γίνει αποδεκτά, έχουν πολυσυζητηθεί, έχουν αναλυθεί αλλά και εντέχνως ξεχνιούνται από όλους τους ειδικούς για έναν απλούστατο λόγο. Γιατί όταν τα χρησιμοποιούμε σαν βάση συζήτησης, προς εύρεση λύσεων, δεν είμαστε αρεστοί γιατί έτσι δείχνουμε και την ίδια την κοινωνία σαν συνυπαίτια της όλης κατάστασης.

Η αμφίδρομη ανέχεια μεταξύ του πολιτικού συστήματος και των πολιτών έχει φτάσει στα όρια της συνωμοσίας, όπου κανείς δεν είναι αθώος. Και ενώ ένα μέρος του “παλιού” πολιτικού συστήματος παραδέχεται τις αστοχίες και τις ευθύνες του παρελθόντος, το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών, αρεσκόμενο στην πελατειακή σχέση του μέλλοντος, εμμένει σε μία ερωτική πλέον σκευωρία, με συνένοχο τον διάδοχο του ονείρου, το “νέο” πολιτικό σύστημα.

Η λιτότητα, η ύφεση και η ανεργία δυστυχώς είναι τα αποτελέσματα αλλά όμως είναι και μέρος της θεραπείας. Ακούγεται βέβαια παρανοϊκό αλλά είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Αρκετά χιλιόμετρα πιο κάτω θα δεις τη πινακίδα Εξόδου από τα δύσκολα, αλλά πρέπει να πάς μέχρι εκεί.

Μετά την άρνηση και το θυμό, για την καταστροφή, θα έρθει ο προβληματισμός και η σκέψη, για την επόμενη μέρα.

Αργά η γρήγορα θα καταλάβουμε ότι η κατανάλωση είναι το αποτέλεσμα του πλούτου και όχι το αντίστροφο. Αργά η γρήγορα θα καταλάβουμε ότι η κατανάλωση έπεται της παραγωγής, αυτής που όμως δεν υπάρχει.

Από τη στιγμή που θα συμφιλιωθούμε με την πραγματικότητα, θα αποδεχτούμε τα σημεία των καιρών, και θα συμφωνήσουμε για το αύριο, τότε και μόνο τότε η κοινωνία θα βρει τις ισορροπίες της και το δρόμο της.

Και αν υπήρχε χρόνος, όλο αυτό θα μπορούσε να γίνει μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά δυστυχώς χρόνος δεν υπάρχει. Και ότι χρόνος υπάρχει τον σπαταλούμε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Αντιδρώντας σε αυτά που ξέρουμε ότι τελικά θα πρέπει να κάνουμε, σαν άλλοθι για την αδράνεια μας, περιμένοντας κάτι μαγικό να συμβεί, έτσι απλά, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο.

Περιμένοντας κάποιο “μεσσία” να τελειώσει τη λιτότητα, την ανεργία και την ύφεση με “ένα νόμο”. Και αυτοί που αφήνουν τέτοιες προσδοκίες να αιωρούνται, το μόνο που καταφέρνουν είναι να ασελγούν στο πτώμα της ανθρώπινης νοημοσύνης.

Η ύφεση και η ανεργία επί της ουσίας είναι “ο απαραίτητος ιδρώτας του αρρώστου που γίνεται καλά”, “ο εμετός του μεθυσμένου που συνέρχεται”, είναι το αναγκαίο κρας τεστ για να περάσεις στην επόμενη “πίστα”.

Δεν μου αρέσουν όλα αυτά, αλλά είναι αλήθειες, πικρές αλήθειες που οι πιο πολλοί από εμάς δεν θέλουμε να παραδεχτούμε γιατί θέλουμε να είμαστε αρεστοί και όχι χρήσιμοι. Η περίφημη Δημοκρατία μας δεν λειτουργεί, γιατί χρειάζεται αρετή και τόλμη, και δεν έχουμε ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Ο εχθρός είναι «εντός των πυλών», και είναι ο κακός μας εαυτός.

Κώστας Αγγελάκης

New Deal

Σημ. Ο- Καλό το κείμενο, αλλά στην ορίτζιναλ μορφή του στην παραπάνω πηγή, είχε δεκάδες ορθογραφικά λάθη… απαράδεκτο.