Υπήρξε πράγματι «επιχείρηση Νομισματοκοπείο» το 2015;

Τι συνέβη τελικά το 2015; Υπήρξε πράγματι «επιχείρηση Νομισματοκοπείο»; Γιατί σύμφωνα με τον Γιάνη Βαρουφάκη, ο Αλέξης Τσίπρας προειδοποίησε το καλοκαίρι του 2015 τον τότε υπουργό Οικονομικών, να φοβάται ένα νέο Γουδή;

Τα ερωτήματα όχι μόνο είναι πολλά, αλλά ο Γιάνης Βαρουφάκης, τα ανατροφοδοτεί με συνεχείς δηλώσεις του, άρθρα, και συνεντεύξεις.

Σταχυολογώντας κάποιες από τις δεκάδες τωρινές του τοποθετήσεις για το δημόσιο εξωτραπεζικό σύστημα πληρωμών, το παράλληλο νόμισμα ή το χρέος, και αντιπαραβάλλοντας τις με όσα είχε πει στην διάρκεια της θητείας του στο υπουργείο Οικονομικών, θα επιχειρήσουμε να λύσουμε το παζλ γύρω από το τι ακριβώς συνέβη πριν από δύο χρόνια...

Την Παρασκευή ο Γιάνης Βαρουφάκης παρουσίασε στο αθηναϊκό κοινό το πολιτικό του κίνημα DIEM25, και μίλησε για επτά αναγκαίες σύμφωνα με τον ίδιο τομές, για την έξοδο της χώρας από την κρίση, ανάμεσα στις οποίες και το «Δημόσιο Εξωτραπεζικό Σύστημα Πληρωμών».

Σύμφωνα με τον ίδιο, αφορά στην "άμεση ίδρυση Δημόσιου Εξωτραπεζικού Συστήματος Πληρωμών – που επιτρέπει την πολύπλευρη ακύρωση ληξιπρόθεσμων οφειλών, τις εξωτραπεζικές πληρωμές, και δημοσιονομικό χώρο για το κράτος καθώς και δυνατότητες χρηματοδότησης νέου προγράμματος καταπολέμησης της φτώχειας".

Διατύπωση που θυμίζει τα περί παράλληλου νομίσματος που θα χρησιμοποιείται σε συγκεκριμένες συναλλαγές, όπως συχνά εξηγούσε το 2015 ο τότε υπουργός Οικονομικών.

«Σκεφτόμουν από την αρχή το Grexit, ενώ είχα εισηγηθεί να εκδώσει η χώρα παράλληλο νόμισμα (IOU) αλλά και να κουρευτούν τα δάνεια της ΕΚΤ σε περίπτωση που οι δανειστές τολμούσαν να κλείσουν τις τράπεζες», είχε πει σε συνέντευξή του στο Newstatesman τον Ιούλιο του 2015 ο Βαρουφάκης.
Το πήγε μάλιστα παραπέρα λίγες ημέρες μετά, περιγράφοντας στους Financial Times (Ιούλιος 2015) αναλυτικά το σχέδιο για το παράλληλο νόμισμα. «Από τη στιγμή που δεν υπάρχει πραγματικό χρήμα στη διάθεση του Δημοσίου για να πληρώσει τους ιδιώτες ή και ενδεχομένως και τους δημόσιους υπαλλήλους, θα έπρεπε να εφευρεθεί ένα παράλληλο νόμισμα και να αποκτήσει αξία για να χρησιμοποιείται σε συγκεκριμένες συναλλαγές. Τα ψηφιακά credits είναι ένας τρόπος. Μέρος των οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα θα εξοφλούνταν με credits που θα πιστώνονταν σε έναν αντίστροφο λογαριασμό ανά ΑΦΜ στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ). Επίσης μέρος των οφειλών των ιδιωτών προς το Δημόσιο (λ.χ. φόροι) θα πληρώνονταν αντίστοιχα με αυτές τις νόμιμες νομισματικές μονάδες εφόσον δεν υπήρχε ρευστό για να καλυφθούν υποχρεώσεις. Στην ουσία θα είχαμε ένα διπλό νόμισμα που θα βοηθούσε στον συμψηφισμό οφειλών από και προς το Δημόσιο, αλλά και στην ενίσχυση των δημοσίων εσόδων με ευρώ", ήταν τα λόγια του Βαρουφάκη.
Τι είπε τον Απρίλιο του 2017

Στο θέμα του παράλληλου νομίσματος αναφέρθηκε και πριν μερικές εβδομάδες από την Θεσσαλονίκη, παρουσιάζοντας την ατζέντα του πολιτικού κινήματος DiEM25. Ερωτηθείς συγκεκριμένα για την πρόταση του περί εξωτραπεζικού συστήματος πληρωμών που συμπεριλαμβάνει στις βασικές του προτάσεις, ο κ. Βαρουφάκης είπε: "Σε μια ελλειμματική χώρα όπως η Ελλάδα η νομισματική ένωση στερεί βαθμούς δημοσιονομικής ελευθερίας. Η απάντηση στην οποία κατέληξα μέσα από ερευνητική δουλειά για να αυξηθεί η δημοσιονομική ανεξαρτησία είναι να δημιουργηθεί ένα παράλληλο σύστημα πληρωμών σε ευρώ, το οποίο όμως να είναι κλειστό εντός φορολογικού συστήματος".

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών παρέθεσε μάλιστα ένα παράδειγμα για να εξηγήσει τη θεωρία του. «Αν ας πούμε ένας έμπορος στερεύει από χρήματα περιμένοντας π.χ. την επιστροφή φόρου από το κράτος, τότε το κράτος θα μπορούσε μέσω του taxisnet να δίνει μια βεβαίωση στον έμπορο ότι του χρωστάει ένα συγκεκριμένο ποσό, το οποίο μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος να μπορεί ο έμπορος κατά βούληση να το μεταφέρει σε οποιοδήποτε ΑΦΜ θέλει, όπως για παράδειγμα σε αυτό του προμηθευτή του». Με αυτόν τον τρόπο, ανέφερε ο κ. Βαρουφάκης, γίνεται μια παράλληλη ακύρωση ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Το ίδιο ακριβώς έγραφε το καλοκαίρι του 2015 σε άρθρο του στους FT λίγες μάλιστα ημέρες μετά τις αποκαλύψεις και το θόρυβο για το Plan B, τις υποκλοπές και το χάκινγκ «επρόκειτο για μια απλή ιδέα, πολυμερούς ακύρωσης των καθυστερούμενων οφειλών μεταξύ του κράτους και του ιδιωτικού τομέα, χρησιμοποιώντας την υπάρχουσα διαδικτυακή πλατφόρμα πληρωμών. Ένας λογαριασμός αποθεματικού θα μπορούσε να δημιουργηθεί ανά ΑΦΜ στο web interface της εφορίας και να πιστώνεται με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους προς το άτομο ή την εταιρεία. Οι κάτοχοι ΑΦΜ θα ήταν σε θέση να μεταφέρουν χρήματα από τον λογαριασμό τους είτε στο κράτος (αντικαθιστώντας τις πληρωμές φόρου) ή σε άλλον λογαριασμό αποθεματικού. Αυτό το σύστημα πληρωμών θα μπορούσε να αναπτυχθεί ως υποκατάστατο για την απουσία πλήρως λειτουργικών αγορών δημοσίου χρέους», ήταν τα λόγια του κ. Βαρουφάκη.
Ομοιότητες με το παρελθόν βρίσκει κανείς όχι μόνο στα του "παράλληλου νομίσματος", αλλά σε όλες τις υπόλοιπες σημερινές του προτάσεις. Από την ομιλία του στο Σπόρτινγκ ξεχωρίζουμε για παράδειγμα την ανάγκη για "μια δημόσια εταιρία διαχείρισης μη βιώσιμων ιδιωτικών χρεών, μορατόριουμ στους πλειστηριασμούς κυρίως της πρώτης κατοικίας, και μια νέα αναπτυξιακή τράπεζα που θα διαχειρίζεται τη δημόσια περιουσία, μετοχές της οποίας θα εκχωρηθούν στα ασφαλιστικά ταμεία". Το Φεβρουάριο του 2015 έκανε λόγο για την «ανάγκη δημιουργίας μιας Δημόσιας Κακής Τράπεζας για σωστή διαχείριση των κόκκινων δανείων, και μιας Αναπτυξιακής Τράπεζας σε συνεργασία με την ΕΤΕΠ στην οποία θα περάσουν τα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου».
Πώς φτάσαμε στο Γουδή

Και κάπως έτσι φτάσαμε στην συνέντευξη που έδωσε προ ημερών ο Γιάνης Βαρουφάκης στην τηλεοπτική εκπομπή Vice Greece του Ant1. Ανάμεσα στις νέες του αποκαλύψεις ήταν και η εκμυστήρευσή του ότι την περίοδο του δημοψηφίσματος υπέστη –κατά δήλωσή του– έναν έμμεσο εκβιασμό από τον Πρωθυπουργό. «Ο Αλέξης Τσίπρας το καλοκαίρι του 2015 μου είπε ότι έπρεπε να φοβάμαι ένα νέο Γουδή» είπε, και τόνισε ότι εξέλαβε αυτή τη φράση ως "μια μορφή απειλής να φοβηθώ για να συμπαραταχθώ στην απόφασή του να συνθηκολογήσει. Δεν το πίστεψα ποτέ. Περιμένω να γίνει Ειδικό Δικαστήριο, θα πάω με τα στοιχεία μου», προσέθεσε ο κ. Βαρουφάκης μοιάζοντας να προσβλέπει σε μια τέτοια εξέλιξη.
Το τελευταίο καιρό ο Γιάνης μιλά ολοένα και πιο συχνά για το Ειδικό Δικαστήριο. «Το θεωρώ μεγάλη μου τιμή η οποία μου επιβάλλει μια μεγάλη υποχρέωση: Να αποδεχθώ την πρόκληση του Ειδικού Δικαστηρίου ώστε να ακυρωθεί η επιχείρηση κατάργησης του σοβαρού, λελογισμένου δημόσιου διαλόγου, και να σταματήσει η κατασυκοφάντησή μου», είπε πρόσφατα σε άρθρο του στην Εφημερίδα των Συντακτών.
Το τι συνέβη τελικά το 2015 θα το βρει και θα το γράψει ο ιστορικός. Αλλά κρίνοντας από τα όσα λέει και γράφει σήμερα ο Βαρουφάκης, φαίνεται ότι έχει στο μυαλό του τα ίδια ακριβώς πράγματα με τότε. Δηλαδή την δική του εκδοχή περί Νομισματοκοπείου.

Γιώργος Φιντικάκης

Liberal