Η Βρετανία κάνει τα στραβά μάτια στη Τουρκία…

Το να φωτογραφίζεσαι πίνοντας  τσάι με την βασίλισσα της Αγγλίας είναι ότι πρέπει, ειδικά αν είσαι ένας αυταρχικός πρόεδρος εν μέσω μιας σκληρής προεκλογικής εκστρατείας.

Έτσι έγινε με τον πρόεδρο Ερντογάν της Τουρκίας, που επισκέφτηκε το Λονδίνο στις 13 Μαίου.

Η επίσκεψη ακολούθησε μια αντιπαράθεση του Τούρκου προέδρου με το εκλογικό σώμα της χώρας του, με τον Ερντογάν να προκαλεί απερίσκεπτα την αντιπολίτευση, πως αν θέλει να παραμερίσει τότε το μόνο που χρειάζεται είναι να του πουν «αρκετά». Λίγες ώρες μετά, πάνω από ένα εκατομμύριο συμπατριώτες του κατέκλυσαν τα σόσιαλ μίντια με το σύνθημα hashtag #Tamam, δηλαδή αρκετά (στα τούρκικα).

Εν τω μεταξύ η λίρα συνεχίζει τον κατήφορο και το μέλλον της τουρκικής οικονομίας μοιάζει αμφίβολο…

Η προσδοκία του Ερντογάν να οργανώσει προεκλογικές συγκεντρώσεις στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες βρήκε ενάντια τα κράτη της Ευρώπης, που δεν θέλουν να ρισκάρουν κι άλλες αντιπαραθέσεις με τον Τούρκο ηγέτη. Μόνο η Βοσνία του έκανε το χατίρι.

Για αυτό και η θερμή επίσημη υποδοχή που του επεφύλαξε η Theresa May αποτελεί μια τονωτική ένεση για τον Ερντογάν. Με την Βρετανία να ελπίζει πως αυτό θα μεταφραστεί σε οικονομικά κέρδη.

Η Τουρκία αποτελεί τον 11^ο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Βρετανίας, ενώ η ίδια είναι ο 10^ος της Τουρκίας. Το 2016 το αμφίδρομο εμπόριο των δυο χωρών άγγιξε τα 14 δισεκατομμύρια ευρώ, με τις δυο χώρες να δηλώνουν πως θέλουν να ξεπεράσουν τα 20 δις. Και μάλλον αυτό θα γίνει πραγματικότητα.

Αν και το Η.Β. φεύγει από την ΕΕ, εν τούτοις πάντα στήριζε την τουρκική ένταξη, ενώ το Λονδίνο κατάφερε να γίνει συμπαθές στην Άγκυρα όταν το καλοκαίρι του 2016 ήταν από τις πρώτες κυβερνήσεις που δήλωσαν την συμπαράστασή τους στον Τούρκο πρόεδρο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα που οι Τούρκοι αποδίδουν στον εξόριστο στις ΗΠΑ Fetullah Gulen.

Από τότε υπήρξαν πολλές επισκέψεις Άγγλων και Τούρκων υπουργών ένθεν κακείθεν, συμπεριλαμβανομένου του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Boris Johnson, που άσχετα αν κάποτε είχε γράψει ένα υποτιμητικό ποίημα για τον Ερντογάν, ζήτησε να υπάρχει απόλυτα ελεύθερο εμπόριο μεταξύ των δυο χωρών μετά την βρετανική έξοδο από την ΕΕ.

Τον Ιανουάριο του 2017 η Βρετανίδα πρωθυπουργός επισκέφτηκε το προεδρικό παλάτι στην Άγκυρα, μια επίσκεψη που συνέπεσε χρονικά με την υπογραφή συμφωνίας (ύψους 113 εκατ. ευρώ) με την BAE Systems ώστε να εξελίξει ένα νέο τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος, στα πλαίσια μιας νέας στρατηγικής συνεργασίας. Δεν υπάρχει όμως τίποτα το «στρατηγικό» σε διμερείς σχέσεις, διότι άσχετα με το αν και οι δυο χώρες ανήκουν στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία απομακρύνεται από την Δύση.

Η Άγκυρα όχι μόνο συμφώνησε για την αγορά ρωσικών πυραύλων S400, αλλά ακόμη κι όταν ο διπλός πράκτορας Sergai Skripal (και η κόρη του) δηλητηριάστηκε στο Salisbury, με χημικά που έβλαψαν και αθώους, αρνήθηκε να καταδικάσει την Ρωσία όπως έκαναν οι υπόλοιποι σύμμαχοι του Λονδίνου.

Ο όρος «στρατηγική συνεργασία» είναι μια φιοριτούρα που απλά περιγράφει την σημαντικότητα των εμπορικών σχέσεων. Το Λονδίνο ελπίζει πως η συμφωνία με την BAE Systems θα αποτελέσει την αρχή για μια σειρά συμφωνιών, όχι μόνο σε οπλικά συστήματα αλλά και σε τομείς όπως τα φάρμακα, τα χημικά, οι υπηρεσίες, κλπ. Για το Λονδίνο, αγορές όπως αυτή της Τουρκίας είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να διατηρήσει την παγκόσμια «ισχύ» της μετά το Brexit.

Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους εμπορικούς εταίρους της Τουρκίας, όπως είναι η Γερμανία, η Σουηδία, και η Ολλανδία, η Βρετανία δεν έχει μια ισχυρή και δραστήρια παρουσία Γκιουλενιστών στα εδάφη της, οι οποίοι αποτελούν τον Νο 1 εχθρό της Άγκυρας. Ούτε υπάρχει ισχυρή παρουσία του παράνομου ΡΚΚ, που εδώ και τρεις δεκαετίες πολεμάει το τουρκικό καθεστώς. Σίγουρα γίνονται αραιά και που κάποιες αντιτουρκικές διαδηλώσεις των Κούρδων στην περιοχή Hackney του Λονδίνου, ή αναρτώνται πορτρέτα του Οτσαλάν, αλλά δεν υπάρχει καμία σχέση με τις αντίστοιχες μαζικές διαδηλώσεις σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Παράλληλα, η Βρετανία κάνει πως δεν βλέπει τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και την διάβρωση της δημοκρατίας στη Τουρκία. Μάλιστα, δεν έχει καν σχολιάσει την γενικευμένη καταστολή και τις φυλακίσεις ή και απολύσεις εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα.

Πέρυσι, η επιτροπή Διεθνών Σχέσεων του βρετανικού κοινοβουλίου πρότεινε η Τουρκία να χαρακτηριστεί προτεραιότητα στο ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ταυτόχρονα με τη δημοσίευση της επίσημης βρετανικής έκθεσης για το ζήτημα της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάτι όμως που τελικά δεν έγινε.

Σίγουρα κάποιοι διαμαρτυρήθηκαν για την επίσκεψη Ερντογάν, αλλά τα βρετανικά ΜΜΕ το απέκρυψαν. Αντιθέτως δημοσιεύτηκαν εικόνες της Βασίλισσας να τον υποδέχεται με θέρμη, οι οποίες φτάνουν στα τουρκικά σπίτια μέσα από τις τηλεοράσεις, ενισχύοντας τις θέσεις του Τούρκου προέδρου την ώρα που προσπαθεί να ξαναμπεί στο προεδρικό μέγαρο.

Dr Simon A. Waldman 

EU Observer

Απόδοση: S.A.