Τι σημαίνει η Ευρώπη για τους νέους της;

Το μικρόβιο του ευρωσκεπτικισμού έχει μολύνει για τα καλά τους νέους της Ευρώπης.

Σύμφωνα λοιπόν με μια έρευνα-δημοσκόπηση που διεξήχθη στις αρχές του τρέχοντος μήνα, από το ινστιτούτο YouGov, οι τρεις στους τέσσερις νέους στην ηλικία Ευρωπαίους θεωρούν πως η ραχοκοκαλιά της ΕΕ είναι η οικονομική συνεργασία και όχι οι κοινές αξίες.

Ο ένας στους τρεις θέλει η ΕΕ να επαναφέρει τις εξουσίες στις κατά τόπους εθνικές κυβερνήσεις, ειδικά στην Βρετανία και στην Ελλάδα.

Από την άλλη, η κοινή ευρωπαϊκή κουλτούρα δεν έχει καμιά απήχηση στους νέους, αφού μόνο το 18% εξ αυτών πιστεύουν πως υπάρχει μια κοινή πολιτισμική βάση στην Ευρώπη…

Η δημοσκόπηση, που παραγγέλθηκε από το ίδρυμα TUI Foundation με έδρα το Ανόβερο, ρώτησε 6.000 νέους ηλικίας από 16 έως 26 χρόνων στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πολωνία, την Ισπανία, και το Η.Β, σχετικά με τις απόψεις τους για την Ευρώπη.

Περιέργως, μόλις το 52% των νεαρών Ευρωπαίων θεωρούν την δημοκρατία ως την καλύτερη μορφή διακυβέρνησης. Το 42% των Γάλλων και των Πολωνών, και το 45% των Ιταλών, πιστεύουν στη δημοκρατία. Μιλάμε για κράτη της ΕΕ όπου τα κατεστημένα πολιτικά κόμματα έχουν δεχθεί ισχυρούς κραδασμούς στις τελευταίες εκλογές, και όπου πολιτικές δυνάμεις οι οποίες αντιτίθενται σφόδρα στην φιλελεύθερη δημοκρατία έχουν ισχυροποιηθεί τα τελευταία χρόνια.

Στη Γαλλία, η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν ήρθε δεύτερη στις περσινές προεδρικές εκλογές, και παρόλο που ο δεδηλωμένος ευρωπαϊστής Μακρόν κέρδισε, η προεδρία του δεν αποτελεί εγγύηση απέναντι στον ανερχόμενο γαλλικό εθνικισμό.

Στην Ιταλία επίσης ήρθαν τα πάνω κάτω στις πρόσφατες εκλογές, με τον ακροδεξιό Ματέο Σαλβίνι της Λέγκας του Βορρά να αποτελεί το νέο ανερχόμενο πολιτικό αστέρι στην καταχρεωμένη αυτή χώρα.

Εν τω μεταξύ, στην Πολωνία, το κυβερνών κόμμα (Νόμος και Δικαιοσύνη) συνεχίζει να κοντράρεται με τις Βρυξέλλες όσον αφορά σοβαρές παραβιάσεις της κυβέρνησης σε ζητήματα ευνομίας και  ισονομίας.

Μάλλον δεν αποτελεί έκπληξη το ότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (Ελλάδα 66%, Γερμανία 62%, Ισπανία 57%) συνεχίζουν να θεωρούν την δημοκρατία ως το καλύτερο πολίτευμα. Οι δυο χώρες του Νότου έζησαν σχετικά πρόσφατες δικτατορίες, ενώ η Γερμανία έζησε τόσο την Γκεστάπο όσο και την Στάζι. Οι νεαροί Γερμανοί μάλιστα είναι εκείνοι που εμπιστεύονται την ΕΕ περισσότερο απ’ ότι οι υπόλοιπες εθνικότητες.

Αν και η ειρήνη συνεχίζει να αποτελεί θεμελιώδη αξία για πολλούς νέους, ειδικά Γερμανούς και Γάλλους, το ζήτημα της επίτευξης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης δεν θεωρείται πλέον δεδομένο. Οι νέοι, όπως και οι μεγαλύτεροι, βλέπουν με σκεπτικισμό το μέλλον τους, την δημοκρατία, αλλά και την ίδια την Ευρώπη. Περισσότεροι από τους μισούς περιμένουν πως τα πράγματα θα χειροτερέψουν και πως οι συνθήκες διαβίωσής τους θα είναι κατώτερες εκείνων των γονιών τους.

Τι σημαίνει όμως η Ευρώπη για τους νέους της; Για εκείνους της Πολωνίας και της Βρετανίας, η Ευρώπη είναι απλά κάτι το γεωγραφικό. Η Ευρώπη στα πλαίσια της ΕΕ, είναι κάτι που περισσότερο το βλέπουν οι Ιταλοί και οι Ισπανοί. Όσο για τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες, 40% των νέων συνδέουν τα ανθρώπινα δικαιώματα με την ΕΕ, ενώ μόλις το 31% πιστεύουν ότι η δημοκρατία αποτελεί θεμελιώδη αρχή της Ευρώπης.

Ενδιαφέρον αποτελεί η διαπίστωση ότι το 80% των νέων τίθενται υπέρ της επιβολής κυρώσεων σε κράτη μέλη που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ το 79% επιθυμεί ποινές σε όσα κράτη παραβιάζουν τις αρχές της δημοκρατίας. Ακόμη και οι νέοι της Πολωνίας, πλην όμως σε μικρότερο βαθμό, συμφωνούν με τις εν λόγω κυρώσεις, αν και η κυβέρνησή τους ελέγχεται από την ΕΕ για τέτοιου είδους παραβάσεις.

Όσον αφορά στην έξοδο ενός κράτους μέλους από την ΕΕ, μόλις ένας στους πέντε συμφωνεί. Στην Ελλάδα, στη Γαλλία, και στη Πολωνία, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 31%, 20%, και 20%. Στη Γερμανία και στην Ισπανία μόλις το 12% των νέων θα ψήφιζε για να φύγει η χώρα τους από την ΕΕ.

Όλα αυτά αντανακλώνται και στον τρόπο με τον οποίο οι νέοι αντιμετωπίζουν την παγκοσμιοποίηση. Εκείνοι που βλέπουν με καχυποψία την ΕΕ την θεωρούν απειλή μάλλον παρά πλεονέκτημα. Μόλις το 28% των νεαρών ευρωσκεπιτικιστών βλέπουν την παγκοσμιοποίηση ως ευκαιρία, σε αντίθεση με το 53% εκείνων που διάκεινται ευμενώς απέναντι στην ΕΕ.

Αυτή η διαπιστωμένη διχογνωμία αλλάζει εκ βάθρων τη Δύση, και διαλύει την παραδοσιακή διαφορά μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα μορφή δυαδικότητας, κλειστού-ανοιχτού, στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Η εν λόγω δημοσκόπηση επιβεβαιώνει ότι αυτή η εξέλιξη δεν είναι τυχαία, ούτε παροδική, αλλά αποτελεί μια νέα ιστορική τάση που ήρθε για να μείνει…

Berlin Policy Journal 

Απόδοση: S.A.