Αναταράξεις στα Βαλκάνια λόγω της συμφωνίας των Πρεσπών;

Είναι ένα συνηθισμένο πρωινό στα Σκόπια, την πρωτεύουσα της Μακεδονίας, ή της Βόρειας Μακεδονίας όπως θα λέγεται σε λίγο καιρό.

Ξυπνάω σε καμπίνα μιας γαλέρας αγκυροβολημένης στον Βαρδάρη ποταμό…

«Μη ξεγελιέσαι», μου λέει κάποιος στη ρεσεψιόν, «μπορεί τώρα να μοιάζει με ξενοδοχείο, αλλά όταν έρθει η ώρα θα πλεύσουμε τον Βαρδάρη και θα κατακτήσουμε την Ελλάδα».

Στη στεριά βλέπω τη Γέφυρα των Πολιτισμών, με ατέλειωτα αγάλματα ηρώων της μακεδονικής ιστορίας, άλλων πραγματικών και άλλων κατασκευασμένων. Στη κεντρική πλατεία υπάρχει και το γιγάντιο άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου.

Κατευθύνομαι στο ξενοδοχείο όπου θα συναντήσω τον Janko Bacev, πρόεδρο του μικρού κόμματος Ενωμένη Μακεδονία, που είναι το μοναδικό ξεκάθαρα ρωσόφιλο κόμμα της χώρας.

Ο  Bacev αγωνίζεται εναντίον της προτεινόμενης αλλαγής της ονομασίας της χώρας. Μαζί με άλλα μικρά κόμματα θα μποϊκοτάρουν το δημοψήφισμα που είναι προγραμματισμένο για την 30^η Σεπτεμβρίου, αλλά ο ίδιος είναι έτοιμος να κάνει πολλά ακόμη...

Συγχρωτίζεται με τον Aleksandr Dugin, τον Ρώσο φιλόσοφο και προπαγανδιστή, γνωστό για τις διασυνδέσεις του με κάθε αντιδραστικό κίνημα της Ευρώπης.

Ο σωματοφύλακας του Bacev, που κάθεται δίπλα του, μου λέει πως όταν το κόμμα έφερε τον Dugin για να μιλήσει στα Σκόπια, ρωτήθηκε πως θα αντιδρούσαν οι συμπατριώτες του αν υπήρχε ενδεχόμενο να αλλάξει όνομα η Ρωσία. «Θα σκότωναν», ήταν η απάντησή του.

Η αλλαγή της ονομασίας είναι σημαντική επειδή ανοίγει το δρόμο για την ένταξη της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, ξεπερνώντας τις ελληνικές αντιδράσεις για τη χρήση ενός τοπωνύμιου, που η Ελλάδα θεωρεί δικό της.

Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ των δυο κυβερνήσεων μας φέρνει πολύ κοντά στο ενδεχόμενο αυτό, αρκεί οι ψηφοφόροι στο δημοψήφισμα να πειστούν.

Οι Βρυξέλλες θέλουν να μετατρέψουν τη Μακεδονία σε ένα φυσιολογικό κράτος.

Η Ρωσία επίσης ενδιαφέρεται για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Το να χάσει το Μαυροβούνιο, που μπήκε στο ΝΑΤΟ το 2017, μπορεί να θεωρηθεί ως μια μικρή ατυχία. Το να χάσει και τη Μακεδονία θα θεωρηθεί βαριά αμέλεια.

Το προηγούμενο βράδυ πήγα να δω τη διαδήλωση  διαμαρτυρίας μπροστά από το κοινοβούλιο. Ήταν και ο Bacev εκεί. Από απόσταση τον έβλεπα να είναι στην πρώτη γραμμή, απέναντι στην αστυνομία, κουνώντας μια ρωσική σημαία.

Μερικές μέρες μετά, σε μια άλλη διαδήλωση, προπηλακίστηκε από μια ομάδα νεαρών οπαδών του πρώην κυβερνώντος κόμματος, οι οποίοι ήταν δυσαρεστημένοι με το γεγονός ότι η αντίθεση στη νέα ονομασία αποκτούσε κακό όνομα εξαιτίας ενός ξένου πράκτορα. Ο ίδιος δεν έδειξε να πτοείται.

Η ρωσική πρεσβεία στα Σκόπια είναι μια φωλιά κατασκόπων, στη τρίτη και μικρότερη κορυφή  ενός  τριγώνου, που επίσης συμπεριλαμβάνει το Βελιγράδι και τη Σόφια.

Με ηγέτη τον μυθικό Oleg Scherbak, συμμαθητή του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Sergey Lavrov, η πρεσβεία έχει αναπτύξει έναν ισχυρότατο κατασκοπευτικό μηχανισμό. Επισήμως διαθέτει πέντε αξιωματούχους πληροφοριών. Ο ένας εξειδικεύεται στα ενεργειακά ζητήματα, και δυο από αυτούς μιλάνε άπταιστα αλβανικά, όντας υπεύθυνοι για να χειρίζονται την αλβανική μειονότητα.

Είναι αυτό το νέο μεγάλο παιχνίδι μεταξύ Ρωσίας και Δύσης; Όχι ακριβώς, αφού υπάρχει κι ένας καινούργιος παίκτης στο τραπέζι.

Την επόμενη μέρα συνάντησα έναν ακόμη σημαντικό πολιτικό που αντιτίθεται στη νέα ονομασία, τον Ljupco Palevski, με τον οποίο ήπιαμε καφέ. Όπως λέει, η Μακεδονία είναι ένα πεδίο μάχης μεταξύ δυο δυνάμεων, της Δύσης και της… Κίνας.

«Μήπως της Ρωσίας;», τον ρωτάω… «όχι, η Ρωσία είναι μόνο μπράτσα. Το μυαλό είναι η Κίνα, και τα λεφτά είναι στη Κίνα», απαντάει.

Και συνεχίζει λέγοντας πως οι Κινέζοι θέλουν να φτιάξουν  ένα νέο Δρόμο του Μεταξιού μεταξύ κεντρικής Ευρώπης και του δικού τους λιμανιού στην Ελλάδα.

«Ο μόνος τρόπος για να αποτραπεί η κατασκευή αυτού του δρόμου είναι η δημιουργία σύγκρουσης στα Βαλκάνια», μου λέει.

Όπως ισχυρίζεται, η Δύση προκαλεί χάος στη χώρα του, εντείνοντας τα πάθη με την αλλαγή ονόματος, έτσι ώστε να εμποδίσει τα κινεζικά σχέδια. Αν η Μακεδονία περιέλθει σε χάος, ή αν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, η Κίνα θα χάσει τον μοναδικό διαθέσιμο δρόμο προς την Ευρώπη, επειδή αυτός μπορεί να χαραχθεί μόνο μέσω τριών κρατών, τα δυο εκ των οποίων, Βουλγαρία και Αλβανία, είναι ήδη εντός ΝΑΤΟ.

Ο  Palevski μου δείχνει πιο σοβαρός από τον Bacev, και πολύ πιο επικίνδυνος. Μόλις αναφερθεί το όνομά του στα Σκόπια, αμέσως έρχονται στο νου ιστορίες για το πώς απέκτησε παράνομες ηχογραφήσεις του πρώην πρωθυπουργού Nikola Gruevski, ο οποίος αναγκάσθηκε σε παραίτηση λόγω του σκανδάλου με τους κοριούς.

Οπλισμένος με τέτοιες ηχογραφήσεις, μεταξύ πολιτικών, διπλωματών, και άλλων υψηλόβαθμων αξιωματούχων, ο Palevski επιτέθηκε εναντίον τους, αποκαλύπτοντας πολλά από τα εγκλήματα που διέπραξαν. Η αμοιβή του ήταν δυο δολοφονικές απόπειρες, και μια μεταμεσονύκτια επίσκεψη στο σπίτι του από τις μυστικές υπηρεσίες.

Σε κάποιο σημείο της συνάντησής μας, αφαίρεσε ένα στικάκι μνήμης από το μπρελόκ του, το σύνδεσε με το τηλέφωνό του, και μου έδειξε μια συνομιλία μεταξύ ενός Μακεδόνα πολιτικού κι ενός ξένου πρέσβη, που όπως λέει, θα προκαλέσει πολιτικό σεισμό.

Οι Κινέζοι, λέει, πρέπει να στηρίξουν το νέο κόμμα που ιδρύει, και που θα είναι εθνικιστικό και υπέρ της πολύπλευρης παγκοσμιοποίησης.

Το ίδιο απόγευμα ρώτησα ένα πράκτορα ευρωπαϊκής μυστικής υπηρεσίας, που επιχειρεί στα Σκόπια, να μου πει την γνώμη του για όλα όσα λέει ο Palevski. Η απάντησή του: «Οι Κινέζοι αποκλείεται να ανακατευτούν με κάποιον σαν τον Palevski».

Επίσης μου είπε, ότι ο ίδιος είναι λιγότερο αισιόδοξος απ’ ότι οι πολιτικοί του προϊστάμενοι για το ευρωπαϊκό μέλλον της Μακεδονίας. Η Κίνα, προσεκτικά και μεθοδικά αυξάνει την οικονομική της παρουσία και επιρροή στη χώρα, ενώ η Ρωσία έχει ένα μόνο στόχο: Όχι να εμποδίσει τη Μακεδονία να ενταχθεί στη δυτική σφαίρα επιρροής, αλλά να μην πετύχει αργότερα, ως μέλος της ΕΕ. Και όσο πλησιάζει η ώρα που τα Σκόπια θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, τόσο πιο πολλές θα είναι οι ευκαιρίες για τη Μόσχα να σαμποτάρει την Ευρώπη.

Αν οι πολίτες λοιπόν αποδεχτούν τη νέα ονομασία, η Βόρειος Μακεδονία θα ξεκινήσει μακροχρόνιες διαδικασίες ένταξης στην ΕΕ, και θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Πολυμελή κλιμάκια θα καταφτάσουν από τις Βρυξέλλες, και θα συναντηθούν με υπουργούς και γραφειοκράτες για να συζητήσουν κανόνες προμηθειών, νομοθεσίες τηλεπικοινωνιών, και πολλά άλλα παρόμοια ζητήματα.

Εν τω μεταξύ, στη σκιά της νύχτας, θα γίνονται κάποιες διαφορετικές διαπραγματεύσεις, και θα συζητούνται κάποια άλλα σχέδια και ζητήματα, με χρήματα από μυστικά ταμεία να ρέουν άφθονα, αλλάζοντας χέρια…

Bruno Maçães

Politico 

Απόδοση: S.A.