Η ασφάλεια πτήσεων, τα Β737 ΜΑΧ, και ο Ντόναλντ…

Μπορεί εδώ στην Ελλάδα να ξεχάσαμε την αεροπορική τραγωδία των Αιθιοπικών Αερογραμμών μέσα σε χρόνο ντε τε,  ασχολούμενοι με τα δικά μας πιο σημαντικά ζητήματα, όπως είναι οι ντουντούκες του Πολάκη και οι επιστημονικές αλήθειες του Αλέξη, αλλά στην Εσπερία οι κουτόφραγκοι συνεχίζουν να ψάχνουν τα αίτια της εκατόμβης, και συνεχώς ανακαλύπτουν παπάδες!

Έτσι, όπως βγαίνει στο φως, οι πιλότοι των δυο καταδικασμένων πτήσεων με Β737 ΜΑΧ δεν είχαν στη διάθεσή τους δυο απαραίτητα εργαλεία ασφάλειας. Γιατί; Διότι η Boeing τα χρέωνε εξτρά!

Στην αεροπορική βιομηχανία συμβαίνει αυτό που βλέπουμε και στην αυτοκινητοβιομηχανία. Οι αγοράστριες εταιρίες θα πρέπει να πληρώνουν επιπλέον ποσά αν θέλουν το αεροσκάφος που επιλέγουν να διαθέτει όλα τα καινούργια απαραίτητα και μη αξεσουάρ, όπως είναι π.χ. οι επιπλέον τουαλέτες, πιο άνετα καθίσματα, σύγχρονος φωτισμός, συστήματα πυρασφάλειας, αλλά και εξελιγμένα ηλεκτρονικά συστήματα

επικοινωνιών, ραντάρ καιρού, κλπ.

Όλα αυτά τα επιπλέον καλούδια που δεν είναι απαραίτητα, κοστίζουν υπέρμετρα, και εν πάση περιπτώσει οι κανονισμοί του ICAO και των κατά τόπους υπηρεσιών πολιτικής αεροπορίας τα θεωρούν προαιρετικά.

Και γι’ αυτό οι εταιρίες, ειδικά οι χαμηλού κόστους, δεν τα παραγγέλνουν.

Στην πρόσφατη τραγωδία, όπως και σε εκείνη της  Lion Air, όπως έχω ξαναγράψει, όλα πλέον δείχνουν ότι έφταιγε το νέο σύστημα MCAS, που διέθεταν τα Β737 ΜΑΧ, αλλά για το οποίο δεν υπήρχε επαρκής ενημέρωση, δεν προβλέπονταν ειδική εκπαίδευση των πιλότων (που κοστίζει πανάκριβα), και η πιστοποίησή του από την FAA μυρίζει σκάνδαλο…

Παράλληλα, αν και η Boeing χαρακτήριζε μια τυχόν βλάβη του συστήματος ως «επικίνδυνη», ούτε η ίδια αλλά ούτε και η FAA θεώρησαν σκόπιμο να επιβάλλεται και ένα δεύτερο συμπληρωματικό, ή έστω εφεδρικό σύστημα αισθητήρων.

Το προαιρετικό συμπληρωματικό λογισμικό του MCAS του αεροσκάφους, που δεν διέθεταν τα συγκεκριμένα αεροσκάφη,  ενημερώνεται από δυο αισθητήρες που μετρούν την γωνία προσβολής του, δηλαδή το πόσο προς τα πάνω ή προς τα κάτω είναι το ρύγχος του. Όταν διαπιστωθεί ότι υπάρχει υπερβολική ανοδική κλίση (π.χ. σε φάση απογείωσης!) τότε επεμβαίνει το MCAS και σπρώχνει το αεροσκάφος προς τα κάτω προκειμένου να αποφευχθεί ο εφιάλτης της απώλειας στήριξης.

Παράλληλα, υπάρχει και ένα ακόμη προαιρετικό γκάτζετ, το disagree light, το οποίο ενεργοποιείται αυτόματα όταν οι ενδείξεις των δυο αισθητήρων βρίσκονται σε «διαφωνία» μεταξύ τους.

Αυτού του είδους τα διάφορα προαιρετικά «καλούδια» φέρνουν μεγάλα κέρδη στην Boeing, αφού μπορούν να κοστίσουν από $800.000 έως και $2 εκατομμύρια επιπλέον για κάθε αγορά αεροσκάφους. Δηλαδή ως και το 5% της συνολικής αξίας του. 

Πολλά όμως από αυτά θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικά, αφού έχουν να κάνουν με την ασφάλεια της πτήσης. Δυστυχώς όμως δεν είναι, και έτσι η Boeing κερδίζει πολλά χρήματα από όσες εταιρίες θέλουν να τα αγοράσουν ως εξτρά.

Για παράδειγμα, η Boeing χρεώνει επιπλέον χρήματα για την τοποθέτηση εφεδρικού συστήματος πυρόσβεσης στον χώρο αποθήκευσης των αποσκευών, αν και πολλά συμβάντα απέδειξαν ότι ένα τέτοιο σύστημα από μόνο του και  χωρίς εφεδρικό back up δεν αρκεί για να σβήσει μια πυρκαγιά στο «αμπάρι» του αεροσκάφους.

Δυστυχώς όμως το εν λόγω σύστημα δεν είναι υποχρεωτικό βάσει αεροπορικής νομοθεσίας,  και έτσι οι περισσότερες εταιρίες δεν το αγοράζουν για να γλιτώσουν «περιττά» έξοδα.

Από την πλευρά της, η κατασκευάστρια εταιρία είναι καλυμμένη, αφού μπορεί να λέει πως αυτή  διαθέτει όλα τα επιπλέον συστήματα ασφάλειας, αλλά οι πελάτες της δεν τα προτιμούν. Και θα ‘χει και δίκιο…

Για παράδειγμα, στην περίπτωση του σύγχρονου Β737 ΜΑΧ, το οποίο σήμερα είναι καθηλωμένο σε ολόκληρο τον κόσμο, οι τρεις αμερικανικές εταιρίες που το αγόρασαν ακολούθησαν η καθεμία διαφορετική τακτική.

Η American Airlines, που παράγγειλε 100 αεροσκάφη και ήδη διαθέτει 24, αγόρασε και τα δυο επιπλέον προαιρετικά συστήματα (αισθητήρα γωνίας προσβολής και disagree light).

Η Southwest Airlines, που παράγγειλε 280 και διαθέτει 36, πρόσφατα προχώρησε στην αγορά του  disagree light, και μάλιστα τοποθέτησε την ένδειξη του αισθητήρα προσβολής στο ταμπλό των οργάνων που βρίσκεται μπροστά από τους πιλότους.

Τέλος, η United Airlines, που έχει παραγγείλει 137 ΜΑΧ και ήδη πετάει 14, επέλεξε να μην αγοράσει κανένα από τα δυο αυτά εξτρά συστήματα.

Όπως ανέφερε εκπρόσωπος της εταιρίας, δεν τα έκριναν απαραίτητα αφού ήδη τα αεροσκάφη τους διαθέτουν αρκετά συστήματα πτητικής ασφάλειας!

Όπως και να έχει, η Boeing που κινδυνεύει ακόμη και με χρεοκοπία μετά τα δυο θανατηφόρα δυστυχήματα, αναθεωρεί την πολιτική της και ήδη προχωράει σε σημαντικές τροποποιήσεις στο σύστημα MCAS, η πιστοποίηση του οποίου έγινε με αδιαφανείς διαδικασίες κυρίως λόγω του τεράστιου ανταγωνισμού της με την Airbus, και τα στραβά μάτια της αεροπορικής αρχής των ΗΠΑ, της FAA.

Σήμερα τα MCAS παίρνουν πληροφορίες από έναν μόνο αισθητήρα, ο οποίος αν κάνει λάθος ή αν χαλάσει αυτό δημιουργεί σημαντικό πρόβλημα για τους πιλότους, οι οποίοι δεν έχουν ενημερωθεί ή εκπαιδευτεί για το συγκεκριμένο λογισμικό (σύστημα).

Στην περίπτωση της Lion Air είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι ο μοναδικός αισθητήρας έδινε λανθασμένα στοιχεία με αποτέλεσμα το MCAS να επέμβει και να στρέψει με δύναμη το αεροσκάφος προς το έδαφος, παρά τις απεγνωσμένες και μάταιες προσπάθειες των πιλότων να το επαναφέρουν.

Στο νέο λογισμικό που εξελίσσει η Boeing, το MCAS θα λαμβάνει πληροφορίες από δυο αισθητήρες, και αν υπάρχει σημαντική διαφωνία μεταξύ τους το σύστημα θα απενεργοποιείται από μόνο του.

Όπως λοιπόν λένε οι ειδικοί, το νέο τροποποιημένο σύστημα σε συνδυασμό με το disagree light θα αποτελέσει  μια σημαντική βελτίωση, και μια ακόμη δικλείδα ασφάλειας,  προκειμένου να αποφεύγονται δυσάρεστες καταστάσεις, και καλό θα ήταν να το διαθέτουν υποχρεωτικά  όλα τα νέα Β737.

Όσον αφορά στο μέλλον της Boeing, η οποία σήμερα έχει μοναδική ανταγωνίστρια την ευρωπαϊκή Airbus, να θυμίσω την περίπτωση της περίφημης Concorde με τα υπερηχητικά της αεροσκάφη, η οποία έκλεισε και εξαφανίστηκε μέσα σε μια νύχτα μετά από ένα και μόνο σοβαρό πολύνεκρο δυστύχημα.

Η αεροπορική αγορά μπορεί να είναι πανίσχυρη, αλλά η τύχη της εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, πολλές φορές αστάθμητους, και κυρίως από την ανθρώπινη ψυχολογία…

Ποιες είναι όμως οι ευθύνες της;

Το τελευταίο διάστημα τόσο η FAA όσο και το αμερικανικό Κογκρέσο, έχουν δώσει υπέρμετρες «εξουσίες» στους κατασκευαστές αεροσκαφών των ΗΠΑ όσον αφορά στους τεχνικούς ελέγχους και στις πιστοποιήσεις νέων αεροσκαφών, κι αυτό για λόγους «εξοικονόμησης ανθρώπινων και μη πόρων, και ορθολογικότερης λειτουργίας του δημοσίου»!

Εδώ και πολλές δεκαετίες η FAA έδινε τέτοιες αρμοδιότητες στις ίδιες τις κατασκευάστριες εταιρίες, αλλά πάντα επέλεγε το ποιοι μηχανικοί τους  θα έκαναν τους ελέγχους. Το 2005 αυτό το σύστημα χαλάρωσε στα πλαίσια της γενικότερης «απορρύθμισης» του κράτους, και ως το 2009 οι περισσότεροι έλεγχοι γίνονταν από ιδιώτες μηχανικούς, της ίδιας της εταιρίας, η οποία και τους επέλεγε.

Σύμφωνα όμως με το Bloomberg τα πράγματα στράβωσαν, με το υπουργείο Μεταφορών των ΗΠΑ να μιλάει το 2012 για «αρνητικό περιβάλλον εργασίας», αφού πολλοί μηχανικοί της Boeing κατήγγειλαν ότι απειλούνταν με απόλυση αν έθεταν ζητήματα ασφάλειας τα οποία θα καθυστερούσαν την εξέλιξη των νέων αεροσκαφών!

Μάλιστα το 2015 είχε δημιουργηθεί σοβαρό ζήτημα για το πώς δίνονται οι τελικές εγκρίσεις, και για το πως πιστοποιούνται τα νέα αεροσκάφη, όταν μια σειρά πυρκαγιών στα Β787 Dreamliners αποδείχθηκε ότι οφείλονται σε μπαταρίες λιθίου που χρησιμοποιούνταν στη βοηθητική μονάδα ισχύος των αεροσκαφών.

Από τότε όμως που ανέλαβε ο Τραμπ, η χαλάρωση των κρατικών ελέγχων έγινε ακόμη μεγαλύτερη. Για παράδειγμα, τον Οκτώβριο του 2017, έξι μήνες μετά την τελική πιστοποίηση του Β737 ΜΑΧ, ο  πρόεδρος των ΗΠΑ υπέγραψε νόμο που επιτρέπει στους κατασκευαστές (βλ. Boeing) να παίρνουν αρμοδιότητες της FAA όσον αφορά στην πιστοποίηση και έγκριση ζητημάτων  πτητικής ασφάλειας που χαρακτηρίζονται μεσαίου ή χαμηλού κινδύνου.

Τα υπόλοιπα, όπως λένε τα αμερικανάκια,  είναι ιστορία… με πολλά όμως αθώα θύματα.

Strange Attractor

Δείτε και εδώ