Οι φυλές της Ευρώπης…

Οι ερχόμενες ευρωεκλογές θα είναι ίσως οι πιο παράξενες στη βρετανική πολιτική ιστορία. Οι πολίτες θα ψηφίσουν σε μια εκλογική αναμέτρηση για να στείλουν αντιπροσώπους σε έναν οργανισμό από τον οποίο θα έπρεπε να έχουν ήδη αποχωρήσει. Οι αντιπρόσωποι αυτοί μπορεί να νομοθετούν για μερικούς μήνες, για πέντε χρόνια, ή να μην ορκιστούν ποτέ.

Και κάτι ακόμη πιο παράξενο; Ένα κόμμα που δεν υπήρχε καν πριν από μερικές εβδομάδες, προηγείται στις δημοσκοπήσεις, αν πιστέψουμε την τελευταία της YouGov…

Είτε κερδίσει είτε όχι, το κόμμα Brexit του Nigel Farage δείχνει πως θα συγκεντρώσει τεράστιο αριθμό ψήφων σε μια αναμέτρηση που θα μοιάζει με μια επανάληψη του δημοψηφίσματος του 2016.

Όλα αυτά ταιριάζουν πολύ με το μεγάλο αφήγημα που λέμε στους εαυτούς μας τα τελευταία χρόνια για την πολιτική στη Δύση. Λαϊκιστές εναντίον φιλελεύθερων, σε μια μεγάλη ανακατάταξη που σηματοδοτεί μια νέα διαχωριστική γραμμή μεταξύ «ανοικτού» και  «κλειστού».

Όμως, νέες δημοσκοπήσεις σε 14 ευρωπαϊκά κράτη (πλην Η.Β.) που έκανε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων (ECFR), αφήνουν να εννοηθεί πως τουλάχιστον στην ηπειρωτική Ευρώπη, οι πολιτικοί και οι αναλυτές που συμφωνούν με τα παραπάνω πολεμούν έναν «χθεσινό» πόλεμο.

Κόντρα στην κυρίαρχη σοφία, οι δημοσκοπήσεις μας λένε πως οι ευρωεκλογές δεν θα μας οδηγήσουν στο βάραθρο μιας καινοφανούς  διαίρεσης μεταξύ «φατριών», ούτε θα αντικαταστήσουν το πατροπαράδοτο χάσμα της αριστεράς με τη δεξιά με εκείνο των παγκοσμιοποιητών κόντρα στους εθνικιστές.

Μάλιστα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το κυρίαρχο στοιχείο του πολιτικού τοπίου θα είναι η κινητικότητα. Πολλοί ψηφοφόροι δεν έχουν ακόμη αποφασίσει. Και υπάρχουν 97 τουλάχιστον εκατομμύρια τέτοιοι, που δηλώνουν αναποφάσιστοι και μπερδεμένοι.

Ακόμη, το 70% εκείνων που έχουν κάποια προτίμηση, δηλώνουν πως ίσως αλλάξουν γνώμη στις κάλπες.

Με άλλα λόγια οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών φυλών δεν είναι τόσο ξεκάθαρες όσο νομίζουμε.

Η ψήφος των αναποφάσιστων δεν είναι απλά μια μικρή μερίδα στη μέση, αλλά η μεγάλη πλειοψηφία.

Είναι δε ενδιαφέρουσα η άποψη του ECFR, ότι οι ψηφοφόροι της Ευρώπης δεν πρέπει να θεωρούνται ως δυο αντίπαλες πλευρές, αλλά ως τέσσερις ομάδες.

Υπάρχουν οι πιστοί του συστήματος, που δεν έχουν ενδοιασμούς για το στάτους κβο, είτε σε εθνικό είτε σε διεθνές επίπεδο.

Υπάρχουν εκείνοι που έχουν απογοητευθεί από την πολιτική τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, όπως π.χ. οι Γάλλοι με τα κίτρινα γιλέκα.

Υπάρχουν οι ευρωπαϊστές, που πιστεύουν ότι οι Βρυξέλλες συνεχίζουν να αποτελούν τη λύση για τα εθνικά πολιτικά συστήματα στα οποία δεν έχουν πια εμπιστοσύνη.

Και τέλος υπάρχουν οι εθνικιστές ευρωσκεπτικιστές που επιθυμούν την επιστροφή στην εθνική κυριαρχία των κρατών μελών.

Αυτές οι ομάδες αποτελούν αντίστοιχα το 24%, το 38%, το 24%, και το 14% του εκλογικού σώματος, αν και τα ποσοστά αυτά διαφέρουν ανάλογα με το κράτος μέλος.

Δεν είναι τυχαίο φερ’ ειπείν που το 61% των Ελλήνων θεωρεί πως το σύστημα είναι ελαττωματικό, τόσο στην Αθήνα όσο και στις Βρυξέλλες.

Το αντίστοιχο ποσοστό στη Γαλλία είναι 69%.

Στη Ρουμανία το 64% θεωρεί πως το δικό τους πολιτικό σύστημα είναι διαλυμένο, αλλά πως η ΕΕ αποτελεί τη λύση για τα εσωτερικά προβλήματά τους.

Η Δανία είναι η μοναδική χώρα όπου οι ικανοποιημένοι οπαδοί του υπάρχοντος συστήματος αποτελούν και την πλειοψηφία.

Με άλλα λόγια, οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι διαχωρίζονται σε εκείνους που είναι εντάξει με το στάτους κβο και σε εκείνους που το κατηγορούν για τις αστοχίες του.

Αυτό σημαίνει πως αν και υπάρχει μια σημαντική πολιτική αγανάκτηση σε ολόκληρη την Ευρώπη, που η ΕΕ έχει μεγεθύνει με τις πολιτικές της, αυτό δεν είναι ένα ενιαίο και συνεκτικό κίνημα όπως θέλουν να μας πείσουν οι ηγέτες των λαϊκιστικών και των φιλελεύθερων παρατάξεων.

Κάποιοι σαν τον Steve Bannon από την μια πλευρά και τον  Guy Verhofstadt από την άλλη, βλέπουν τους εαυτούς τους ως στρατάρχες σε μια σύγχρονη ιδεολογική σύγκρουση. Όμως αμφότεροι, με τον τρόπο τους, κάνουν λάθος για μια ήπειρο όπου η δυσαρέσκεια είναι πολύ λιγότερο οργανωμένη και λιγότερο ομογενοποιημένη απ’ όσο μας θέλουν να πιστεύουμε.

Oliver Wiseman

Cap X

Απόδοση: S.A.