Περί Βυζαντίου…

Ή αλλιώς: Η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Ανάμεσα στα πολλά και διάφορα που έχω διαβάσει κατά καιρούς για το Βυζάντιο, υπάρχει ένα ιστορικό γεγονός που μου έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον, και το οποίο πιστεύω πως θα ήταν ιδανικό σενάριο για χολιγουντιανή ταινία.

Αναφέρομαι στον αυτοκράτορα Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο, ο οποίος το 1400 έκανε Χριστούγεννα στο παλάτι του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Δ’. Στην άλλη άκρη του τότε γνωστού κόσμου.

Πως βρέθηκε εκεί;

Φανταστείτε μόνο τι δύσκολο ταξίδι ήταν. Από την Κωνσταντινούπολη να καταλήξει στην Αγγλία! Το 1400!

Ταξιδεύοντας με άμαξα ή με άλογο όπου δεν υπήρχαν βατοί δρόμοι, μέσα από σκοτεινά δάση, αντιμέτωπος με ληστές, θηρία, κλπ. και στη συνέχεια με κάποιο σαπιοκάραβο να περνάει τη Μάγχη για να φτάσει στο ερημικό Ντόβερ.

Διασχίζοντας δηλαδή την Ευρώπη ολόκληρη…

Γιατί βρέθηκε εκεί;

Ως κλασικός Έλλην, για να ζητήσει βοήθεια και δανεικά.

Έτσι, ο θρυλικός «αυτοκράτορας των Ρωμαίων» για τους βάρβαρους Δυτικούς, έφτασε με την συνοδεία του στη μακρινή σκοτεινή και υγρή Αγγλία, όπου συναντήθηκε με τους ευγενείς και τους ιππότες της εποχής, οι οποίοι ακόμη έτρωγαν το κρέας με τα χέρια, και μεθοκοπούσαν διαρκώς. Χώρια που έκαναν την ανάγκη τους εκεί που κάθονταν, ρευόμενοι και περδόμενοι γελώντας.

Πριν φτάσει εκεί είχε κάνει και μια στάση στο πιο εκλεπτυσμένο Παρίσι, όπου ο βασιλιάς της Γαλλίας Κάρολος ΣΤ’ τον φιλοξένησε στο… Λούβρο, και μάλιστα σε μια ειδική πτέρυγα που έχτισε μόνο γι αυτόν εν αναμονή της επίσκεψής του.

Μιλάμε για εποχές όπου οι ηγεμόνες της Δύσης αισθάνονταν ένα κοκομπλόκο απέναντι στην ιστορία, τις παραδόσεις, και το μεγαλείο της αρχαίας Ρώμης, εκπρόσωπος της οποίας ήταν για εκείνους ο Έλληνας αυτοκράτορας, άσχετα αν αυτός πλέον δεν διέθετε ούτε την αίγλη, ούτε τα χρήματα, αλλά ούτε και την στρατιωτική ισχύ που διέθεταν οι πρόγονοί του.

Μάλιστα στην Αγγλία, οι «ημιάγριοι» ευγενείς και αυλικοί εντυπωσιάστηκαν σφόδρα από το κύρος, την ευγένεια, την ευρυμάθεια, αλλά και τις κατάλευκες μεταξωτές  πολυτελείς ενδυμασίες του Μανουήλ και των αυλικών του.

Δυστυχώς όμως, παρ’ όλους τους τίτλους και παρ’ όλη την ιστορία που κουβαλούσε, οι Άγγλοι αισθάνθηκαν (εκτός από δέος) έναν βαθύ οίκτο και μια απογοήτευση, αφού ο Ρωμαίος αυτοκράτωρ τους επισκέφθηκε ως επαίτης σε μιαν απελπισμένη αναζήτηση βοήθειας εναντίον των απίστων που περικύκλωναν την αδύναμη και θνησιγενή αυτοκρατορία του.

Ο αυλικός Αδάμ της Ουσκ έγραψε για τη συνάντηση: «Συλλογίστηκα πόσο θλιβερό ήταν το ότι αυτός ο σπουδαίος Χριστιανός ηγεμόνας εξωθήθηκε από τους Σαρακηνούς να έλθει από τα πιο μακρινά μέρη της Ανατολής σ’ αυτά τα πιο μακρινά νησιά της Δύσης αναζητώντας βοήθεια εναντίον τους… Θεέ μου, τι  κάνεις τώρα αρχαία δόξα της Ρώμης»;

Σύμφωνα δε με τον ιστορικό Ντόναλντ Νίκολ, ο Παλαιολόγος, παρά τον οίκτο που προκάλεσε, προσέλκυσε την προσοχή της τότε αριστοκρατίας του Λονδίνου, αλλά  και τον θαυμασμό των διανοουμένων του.

Ήταν τόσο σημαντική η εν λόγω επίσκεψη, που άσχετα αν δεν κατέληξε σε κάποια οικονομική ή στρατιωτική βοήθεια, εν τούτοις αποτέλεσε την «πρώτη αναλαμπή της Αναγέννησης» για μια Ευρώπη που μόλις έβγαινε από τον σκοτεινό Μεσαίωνα, την αμάθεια, και τον θρησκευτικό ολοκληρωτισμό, σύμφωνα τουλάχιστον με τον διάσημο βυζαντινολόγο  Σερ Στήβεν Ράνσιμαν.

Και επειδή πάντα η ιστορία επαναλαμβάνεται, ως φάρσα ή μη, να μη ξεχνάμε τον αυτοκράτορα Ισαάκιο Β’ Άγγελο ο οποίος έδωσε την κόρη του νύφη στον αδελφό του αυτοκράτορα της Γερμανίας Ερρίκο ΣΤ’, τον Φίλιππο Σουηβό.

Όταν ο Ισαάκιος εκθρονίστηκε από τον αδελφό του Αλέξιο Γ’ (σ.σ. όχι τον Τσίπρα), ο Ερρίκος απαίτησε από εκείνον 2.500 κιλά χρυσού!

Ο νέος αυτοκράτορας τα έκανε επάνω του,  και άρχισε να μαζεύει χρήματα γι αυτές τις γερμανικές αποζημιώσεις, φορολογώντας τους πάντες και τα πάντα, και εισάγοντας μάλιστα κι έναν νέο ειδικό απεχθή φόρο, που οι Βυζαντινοί ονόμασαν «αλαμανικό», διότι οι Γερμανοί ήταν γνωστοί τότε ως Αλαμανοί.

Επειδή όμως οι φόροι, τα διόδια,  και τα χαράτσια δεν ήταν αρκετά, ο Τσίπρ… Αλέξιος  αποφάσισε να συλήσει τους τάφους των προηγούμενων αυτοκρατόρων και να κατασχέσει τα πολύτιμα αντικείμενα που περιείχαν, έτσι ώστε να εξευμενίσει και να ξεπληρώσει τους «κακοί Γερμανοί τοκογλύφοι»!

Τέλος, να σημειωθεί ότι δεν έχουμε μόνο τώρα χούλιγκανς, συλλογικότητες,  και μπαχαλάκηδες. Όχι. Είχαν και οι Βυζαντινοί.

Μιλάω για τις φατρίες που κυριαρχούσαν στον ιππόδρομο, τους Πράσινους και τους Γαλάζιους (πιο πριν ήταν κι άλλες, αλλά οι δυο αυτές υπερίσχυσαν) που ρήμαζαν τα πάντα όλα.

Τα μέλη τους είχαν ομάδες κρούσης, και έκαναν επιθέσεις κάθε τόσο ακόμη και σε ανυποψίαστους πολίτες, τους οποίους δεν δίσταζαν να σκοτώνουν για πλάκα και χωρίς αφορμή.

Οι αρχές τους φοβόντουσαν και έκαναν τα στραβά μάτια (σας θυμίζει κάτι;).

Μάλιστα, στις σπάνιες φορές που συλλαμβάνονταν κάποιος εξ αυτών, και οδηγούνταν στο δικαστήριο, όπως και σήμερα αφήνονταν ελεύθερος αφού οι δικαστές έτρεμαν μη τυχόν και πέσουν και οι ίδιοι θύματα των «συντρόφων» του συλληφθέντος.

Αν πάλι δικάζονταν και καταδικάζονταν κάποιος εξ αυτών, τότε σίγουρα κάποιος άλλος Παρασκευόπουλος της εποχής, θα έφτιαχνε ειδικό νόμο για να τον απελευθερώσει, ενώ μέχρι να γίνει αυτό  κάποια άλλη αντίστοιχη Εισαγγελέας της εποχής, θα έκρινε ότι το παιδί χρειάζεται μπόλικες άδειες για να μπορέσει να αφομοιωθεί και πάλι στην κακούργα κοινωνία.

Αυτά…

Strange Attractor