Οι «προοδευτικοί» και η… επιστροφή στο Μεσαίωνα!

Αξίζει κανείς - και είναι ιδιαίτερα «επίκαιρο» - να μελετήσει την Ιστορία της Αρχαίας Ρώμης.

Και στις δύο ξεχωριστές περιόδους της: και ως Δημοκρατίας και ως Αυτοκρατορίας!

Για να καταλάβει πολλά για τον… σύγχρονο κόσμο!

Βέβαια, οι συγκρίσεις και οι όποιες «ομοιότητες μεταξύ τόσο διαφορετικών ιστορικών εποχών είναι συχνά πολύ παρακινδυνευμένες.

Παρ’ όλα αυτά… «όλβιος όστις της Ιστορίας έσχε μάθησιν»! (Πολύβιος, αλλά και Ευρυπίδης)

Και δεν είναι τυχαίο, ούτε «συμπτωματικό», ότι οι μεγάλοι μεταρρυθμιστές των νεωτέρων χρόνων, είχαν πολύ καλή Ιστορική Παιδεία, μελετώντας σε βάθος ιδιαίτερα τη Ρωμαϊκή και την Αρχαιοελληνική Ιστορία.

Με σημαντικότερα παραδείγματα, ίσως, του «Πατέρες» του Αμερικανικού Έθνους (Τζέφερσον, Άνταμς, Χάμιλτον και Μάντισον). Οι οποίοι μάλιστα καμάρωναν με περισσή αυταρέσκεια για την κλασική τους Παιδεία…

Η Ρώμη λοιπόν πέρασε 482 χρόνια ως Δημοκρατία (509 π.Χ – 27 π.Χ.)!

Κι άλλα 503 χρόνια ως Παγκόσμια Αυτοκρατορία (27 π.Χ. – 476 μ.Χ.)

(Χώρια που το Ανατολικό της τμήμα – αυτό που πολύ αργότερα ονομάστηκε «Βυζαντινή Αυτοκρατορία» - επιβίωσε άλλα χίλια χρόνια περίπου: ως το 1453!)

Μιλάμε για μια τεράστια ιστορική και πολιτική κληρονομιά δύο χιλιάδων χρόνων περίπου (για την ακρίβεια 1962 ετών!!!) που δεν είναι «ενιαία», πέρασε πάμπολλες «μεταλλάξεις», αλλά διαμόρφωσε πολύ μεγάλο μέρος του Σύγχρονου Πολιτισμού.

Ενώ πολλοί τη θεωρούν «κληρονόμο» και «κιβωτό» του Κλασικής Ελλάδας...

Να λοιπόν, κάποια κρίσιμα και – «παραδόξως», επίκαιρα– συμπεράσματα της Ρωμαϊκής Ιστορίας:

* Οι Ρωμαίοι διακρίθηκαν κυρίως για τη μεγάλη «ανθεκτικότητά» τους στις δοκιμασίες, το πείσμα τους να επιβιώνουν καταστροφών και ταπεινώσεων, αλλά και για τη μεγάλη προσαρμοστικότητα που έδειξαν σε διαφορετικές εποχές, να αλλάζουν τα πάντα, αλλά χωρίς να χάνουν τη «συνέχεια»…

Αν σήμερα είναι πιεστικά επίκαιρο το αίτημα των «μεταρρυθμίσεων», του «εκσυγχρονισμού» και της «παγκοσμιότητας», οι Ρωμαίοι το αντιμετώπισαν δεκάδες φορές και το έλυσαν – άλλοτε επιτυχώς κι άλλοτε όχι…

Στο χώρο της Πνευματικής δημιουργίας δεν «μεγαλούργησαν»!

Επηρεάστηκαν ιδιαίτερα από το Ελληνικό Πνεύμα…

Αλλά στο Δίκαιο, στη Διοίκηση, στον Πόλεμο και στο Engineering υπήρξαν πρωτοποριακοί! Για αιώνες…

Δεν ανέδειξαν πολύ «μεγάλους στοχαστές»! Αλλά έγιναν κοσμοκράτορες για χιλιετίες, προσαρμόζοντας την πνευματική πρωτοπορία που «δανείστηκαν» για να λύνουν προβλήματα της εκάστοτε εποχής!

Και τα πνευματικά τους «δάνεια» από την Ελλάδα σημάδεψαν ολόκληρη της πορεία τους! (Από τον Κικέρωνα και το Σενέκα, μέχρι τον Ιούλιο Καίσαρα, τον Τραϊανό, τον Απολλόδωρο, τον Κλαύδιο Πτολεμαίο και τον Ιερό Αυγουστίνο)

* Οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έγιναν στη διάρκεια της Ρωμαϊκής Ιστορίας, άλλοτε είχαν «συντηρητικό» κι άλλοτε «λαϊκό πρόσημο».

Δεν ήταν πάντα οι «λαϊκιστές» δημοκράτες!

Και δεν ήταν πάντα οι «συντηρητικοί» ολιχαρχικοί.

Συχνότατα συνέβη το ακριβώς αντίθετο…

·       --Οι αδελφοί (Τιβέριος και Γάϊος) Γράκχοι ήταν από παλαιά οικογένεια, αλλά πάλεψαν για τα δικαιώματα των Πληβείων, της κατώτερης τάξης.

·       --Τo ότι δεν πέρασε η μεταρρύθμισή τους (αναδιανομή γης) οδήγησε στις αλλεπάλληλες εμφύλιες συγκρούσεις και την κατάρρευση της Δημοκρατίας ένα αιώνα αργότερα…

·       --Ο Γάιος Μάριος ήταν πληβείος, και οι μεταρρυθμίσεις του βοήθησαν τις κατώτερες τάξεις. Αλλά έθεσαν ταυτόχρονα τη βάση για την κατάλυση της Δημοκρατίας (ενίσχυση του ρόλου των «επαγγελματικών» πλέον λεγεώνων και των στρατηγών τους.)

·       --Ο Ιούλιος Καίσαρ και ο ανιψιός τους Οκτάβιος συνέχισαν να στηρίζουν την τάξη των πληβείων και τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούσαν τα κατώτατα στρώματα, απέναντι στη Σύγκλητο - η οποία εξέφραζε ακόμα τα συμφέροντα των Πατρικίων. Τελικά παρά τη δολοφονία του Καίσαρα, η Σύγκλητος ηττήθηκε, αλλά και η Δημοκρατία κατέρρευσε.

·       --Οι «τυραννοκτόνοι» Βρούτος και ο Κάσσιος ήταν «οι τελευταίοι Ρωμαίοι» (αυτοκτόνησαν μετά τη μάχη στους Φιλίππους). Υποστήριζαν όχι απλώς τη «δημοκρατική τάξη», αλλά και την Σύγκλητο των Πατρικίων, που δεν ήθελε να μοιραστεί την εξουσία της με τους πληβείους και με τους στρατηγούς των λεγεώνων (από τις οποίες ανέρχονταν οι πληβείοι στο προσκήνιο).

Σε όλο αυτό το «δράμα», οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις υπονόμευαν τη δημοκρατία, ενώ η «δημοκρατική αντίσταση» ματαίωνε τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις.

Αυτή ήταν πια, η μοίρα της Κοσμοκρατορίας (παγκοσμιοποίησης)!

Οι «δημοκράτες» ήταν στην πραγματικότητα ολιγαρχικοί, ενώ οι «λαϊκιστές» ακύρωναν το δημοκρατικό πολίτευμα!

Τύραννους, βέβαια, που έβαψαν τα χέρια τους με μπόλικο αίμα, έβγαλαν και οι δύο παρατάξεις.

Αλλά τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις μετάβασης από την «ανεδαφική» πια δημοκρατία της Αρχαίας Ρώμης στην Αυτοκρατορία, τις επέβαλαν τότε οι λαϊκιστές!

* Ένα τρίτο συμπέρασμα, είναι ότι οι μεγάλοι μεταρρυθμιστές – και στη δημοκρατική και στην αυτοκρατορική περίοδο – φρόντιζαν ταυτόχρονα τα συντηρητικά ήθη! Όσο πιο τολμηρές και καινοτόμες μεταρρυθμίσεις επέβαλαν στη δημόσια σφαίρα, τόσο περισσότερο στήριζαν τις συντηρητικές αξίες.

Ο ίδιος ο Οκταβιανός Αύγουστος έδωσε μεγάλη έμφαση στην επιβολή των ηθικών αξιών. Μετά απ’ αυτόν – και μετά το «ξεσάλωμα» που έγινε από τους επιγόνους του – η επόμενη δυναστεία, των Φλαβίων – Βεσπασιανός, Τίτος και κυρίως ο Δομιτιανός - έδωσαν επίσης μεγάλη έμφαση στις συντηρητικές κοινωνικές αξίες. Το ίδιο και ο Τραϊνός που ακολούθησε (μετά τον Νέρβα) και οι υπόλοιποι της δυναστείας των Αντωνίνων.

Επέμεναν στην προβολή των «χρηστών ηθών». Άλλοι υπήρξαν πιο αυστηροί σε κυρώσεις για όσους έδειχναν προσωπική ανηθικότητα (Δομιτιανός), άλλοι υπήρξαν πιο ανεκτικοί, αλλά όλοι προέβαλαν τα συντηρητικά δημόσια ήθη (και στην οικογενειακή ζωή και στα ερωτικά πρότυπα) ως βασικό στοιχείο κοινωνικής συνοχής σε μια ρωμαϊκή κοινωνία που τη διέλυαν η αχανής της έκταση, καθώς και οι οικονομικές και πολιτιστικές διαφορές των «υπηκόων» της.

Ιδιαίτερα ο τελευταίος από τους «καλούς Αυτοκράτορες» του δεύτερου μ.Χ. αιώνα, ο Μάρκος Αυρίλιος – στωϊκός φιλόσοφος ο ίδιος - υπογράμμισε, στο ελληνόγλωσσο έργο του «Εις εαυτόν», τη σημασία των «συντηρητικών ηθών» ως συνεκτικό στοιχείο μια τόσο ετερογενούς αυτοκρατορίας.

Λίγα χρόνια αργότερα, μόλις χαλάρωσαν τα δημόσια ήθη, ιδιαίτερα επί δυναστείας Σεβήρων, άρχισε η κοινωνική αποσύνθεση της Ρωμαϊκής κοσμοκρατορίας.

Σε όλη τη «περιπέτεια» της Ρώμης, ο κοινωνικός συντηρητισμός (σε αντίθεση με τη χαλάρωση των ηθών) συνέπεσε με περιόδους μεγάλων μεταρρυθμίσεων, χρηστής διοίκησης, εσωτερικής σταθερότητας και γενικευμένης ευημερίας.

Αντίθετα, όταν επικράτησε χαλάρωση προτύπων, αυτό συνέπεσε με αδίστακτους και ασύδοτους τυράννους όπως ο Καλιγούλας ο Νέρων ή ο Ηλιογάβαλος!

Τόσο η αρχαιοελληνική φιλοσοφία (Πλάτωνας ΚΑΙ Αριστοτέλης, εν προκειμένω), όσο και η μακραίωνη Ρωμαϊκή παράδοση δείχνουν ότι ο σεβασμός των συντηρητικών αξιών ταυτίζεται με περιόδους ανόδου, ενώ η διάλυση των ηθών με περιόδους κατάρρευσης.

* Ακόμα, η κοινωνική συνοχή εξασφαλίζεται κι από το αίσθημα ασφάλειας σε σχέση με τους εχθρούς εκτός συνόρων. Η δημοκρατία στη Ρώμη κράτησε 482 χρόνια - το περισσότερο που έχει αντέξει ποτέ δημοκρατικό πολίτευμα στην ανθρώπινη ιστορία – γιατί κατάφερνε να νικάει τους εχθρούς της Ρώμης! Άλλοτε σε αμυντικούς αγώνες – άλλοτε σε κατακτητικούς πολέμους (προς το τέλος).

Οι «καλοί αυτοκράτορες» της Ρώμης, πετύχαιναν να σταθεροποιήσουν το καθεστώς τους και να το κάνουν «λειτουργικό», εμφανίζοντας επιτυχίες κατά εχθρών – πέραν των συνόρων.

Η κοινωνική συνοχή γαλβανίζεται και από το αίσθημα ασφάλειας εντός και από το αίσθημα υπερηφάνειας έναντι των εξωτερικών εχθρών.

* Τέλος, η Ρώμη κατάφερνε να αφομοιώνει τους διαφορετικούς λαούς εντός των συνόρων της, μόνον όταν κατάφερνε να νικάει τους επιδρομείς απ’ έξω! Όταν τα σύνορά της έγιναν «διάτρητα», τότε διαλύθηκε! Η ενσωμάτωση των «διαφορετικών» εντός των συνόρων ήταν άμεσα συνδεμένη με την καλή φύλαξη των συνόρων και την απώθηση των «διαφορετικών» εκτός των συνόρων!

Όταν δεν μπορούσε πια να φυλάει τα σύνορά της, δεν «ενσωμάτωνε» κανένα. Διαλύθηκε στα εξ ών συνετέθη - και ακολούθησαν 1000 χρόνια Μεσαίωνα!

Κατά «σύμπτωση» όλες οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις και στη σύγχρονη εποχή, τους τελευταίους δύο αιώνες, έγιναν από ηγέτες που έδιναν μεγάλη σημασία στα δημόσια ήθη, στο αίσθημα εσωτερικής ασφάλειας, στο αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας και εν γένει στην κοινωνική συνοχή (και την αποτελεσματική φύλαξη της εθνικής κυριαρχίας).

Κατά «σύμπτωση» – όχι και τόσο… συμπτωματική – ο λαϊκισμός, και στη Ρωμαϊκή εποχή και σήμερα, είτε εξυπηρετούσε πραγματικά τα συμφέροντα των κατώτερων κοινωνικών τάξεων, είτε απλώς τους επίδοξους τυράννους, πάντα υπονόμευε το δημοκρατικό καθεστώς!   

(Ο Μουσολίνι, για παράδειγμα, λαϊκιστής ήταν! Για να μη πάμε παρακάτω…)

·       --Η λαϊκότητα ήταν πάντα προϋπόθεση δημοκρατίας. Αλλά ο λαϊκισμός ήταν πάντα μοχλός κατάλυσής της!

·       --Η διάλυση των κοινωνικών ηθών πάντα συνέπεσε με κατάρρευση της κοινωνικής συνοχής. Και με ασύδοτες τυραννίες…

Ενώ η ανύψωση και περιφρούρηση του κοινωνικού ήθους, με περιόδους χρηστής διακυβέρνησης και ευνομίας.

Μπορεί η υπερβολή των συντηρητικών ηθών να καταντά κάποιες φορές «υποκριτική». Αλλά η χαλάρωση των ηθών οδηγεί σχεδόν πάντα στην ανομία, στο γενικευμένο κυνισμό, στην έξαρση του εγκλήματος και της ανθρώπινης εκμετάλλευσης.

Διαβάζω τις τελευταίες μέρες ότι ο κ. Γαβρόγλου έφτιαξε με το σωματείο των «Τράνς» μιαν «Επιτροπή Εργασίας» για τη… σεξουαλικότητα στα σχολεία!

Που θα τη μελετήσουν οι «Τράνς»!

Όπως τις προάλλες που προέβλεψαν «πολιτιστικό δρώμενο», για να διδάσκουν στα παιδιά μας πώς να «μεταμορφώνουν το ανδρικό σώμα σε γυναικείο»!

Οι άνθρωποι δεν υπάρχουν!

·       --Ανοίγουν τα σύνορα σε αληθινή εισβολή λαθρομεταναστών που τους ονομάζουν πότε «πρόσφυγες», πότε «οικονομικούς μετανάστες» (και δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο).

·       --Στήνουν hot spots-κολαστήρια, όπου βιάζονται καθημερινά νεαρές γυναίκες και μικρά παιδιά (χωρίς κανενός «ευαίσθητου» το αυτί να ιδρώνει…)

·       --Δίνουν το δικαίωμα στα 15χρονα να… «αλλάζουν φύλλο» κατά βούλησιν!

·       --Προσπαθούν να περάσουν στα σχολεία «μαθήματα»… αλλαγής φύλου.

·       --Και κυνηγάνε ως… «φασίστες» όσους δυσφορούν για ξεπούλημα της Μακεδονίας!

Λαϊκίζουν ευτελίζοντας τη δημοκρατία, διδάσκοντας εθνομηδενισμό, εκπορθώντας τους θεσμούς της – και λασπώνοντας τους αντιπάλους τους!

Κι όταν δεν τα καταφέρνουν μυξοκλαίνε γιατί… «πήραν τη διακυβέρνηση αλλά όχι την εξουσία»!

Κι όταν κουράζονται πηγαίνουν καμιά βόλτα με χλιδάτα κότερα που τους παρέχει η ελίτ. Την οποία οι ίδιοι βρίζουν, ενώ τους έχει σφιχταγκαλιάσει και τους στηρίζει.

Δεν είναι «πρόοδος», δεν έχουν καμία σχέση με το μέλλον!

Είναι απόηχος ενός Μεσαίωνα, στον οποίο μας οδηγούν.

Αλλά δεν θα τα καταφέρουν.

Θανάσης Κ.