Out of the Box!

Μια χώρα, δεν μπορεί να ζει σε μόνιμη καραντίνα…Ένας λαός, δεν μπορεί να “τη βγάζει” μονίμως με επιδόματα…

Δεν μπορεί να κλειστεί ο κόσμος στα σπίτια του επ’ άπειρον… Και να ειδοποιεί ηλεκτρονικά για “άδεια”, προκειμένου να πάει βόλτα στο τετράγωνο.

Όλα αυτά ως έκτακτα μέτρα μπορούν να επιβληθούν για μερικές εβδομάδες, ή για ένα-δύο μήνες. Αλλά δεν μπορούν να επεκταθούν πολύ παραπάνω…

Ούτε να επαναλαμβάνονται κάθε έξη μήνες, όταν έλθει πάλι το φθινόπωρο, ή όταν μπει ξανά, για τα καλά, ο χειμώνας (και υπάρξει νέο κύμα πανδημίας…)

Μην μπερδεύουμε την έκτακτη προσωρινή λύση, γιατί δεν μπορούσαμε να κάνουμε αλλιώς, με τη μόνιμη αντιμετώπιση ενός προβλήματος…

Μέχρι τώρα τα πήγαμε καλά, ως χώρα. Αλλά οι προβλέψεις για το μέλλον είναι δυσοίωνες!

Είχαμε προβλέψει, από τη στήλη αυτή, ότι η ύφεση για φέτος θα φτάσει το 8-10%, ακόμα και μετάτην ευεργετική επίπτωση των μέτρων ανακούφισης που παίρνει η κυβέρνηση. (χωρίς τέτοια μέτρα, η ύφεση θα ήταν ίσως και διπλάσια!)

Τώρα και η  κυβέρνηση μιλάει πια για ύφεση “μέχρι 10%”! Ενώ και το ΔΝΤ μιλάει πλέον για ύφεση 10% στην Ελλάδα – αλλά αυτό είναι μόνο το “καλό σενάριο”, όπως επισημαίνει…

Εξαρτάται από το αν θα επεκταθεί η τωρινή καραντίνα πολύ περισσότερο – από τον Ιούνιο και μετά.

Κυρίως όμως, εξαρτάται από το αν θα υπάρξει και νέο κύμα πανδημίας από το φθινόπωρο. Γιατί στην περίπτωση αυτή πλέον, το ΔΝΤ προβλέπει μέχρι και διπλασιασμό της ύφεσης (παρά τα όποια – πρόσθετα – μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας, που κανείς δεν ξέρει πλέον πώς θα χρηματοδοτηθούν).

Αν επιβεβαιωθούν όλα αυτά τα αρνητικά σενάρια, η ύφεση θα επεκταθεί και μέσα στο 2021. Ίσως και παρά πέρα…

Από την άλλη πλευρά, οι προβλέψεις διάφορων επιδημιολογικών κέντρων προαναγγέλλουν, ως περίπου βέβαια, νέα κύματα της πανδημίας από το φθινόπωρο. Κάποια και για όλο το 2021…

Συνεπώς όλες πλέον οι προβλέψεις είναι απαισιόδοξες! Τα “καλά” σενάρια σήμερα προβλέπουν ό,τι πριν μερικές βδομάδες θεωρούνταν “ακραία απαισιόδοξο”! Ενώ τα κακά σενάρια δεν τολμούν καν να τα αποτιμήσουν…

Το μόνο “παρήγορο” σε όλα αυτά είναι ότι πρόκειται για παγκόσμιο πρόβλημα. Που επηρεάζει όλεςτις χώρες του κόσμου, ενώ κυρίως πλήττει (σε θύματα) τις χώρες της Δύσης (που έχουν το 84% των νεκρών παγκοσμίως).

Και μάλιστα της Ευρώπης (που μαζί με την Αγγλία έχουν το 70% των νεκρών παγκοσμίως).

Κι ακόμα περισσότερο το δυτικό κομμάτι της ΕΕ που (χωρίς τις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, όπου οι νεκροί είναι αναλογικά πολύ λίγοι), έχουν πάνω από το 55% των νεκρών παγκοσμίως!

Εδώ η πανδημία τσάκισε κυρίως τη Δυτική Ευρώπη… Δεν είναι μόνη της Ελλάδα, λοιπόν. Και δεν χτυπήθηκε κυρίως η Ελλάδα…

* Εδώ, όμως, τελειώνουν τα “παρήγορα”.

Σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς (κι όχι μόνο το ΔΝΤ), η Ελλάδα θα χτυπηθεί από την ύφεση(ακόμα και με το “καλό σενάριο”!) πολύ περισσότερο από τις υπόλοιπες χώρες!

— Και διότι στηρίζεται κυρίως στον Τουρισμό (τα έσοδα από τον οποίο θα καταρρεύσουν φέτος στο μισό ή παρακάτω από ό,τι πέρσι)

–και διότι το τραπεζικό μας σύστημα, επιβαρυμένο από την 10ετή κρίση που προηγήθηκε κι από τα κόκκινα δάνεια που είχαν σωρευτεί, δεν θα μπορέσει εύκολα να χρηματοδοτήσει την γρήγορη ανάκαμψη μετά.

–Και κυρίως, διότι στην Ελλάδα κυριαρχούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι οποίες είναι δύσκολο να συνέλθουν μετά από έστω και δύο μήνες καραντίνα. Ενώ θα είναι αδύνατο να αντέξουν επί πλέον μήνες καραντίνα, ή – πολύ περισσότερο – επανάληψη της καραντίνας μετά από μερικούς μήνες.

Για μας η μεγάλη δοκιμασία αρχίζει μετά το τέλος της καραντίνας! εδώ πρέπει να πούμε μερικές αλήθειες. Και κυρίως να τις συνειδητοποιήσουμε…

* Πρώτον, όταν κάποιος προειδοποιεί για τις δυσκολίες μετά την καραντίνα, δεν σημαίνει ότι τάχα “βάζει την οικονομία πάνω από την ανθρώπινη ζωή”! Αυτό είναι σκέτος λαϊκισμός. Του χειρότερου είδους, μάλιστα…

Όσο μεγαλύτερη ύφεση ακολουθήσει, τόσο περισσότερο θα υποφέρουν οι άνθρωποι. Δεν θα “σωθούν” οι ζωές τους. Θα χαντακωθούν! Και οριστικά μάλιστα…

Όσο πιο ασήκωτο είναι το νέο χρέος που θα βάλουμε για να αντιμετωπίσουμε αυτή την καραντίνα (και τα επόμενα “κύματα καραντίνας”, αν υπάρξουν επόμενα “κύματα πανδημίας”), τόσο πιο δυσβάστακτοι όροι θα μας τεθούν μετά. Όχι από “μνημόνια” αναγκαστικά. Αλλά από τις ίδιες τις αγορές.

Μια χώρα που στο τέλος της φετινής χρονιάς θα έχει χρέος ύψους πάνω από 200% του ΑΕΠ της – και είναι κυρίως εξωτερικό χρέος – θα αναγκαστεί να ξεπουλήσει όσο-όσο πλουτοπαραγωγικούς της πόρους! Που σήμερα έχει και παραμένουν ανεκμετάλλευτοι. Κάποιους ίσως και να τους χάσει. Οριστικά…

Μια χώρα που χάνει μαζικά πλούτο, γιατί οι άνθρωποι της παραμένουν κλεισμένοι σε καραντίναεπί μακρόν, θα έχει τεράστια προβλήματα μετά.

Αλλά ο πλούτος της χώρας είναι η μόνη της ελπίδα για άμεση ανάκαμψη. Όταν πάψουν να σε δανείζουν κι αρχίζουν να σε λεηλατούν, τότε η κοινωνία σου καταρρέει! Πολύ περισσότερο – και για περισσότερο – απ’ όσο αντανακλούν οι οικονομικοί δείκτες.

Σε συνθήκες χρόνιας ανέχειας και ανεργίας, χωρίς άμεση προοπτική ανάκαμψης, οι άνθρωποι και θα συγκρούονται και θα υποφέρουν και θα πεθαίνουν – από διάφορες αιτίες και ασθένειες. Όχι από κορονοϊό…

* Δεύτερον, μια αποδυναμωμένη κοινωνικά χώρα, που δίπλα της έχει επίβουλο γείτονα, κινδυνεύει να υποστεί και πραγματική εθνική καταστροφή! Όχι απλά “ταπείνωση”. Αληθινή καταστροφή! Ίσως και εθνική συρρίκνωση.

Κι αυτό θα τη διχάσει επικίνδυνα. Αν δεν την διαλύσει πλήρως.

Ο κίνδυνος καθίσταται πολύ μεγαλύτερος μάλιστα, όσο τα διεθνή “ερείσματά” μας αποδυναμώνονται συνεχώς:

— Το ΝΑΤΟ είναι ήδη, κατά τον Μακρόν, (αλλά και άλλους δυτικούς ηγέτες) “κλινικά νεκρό”.

–Η περιβόητη “Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη” την εποχή του κορονοϊού αποδείχθηκε ιδιαίτερα ανεπαρκής. Μην πω τίποτε χειρότερο…

Βέβαια, καλά που είμαστε μέσα στην ΕΕ σήμερα και θα έχουμε την κρίσιμη στήριξη των κοινοτικών κονδυλίων! (Να τα λέμε κι αυτά…)

Αλλά η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υπαρξιακά προβλήματα πλέον. Δεν μπορεί να λύσει το δικό μας υπαρξιακό πρόβλημα μετά την πανδημία.

Ούτε το αμυντικό μας πρόβλημα απέναντι στην Τουρκία. Το πολύ να μη μας δυσκολέψει. (Κι αυτό ακόμα με ερωτηματικό)…

Τα προβλήματά μας θα τα λύσουμε – ή δεν θα τα λύσουμε – εμείς!

Κανένας άλλος…

* Τέταρτον, καμία προσωρινή λύση δεν μπορεί πια να μας σώσει.

Καλά τα επιδόματα για όσο κρατήσουν. Αλλά δεν μπορούμε να ζούμε μονίμως με αυτά…

Καλή η απόπειρα ελέγχου των λαθρομεταναστευτικών ροών, αλλά είναι βέβαιο ότι η Τουρκία θα ανοίξει και πάλι την κάνουλα. Και πάλι εργαλειοποιώντας τους ανθρώπους αυτούς ως μέσο “υβριδικού πολέμου” εναντίον μας. Απέναντι στο οποίο είμαστε απαράσκευοι – παρά την πολύ θετική οικοδόμηση φράχτη στον Έβρο, που – επιτέλους – αποφάσισε η κυβέρνηση. Όμως, τα νησιά μας παραμένουν ανοικτά στην απειλή. Και οι ΜΚΟ ακόμα ασύδοτες…

–Χρειαζόμαστε άλλο παραγωγικό μοντέλο, άλλο οικιστικό μοντέλο, άλλο φορολογικό σύστημα, άλλες αμυντικές προτεραιότητες, άλλες αναπτυξιακές προτεραιότητες…

Χρειαζόμαστε, επειγόντως, να αξιοποιήσουμε τον ανεκμετάλλευτο πλούτο της χώρας (πριν τον χάσουμε ή μας τον αρπάξουνε)…

–Η Ελλάδα, παρά τα προβλήματά της, είναι μια πολύ πλούσια χώρα, με εντελώς ανεκμετάλλευτουςτους πόρους της. Ίσως είναι “μοναδική” σε αυτή τη σχέση πόρων/εκμετάλλευσης!

Δεκαετίες κρατισμού και κρατικοδίαιτου παρασιτισμού δημιούργησαν ένα φοβερό πλέγμα μικροσυμφερόντων που ασχολούνταν περισσότερο πώς να αποτρέπουν την εκμετάλλευση πόρων, παρά πως να δημιουργούν αναπτυξιακές ευκαιρίες. Πώς να μοιράζουν εισοδήματα για κατανάλωση (από δανεικά), παρά πως να παράγεται πλούτος και ανεξαρτησία επιλογών για τη χώρα.

Αν προέκυπτε πραγματική Ανάπτυξη και αξιοποίηση πλουτοπαραγωγικών πόρων, αυτά τα κυκλώματα θα παραμερίζονταν! Γι’ αυτό κι έκαναν ό,τι μπορούσαν να εμποδίσουν την Ανάπτυξη…

–Η Ελλάδα είναι και “μεγάλη χώρα”. Η Ολλανδία έχει έκταση το ένα τρίτο της Ελλάδας και πληθυσμό σχεδόν διπλάσιο!

Το Ισραήλ έχει έκταση όσο… η Πελοπόννησος μόνο, αλλά πληθυσμό περίπου όσο η Ελλάδα (πλέον).

Η Ταϊβάν έχει πληθυσμό σχεδόν τριπλάσιο από την Ελλάδα, αλλά έκταση όσο η… Θεσσαλία! (Για να μη μιλήσουμε για την Σιγκαπούρη που είναι εδαφικά όσο η Κέρκυρα κι έχει πληθυσμό το…μισό της Ελλάδας περίπου!)

Η Ιρλανδία έχει έκταση μισή από την Ελλάδα, έχει πληθυσμό επίσης μισό από τον Ελληνικό, αλλά έχει ΑΕΠ υπερδιπλάσιο από το δικό μας!

Όλες αυτές οι χώρες έχουν έκταση πολύ μικρότερη από την Ελληνική και πληθυσμό συνήθως πολύ μεγαλύτερο από τον Ελληνικό! Και ΑΕΠ ακόμα πιο μεγάλο!

Κι όλες αυτές (πλην Ολλανδίας) όπως και πολλές άλλες αντίστοιχες, έχουν εχθρούς πολύ χειρότερους από τους δικούς μας και γεωπολιτική θέση όχι τόσο προνομιακή όπως εμείς.

Και οι περισσότερες από τις χώρες αυτές πέτυχαν τεράστια αναπτυξιακά επιτεύγματα μόλις τις τελευταίες δεκαετίες! Η Ιστορία δεν τις “ευνοούσε” από πάντα…

Είναι προφανές ότι εμείς εδώ κάτι κάνουμε στραβά. Ή μάλλον, τα κάνουμε όλα στραβά!

* Πέμπτον, είναι προφανές ότι πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε αλλιώς. Να αναζητούμε λύσεις πέρα από την “πεπατημένη” και “έξω από το κουτί”!

Out of the Box, όπως λένε οι Αγγλοσάξονες… Εντός του δημοκρατικού πλαισίου πάντα, αλλά πέρααπό τα “συνηθισμένα” και τα “τετριμμένα”.

Όταν αρχίσουμε να βγαίνουμε από την (δίμηνη) καραντίνα του κορονοϊού, πρέπει να αρχίσουμε να βγαίνουμε πλέον:

και από την (υπέρ-τεσσαρακονταετή) καραντίνα

–του κρατισμού,

—της κρατικοδίαιτα επιδοτούμενης κατανάλωσης από δανεικά,

–τις μόνιμης επενδυτικής άπνοιας,

–από τη λογική της “ήσσονος προσπάθειας” 

— από την  παγίδα του αριστερού μιθριδατισμού ξεπερασμένων ιδεοληψιών, που παρέλυσανβαθμιαία όλα τα δημιουργικά ανακλαστικά του λαού μας…

Η χρεοκοπία του 2010 μας έδωσε την ευκαιρία να βγούμε. Δεν αξιοποιήσαμε την ευκαιρία εκείνη! Τώρα η πανδημία, η καραντίνα και τα παρεπόμενά της, μας δίνουν μια δεύτερη ευκαιρία, να ξυπνήσουμε, να ξεπεράσουμε την αυτάρεσκη μιζέρια μας. να βγούμε από το “κουτί μας” και να αρχίσουμε σκεπτόμαστε Out of the Box.

H δεύτερη αυτή ευκαιρία είναι ίσως και σπουδαιότερη. Γιατί ό,τι μας συμβαίνει συγκλονίζει όλο τον κόσμο. Όχι μόνο την Ελλάδα. Κι αν δεν την αδράξουμε – αν χάσουμε και αυτή την ευκαιρία –άλλη δεν θα υπάρξει!

Θανάσης Κ.