Παίζω, άρα μαθαίνω

Πως θα σας φαινότανε αν ανακαλύπτατε ένα μέσο που θα μάθαινε στα παιδιά σας μια ξένη γλώσσα, αγάπη για την καλή μουσική, ηθικές αξίες, ιστορία και μυθολογία, ενώ παράλληλα θα του ενέπνεε την αγάπη για σοβαρές κοινωνικές και ανθρωπιστικές αναζητήσεις?

Αν μέσα σε όλα αυτά βάζαμε σαν bonus την εξάσκηση ικανοτήτων, όπως τον καλύτερο συντονισμό ματιού-χεριού, την κριτική και στρατηγικής σκέψη και την ταχεία λήψη αποφάσεων, τις κοινωνικές του δεξιότητες και την αφύπνιση της ανάγκης του για επίτευξη στόχων?

Και όλα αυτά ενώ διασκεδάζει?


Καλώς ήρθατε στον μαγικό κόσμο των ηλεκτρονικών παιχνιδιών!

Για τους περισσότερους σημερινούς γονείς στην Ελλάδα, ακόμα και για κάποιους που κινούνται στα πρώτα -άντα τους, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουνε συνδεθεί με τους γραφικούς σφουγγοκωλάριους που βγαίναν την προηγούμενη (και βάλε) δεκαετία στα τηλεπαράθυρα και οδύρονταν για το μέλλον της νεολαίας μας, καθώς αυτή θα εξελίσσονταν σε ψυχασθενείς δολοφόνους λόγω της βίας στα ηλ. παιχνίδια. Ξέρετε, λίγο πριν δείξουν σκηνές από τον τελευταίο εκάστοτε πόλεμο των ΗΠΑ ή εξηγήσουν πως ακριβώς βιάστηκε/δολοφονήθηκε/ληστεύθηκε το τελευταίο θύμα. Λίγο πριν ξεράσουν στα κεφάλια των αδαών πιτσιρικάδων την τελευταία υπερβίαιη, ημιπορνό αμερικανιά ή παρανοϊκή, εντελώς πορνό, ευρωπαϊκή κουλτούρα-να-φύγουμε.

Δυστυχώς, σε μια Ελλάδα που κουλτούρα θεωρούνταν οι εξαερισμοί των αριστερών έντεχνων οπισθίων σε αρμονική συνύπαρξη με το σκυλάδικο της Εθνικής και τους δίσκους με κόκαλα, που εξυμνούσαμε και επιδοτούσαμε φεστιβάλ ναρκοληψίας σε μορφή σελουλόιντ και λοιπά άλλα καλλιτεχνικά ανδραγαθήματα, ήταν λογικό πως κάτι τόσο πρωτοποριακό όπως το videogaming θα θεωρούνταν παρακμιακό και παρακατιανό. Να με πάρει, ποια Ελλάδα, ακόμα και στο εξωτερικό υπήρξε Μεσαίωνας του gaming, απλά εμείς εμπλουτίσαμε τον φόβο των ψυχροπολεμικών γενεών με την μεταπολιτευτική μας βλαχομπαροκίλα.

Τέλος πάντων, δεν έχει νόημα να συνεχίσω το θάψιμο, ας περάσω στο δια ταύτα. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι (πλέον) μια μορφή τέχνης. Αυτό το εμπεδώσαμε με αριστουργήματα όπως το Flower, το Journey, το Braid και το Heavy Rain, με ιστορίες για τη φιλία, όπως το Kingdom Hearts, και με ιστορίες τρόμου όπως το Dark Space (ψαχτείτε με το Google τι είναι το καθετί, μην περιμένετε μασημένη τροφή). Μπορεί να ξεκίνησαν ως μια πλήρως εμπορευματοποιημένη μορφή διασκέδασης, αλλά αυτή τη στιγμή συνδυάζουν, όπως καμία άλλη μορφή έκφρασης της ανθρώπινης πνευματικότητας, το μεγαλείο της καλλιτεχνικής δημιουργικότητας με την δύναμική επέλαση μιας ανερχόμενης βιομηχανίας ψυχαγωγίας.

Ήδη οι υστερίες των προηγούμενων ετών έχουνε δώσει τη σειρά τους σε έρευνες καταξιωμένων διεθνών πανεπιστημίων (αν έχετε όρεξη για διάβασμα, ρίξτε μια ματιά εδώ) που αξιώνουν απίστευτα θετικά στη σωστή και μετρημένη ενασχόληση των παιδιών με τα videogames. Ανάμεσά τους την ταχύτερη δυνατότητα εκμάθησης και την εξάσκηση ικανοτήτων όπως αυτές που ανέφερα στην αρχή. Φυσικά και η αλόγιστη χρήση ενός μέσου τόσο διαδραστικού μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα, αλλά, διάολε, ας θυμηθούν μερικοί και την έννοια της γονεϊκής μέριμνας η οποία ξεχάστηκε όταν ανακαλύφθηκε η τεχνολογική babysitter, η τηλεόραση.

Εκεί όμως που θα ήθελα να επιμείνω είναι μια ιδιαίτερη σειρά ερεθισμάτων που μπορούν να πάρουν τα παιδιά από την ενασχόλησή τους αυτή (όπως αυτά αναφέρθηκαν και στην αρχή):

-Ξένες γλώσσες. Η διαδραστική συμμετοχή σε επικές φανταστικές ιστορίες, το να ζεις δηλαδή ένα σενάριο που αξίζει όσο 3-4 καλές ταινίες σε ποιότητα και ποσότητα, σε οδηγεί αναγκαστικά στο να αποζητάς καλύτερη κατανόηση των συμβάντων, άρα και της γλώσσας μέσω της οποίας αυτά ξετυλίγονται. Αποτέλεσμα, να υπάρχουν άνθρωποι που έμαθαν μια ξένη γλώσσα (συνήθως Αγγλικά) πρακτικά μέσω των ηλεκτρονικών παιχνιδιών.

-Μουσική παιδεία. Αν σας συναρπάζει η ορχηστρική μουσική του Χολυγουντιανού σινεμά και οι μελωδίες του Ευρωπαϊκού κινηματογράφου, τότε θα μπορούσατε να περάσετε ώρες απλά ακούγοντας τους ήχους που ντύνουν τα περισσότερα σύγχρονα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Και επειδή η μουσική σε αυτά δεν παίζει απλά το ρόλο του "γεμίσματος" με γνωστά ποπ ονόματα, όπως στις ταινίες, αλλά συμβάλλει μέγιστα στην αφομοίωση της ιστορίας και των γεγονότων από τον παίκτη-πρωταγωνιστή, τα επίπεδα στα οποία κινείται η πραγμάτωση των συναισθημάτων μέσω της μουσικής αγγίζουν αυτά της κορυφαίας κλασικής μουσικής. Απλά ψάξτε στο Youtube για τα soundtrack σειρών όπως τα Final Fantasy και Metal Gear Solid.

-Ηθικές αξίες. Ναι, υπάρχουν πάμπολλα παιχνίδια που προσφέρουν ένοχες απολαύσεις, όπως εγκληματική συμπεριφορά και άσκοπη κτηνώδη βία, όμως υπάρχει μια πολλαπλάσιου μεγέθους πλειάδα τίτλων που πραγματεύονται αξίες και ιδανικά όπως η οικογένεια, η φιλία, η φιλοπάτρια, η υπευθυνότητα έναντι των πράξεών μας και οι συνέπειες ενεργειών όπως η απληστία και η προδοσία, η συμπόνοια, η γενναιοδωρία και άλλες. Πραγματικά, ένας έμπειρος gamer θα μπορούσε να σας προτείνει 2-3 παιχνίδια που να προμοτάρουν κάποια από τις παραπάνω έννοιες.

-Ιστοριογνωσία. Δυστυχώς, τα περισσότερα παιχνίδια που πραγματεύονται την ιστορία, αλλά και την μυθολογία, είναι εξαιρετικά βίαια. Μαντέψτε γιατί. Γιατί πολύ απλά η ανθρώπινη ιστορία είναι βίαιη. Μια μακρά πορεία βίας, πολέμων, ίντριγκας, σεξουαλικών και οικονομικών σκανδάλων. Όμως, υπάρχουν σειρές παιχνιδιών, όπως τα Total War, τα οποία σε έναν τίτλο περιέχουν τόμους ολόκληρους από την πραγματική ιστορία του ανθρώπινου είδους. Για να μην μιλήσουμε για την, αρκετά ώριμη, σειρά Assassin's Creed, η οποία θέτει και βαθυστόχαστα υπαρξιακά ερωτήματα. Πάλι όμως, είναι προτιμότερο ένας έφηβος να παρακινηθεί από ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι να μάθει περισσότερα για τους Ναπολεόντειους πολέμους, τους Βορηγίες, το κίνημα του Αντικειμενισμού ή τη μυθολογία κάποιου μακρινού πολιτισμού (ή και του δικού μας) από το να μπεκροπίνει στις παραλιακές, να τουιτάρει με ποια πιτσιρίκα φασώθηκε τις προάλλες ή να "ανεβαίνει" με ουσίες πίσω από φράκτες γηπεδικών εξέδρων.

Το τελευταίο που άφησα, και το θεωρώ και πιο σημαντικό, είναι το απίστευτο επίπεδο στο οποίο έχει περιέλθει ο χώρος των videogames ως μέσο προβληματισμού και εξερεύνησης σημαντικών ερωτημάτων κοινωνιολογικής και ανθρωπολογικής φύσεως. Προχθές, η διάσημη εταιρεία ηλεκτρονικών Sony ανακοίνωσε το τελευταίο της μηχάνημα στην οικογένεια των παιχνιδομηχανών Playstation, πλαισιώνοντάς το με κάποια από τα επερχόμενα παιχνίδια που θα συνοδεύουν την κυκλοφορία του. Το ένα παρουσίαζε μια φουτουριστική δυστοπία όπου δύο πολιτισμοί χωρίζονταν από ένα τεράστιο τοίχος, το άλλο έφερνε τον ήρωα αντιμέτωπο με ένα αυταρχικό κράτος που ευνοούσε το ξεπούλημα της ελευθερίας στο όνομα της ασφάλειας, ενώ ένα τρίτο πραγματεύονταν την εξάρτηση των σύγχρονων ανθρώπων από τις έξυπνες διασυνδεδεμένες συσκευές και πως κάποιοι θα μπορούσαν αυτό να το εκμεταλλευτούν για καλό ή για κακό. Και μιλάμε για τρία παιχνίδια για ένα σύστημα που δεν υπάρχει ακόμα καν! Ο κατάλογος τίτλων που σε αφήνουν άφωνο μπροστά στα φιλοσοφικά διλήμματα ή που σε κάνουν να πεις "για δες" και να κάτσεις σκεπτικός, είναι πρακτικά ατελείωτος. Υπάρχουν, ακόμα ακόμα, πολλοί τίτλοι που σε φέρνουν αντιμέτωπο με τη συνείδησή σου αφήνοντάς σε να επιλέξεις πως θα συνεχίσεις την περιπέτειά σου, ίσως μάλιστα επιβραβεύοντας κάποια κακώς κινούμενη συμπεριφορά, τεστάροντας τις ηθικές σου ανοχές!

Με αυτά τα ολίγα έχω αφήσει εκτός πολλές πτυχές των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Και φυσικά, όπως αναφέρθηκε ξανά, η ενασχόληση αυτή κρύβει πολλές παγίδες, όπως εθισμό και αποξένωση, αλλά τα πιθανά οφέλη από το να συμπεριλάβει κάποιος με συνετό και υπεύθυνο τρόπο μια τέτοια μορφή διασκέδασης στην διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού είναι πολλά και καταφανέστατα.

Υποσχόμενος να αναφερθώ κάποια στιγμή στο φαινόμενο της κοινωνικοποίησης μέσω των παιχνιδιών, σας αφήνω για να σώσω την ανθρωπότητα (για πολλοστή φορά) με κάτι φιλαράκια από το Βέλγιο και την Αμερική. Καλό gaming!

TopGunZ