Η ώρα της τιμωρίας αντιμνημονιακών δημαγωγών...

 "Πετυχαίνω ένα ζευγάρι στην Ξενοκράτους κάθε απόγευμα με ένα καρότσι λαϊκής. Αν τους δεις, νομίζεις ότι πρόκειται για μια γιατρό κι έναν καθηγητή πανεπιστημίου –μπορεί και να είναι! Συζητούν, κάνουν τη βόλτα τους και παράλληλα ψάχνουν στα απορρίμματα. Αν γινόταν αυτό στα ’90s, θα τους περνούσαν για τρελούς. Σήμερα, αυτές οι σκηνές είναι η καθημερινότητα και το αποτέλεσμα είναι η περιοχή να έχει έναν χαρακτήρα πιο ανθρώπινο και πιο διεθνή."
πηγή: lifo.gr

Η παραπάνω περιγραφή είναι μια πραγματικότητα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα.

Τα αίτια όμως της κατάστασης αυτής είναι περισσότερο περίπλοκα απ’ όσο μοιάζουν εξ πρώτης όψεως.
Οι εικόνες των ανθρώπων που ψάχνουν τα σκουπίδια ή πεθαίνουν στα σπίτια τους από την παγωνιά προσφέρονται ως εικόνες για εύκολη δημαγωγία για την απόσπαση ψήφων αλλά κυρίως την απόκρυψη ευθυνών…

Είναι πολύ εύκολο να πειστεί ο μέσος «αδαής» (και αδιάφορος να μάθει) πως για τη χρεοκοπία φταίει η Μέρκελ, ο Τόμσεν ή η Λαγκάρντ και οι εδώ συνεργάτες τους και όχι οι Παπανδρέου, ο Παυλόπουλος, ο Πολύδωρας, ο Καμμένος σαν υπουργοί της τελευταία κυβέρνησης Καραμανλή ή ο Φωτόπουλος, ο Στρατούλης, ο Λαφαζάνης που γεννήθηκαν συνδικαλιστές του δημοσίου ή επαγγελματικά στελέχη του επιδοτούμενου από το δημόσιο κόμματος ή ο Τσοχατζόπουλος με τις μίζες ή ο Μητρόπουλος με τη φοροδιαφυγή ή, ή, ή κλπ.
Αλήθεια, όλοι αυτοί που διεκδικούσαν ή υιοθετούσαν ή  σαν κυβέρνηση παραχωρούσαν όλα τα αιτήματα, όσο παλαβά και αν ήταν αυτά δεν έχουν ευθύνες για τη χρεοκοπία;
Όμως ο συνειρμός που μπορεί να κάνει ο μέσος άνθρωπος είναι απλός και προσφέρεται για δημαγωγία: «Αφού πριν το μνημόνιο είχαν δουλειά και δεν έψαχναν τα σκουπίδια και μετά το μνημόνιο δεν έχουν και ψάχνουν τα απορρίμματα,  το μνημόνιο είναι η αιτία».
Με τον τρόπο αυτό αποκρύπτεται πως το μνημόνιο είναι το αποτέλεσμα πολλών λαθών που συσσωρεύονταν για χρόνια.
Οι αριθμοί και τα «νούμερα»
Για να καταλάβουμε όμως το συμβαίνει πρέπει να πάρουμε μερικές πτυχές των πραγμάτων με τη σειρά.
Το 2009 την τελευταία χρονιά πριν τη χρεοκοπία, το ελληνικό κράτος (σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης) ξόδεψε  124, 7 δισ. ευρώ, ενώ είχε έσοδα 88,6 δισ. ευρώ. Ήτοι, έλλειμμα 36,1 δισ. ευρώ.
Αυτά τα 36,1  δισ. ευρώ τα δανείστηκε το κράτος και  πλήρωσε σε μισθούς και άλλες δαπάνες, οι οποίες δημιούργησαν ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών. Δηλαδή έδωσαν δουλειά σε μανάβηδες, υδραυλικούς, γιατρούς, υπαλλήλους αντιπροσωπειών αυτοκινήτων.
Το 2010 κανένας δεν ήθελε να δανείσει το ελληνικό κράτος γιατί φοβόταν πως δεν θα τα πάρει πίσω  και επιπλέον έπρεπε να πληρώσουμε τόκους και χρέη που έληγαν. Αυτό σημαίνει χρεοκοπία.
Υπήρχαν δυο επιλογές:
Α) Να κάνει στάση πληρωμών αλλά πάλι θα του έλειπαν τα 36 δισ. ευρώ τουλάχιστον, αφού οι δαπάνες υπερέβαιναν τα έσοδα, συν τις συνέπειες του αδειάσματος των ΑΤΜ των τραπεζών...
Β) Ή να δεχτεί το μνημόνιο και τα 36 δισ. έλλειμμα να μειωθούν σταδιακά και το 2013 να εμφανίσει πρωτογενές πλεόνασμα και οι τράπεζες να μείνουν ανοιχτές, παρά το γεγονός πως οι Έλληνες απέσυραν περί τα 70-80 δισ. Ευρώ και τα μετέφεραν στο εξωτερικό.  
Δεν θα υπήρχαν ούτε σκουπίδια
Αν είχε επιλέξει το πρώτο, τη στάση πληρωμών, όχι μόνο δεν θα μπορούσε να ξοδέψει το κράτος τα 36 δισ. επιπλέον που συντηρούσαν σε γενικές γραμμές μαζί με τα ζήτηση των τραπεζικών δανείων τις εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας που χάθηκαν, γεγονός που ευθύνεται για την αύξηση των ανθρώπων που ψάχνουν τα σκουπίδια, αλλά η μείωση θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη.

Δηλαδή, θα ήταν ακόμα μεγαλύτερος ο αριθμός των ανθρώπων που ψάχνουν τα σκουπίδια.
Αυτό θα συνέβαινε γιατί η στάση πληρωμών του ελληνικού δημοσίου θα οδηγούσε σε κλείσιμο τις τράπεζες, ακόμη μεγαλύτερη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας άρα και των εσόδων του κράτους. Θα δημιουργούσε πολλαπλάσιο αριθμό ανθρώπων στην αναζήτηση στα σκουπίδια. Αν θα υπήρχαν σκουπίδια γιατί θα προέκυπταν πολλά προβλήματα με τις εισαγωγές. Κατ΄ αυτήν την συλλογιστική χάρη στο μνημόνιο αποφύγαμε τα χειρότερα. Δεν εξαλείψαμε όμως τα αίτια που μας οδήγησαν το 2009 στη χρεοκοπία.

Σ’ αυτό το πεδίο το μνημόνιο απέτυχε ίσως γιατί δεν ήταν ικανό, ίσως γιατί δεν εφαρμόστηκε σωστά. Στο σημείο αυτό ακολουθούν οι ευθύνες των μνημονιακών που κυβέρνησαν. Δεν έκαναν μεταρρυθμίσεις για να αλλάξουν τα αίτια που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία.
Δεν είχαμε όμως μόνο το 2009 έλλειμμα στον προϋπολογισμό του κράτους. Είχαμε έλλειμμα για δεκαετίες ολόκληρες και αυτά τα ελλείμματα είναι που άθροισαν το χρέος των 300 δισ. ευρώ.
Για δεκαετίες είχαμε επίσης έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο, δηλαδή οι εισαγωγές ήταν περισσότερες από τις εξαγωγές. Αυτό συνέβη και επί Ευρώ αλλά και επί δραχμής παλιότερα.  

Κάποιοι υποστηρίζουν πως με τη δραχμή δεν θα είχαμε χρεοκοπήσει. Αυτό είναι ψέμα. Η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει άλλες 4 φορές με δραχμή τις περισσότερες και το 1985, όπως και το 1990 ήταν πάλι στο χείλος της χρεοκοπίας.

Από τότε που ανέλαβε ο Ανδρέας Παπανδρέου και άλλαξε τα δεδομένα τη ελληνικής οικονομίας ξεθεμελιώνοντας τον ιδιωτικό τομέα και μεγαλώνοντας το κρατικό, το ζήτημα της χρεοκοπίας ήταν μια βεβαιότητα που ελάμβανε συνεχείς αναβολές. 
Μια χώρα που δεν έχει παραγωγική υποδομή, η οποία ενδεχομένως θα γινόταν ανταγωνιστική άμεσα με μια υποτίμηση αλλά  χρειάζεται πρώτα να δημιουργήσει παραγωγική υποδομή μπορεί να το πετύχει πιο εύκολα με ένα σταθερό και σκληρό νόμισμα. Ποιος θα έρθει να επενδύσει σε ένα νόμισμα με υψηλό πληθωρισμό;
Τα αίτια
Η Ελλάδα χρεοκόπησε το 2009 γιατί είχε μεγάλο κράτος με πολλές δαπάνες και χαμηλή ανταπόδοση υπηρεσιών και αδύναμο ιδιωτικό τομέα, προσανατολισμένο στο να εξυπηρετεί τη ζήτηση που δημιουργούσε το κράτος μέσω του δανεισμού του.
Οι οριζόντιες μειώσεις των δαπανών είχαν αντίκτυπο στον ιδιωτικό τομέα με την αύξηση των ανέργων στο 1,5 εκατ. άτομα. Η αδικία είναι πως δεν έγιναν αναλογικά απολύσεις στο δημόσιο. Το λάθος είναι πως με οριζόντιες μειώσεις και όχι με ανταμοιβή της παραγωγικότητας δεν βελτιώνεται το δημόσιο.
Από αυτή την άποψη οι κυβερνήσεις Παπανδρέου, Σαμαρά έχουν κάνει μια τρύπα στο νερό.
Από την άλλη πλευρά, όποιος υπόσχεται επιστροφή με ένα νόμο και ένα άρθρο στους μισθούς, τις συντάξεις και το επίπεδο ζωής του 2009 ή δεν ξέρει τι του γίνεται ή είναι συνειδητός απατεώνας.
Το ίδιο συμβαίνει με όποιον μιλά για «κατοχή» ενώ συνήθως ο ίδιος έχει συνεισφέρει σαν πολιτικός, συνδικαλιστής ή υπουργός στη χρεοκοπία της χώρας η οποία για να μην καταρρεύσει και περιέλθει σε χάος εκχώρησε στους δανειστές εθνική κυριαρχία, πέραν των ορίων που ορίζεται στα πλαίσια της συγκυριαρχίας εντός της Ε.Ε.
Το μέτωπο του αντιμνημονίου σε γενικές γραμμές, αν εξαιρεθεί η Χρυσή Αυγή που δεν μετείχε ούτε πολιτικά, ούτε συνδικαλιστικά στην διακυβέρνηση της χώρας και τη νομή των προνομίων της εξουσίας στη μεταπολίτευση, κατ’ ουσίαν αποτελείται από ανθρώπου που φέρουν ευθύνες για τη χρεοκοπία και την απώλεια εθνικής κυριαρχίας.
Το ίδιο φυσικά συμβαίνει με το μέτωπο του μνημονίου, αλλά αυτοί επέδειξαν τη στοιχειώδη ευθύνη να μην αφήσουν τη χώρα να καταρρεύσει.
Για τους ανθρώπους που ψάχνουν στα σκουπίδια και πεθαίνουν από το κρύο ευθύνεται ο δρόμος που ακολουθούσαμε για δεκαετίες. Ένας δρόμος γιγάντωσης του παρασιτικού πελατειακού κράτους και σμίκρυνσης του ιδιωτικού τομέα. Αυτή η πολιτική  είχε σαν πρόφαση και ιδεολογικό μανδύα μια παρωχημένη αριστερή ιδεολογία ανάληψης από το κράτος επιτελικού ρόλου στην οικονομία με το έλεγχο ναυπηγείων, παραγωγής ηλεκτρισμού, αμυντικών βιομηχανιών, τραπεζών κλπ.
Από το ’80 και μετά ενώ όλος ο πολιτισμένος κόσμος έκανε ιδιωτικοποιήσεις εμείς κάναμε κρατικοποιήσεις και κατηγορούσαμε το νεοφιλελευθερισμό για τα δεινά μας...
Τα παραπάνω συμπεράσματα τα είχαμε προτάξει το 2010 όταν η αντίθεση μνημόνιο αντιμνημόνιο ήταν κομβικής σημασίας. Τότε αν έλεγε κάποιος πως υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης αντιμετωπιζόταν ως κινδυνολόγος.
Την Κυριακή που πέρασε η Καθημερινή αποκάλυψε μέρος επιστολής του προέδρου της ΕΚΤ τότε που προειδοποιούσε τη κυβέρνηση Παπανδρέου πως θα βγάλει τις ελληνικές τράπεζες από την «πρίζα».
Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει τις τότε ανησυχίες μας για κατάρρευση και χάος.

Κώστας Στούπας

Capital.gr