Η Ευρώπη αλλάζει για τα καλά…

Πόσος καιρός θα χρειαστεί για να ραγίσει ο ευρωπαϊκός φιλελευθερισμός;

Σήμερα ίσως δεν είναι κατάλληλη η στιγμή για προβλέψεις. Η ακρότητα του θυμού ωθεί τους πολιτικούς και τους πολίτες να φλερτάρουν με εξίσου ακραίες απαντήσεις.

Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, η ευρωπαϊκή αντίδραση στην τρομοκρατία δεν ήταν καθόλου ακραία. Παρά τις περί αντιθέτου προβλέψεις, οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες δεν μεταμορφώθηκαν σε αστυνομικά κράτη. Δεν υπήρξαν αντίποινα ή πογκρόμ εναντίον των Μουσουλμάνων. Οι χώρες της ΕΕ, και η Βρετανία, παρέμειναν ελεύθερες κοινωνίες. Κράτη για τα οποία μπορούμε να είμαστε περήφανοι, παρά τις ελλείψεις και τις καταχρήσεις που υφιστάμεθα.

Οι άνθρωποι που δραπετεύουν από τον πραγματικό τρόμο γνωρίζουν την αληθινή μας κατάσταση πολύ καλύτερα από εμάς. Δραπετεύουν  στην Ευρώπη και όχι από την Ευρώπη...

Όσο ωμό κι αν ακούγεται σήμερα, η μετριοπαθής αντίδραση στην τρομοκρατία είναι η συνέπεια της μετριοπάθειας της βίας. Από την εποχή της 9/11, το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της ισλαμικής τρομοκρατίας στην Ευρώπη ήταν το μικρό της μέγεθος. Μπορούμε να δώσουμε συγχαρητήρια στις αστυνομικές αρχές και στις υπηρεσίες πληροφοριών για την σύλληψη δραστών πριν από το χτύπημα. Μπορούμε να επαναλαμβάνουμε ότι άλλο ο Ισλαμισμός και άλλο το Ισλάμ, και πως οι περισσότεροι Μουσουλμάνοι δεν θέλουν να έχουν καμία σχέση με μια ολοκληρωτική θρησκεία. Όποιοι κι αν είναι οι λόγοι, η ουσία παραμένει ότι κανένας πολιτικός ηγέτης δεν θέλησε να κινηθεί προς την επιβολή κάτι που θα έμοιαζε με στρατιωτικό νόμο.

Η Ευρώπη άντεξε τις επιθέσεις στη Μαδρίτη και την αντίστοιχη 7/7 στο Λονδίνο, καθώς και τις δολοφονίες ή απόπειρες δολοφονίας Εβραίων, γελοιογράφων, και άλλων «ελεύθερων στοχαστών» στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες, στην Κοπεγχάγη και στην Μασσαλία.

Δεν υποκρίνομαι ότι η Ευρώπη έχει παραμείνει η ίδια. Μετά την επικύρωση από τους Ισλαμιστές της δολοφονίας των γελοιογράφων που κορόιδευαν τον Μωάμεθ, μια δειλή αυτολογοκρισία διαδόθηκε στις τέχνες και στη δημοσιογραφία, η οποία είναι ακόμη πιο δειλή επειδή παραμένει ανομολόγητη. Όπως και να έχει, το ριζοσπαστικό Ισλάμ δεν έχει προχωρήσει σε διάρρηξη των σχέσεων του με το παρελθόν. Αν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε στο χρόνο, θα βλέπαμε ότι οι συνέχειες μεταξύ του κόσμου μας και της Γαλλίας, της Βρετανίας ή της Δανίας πριν από 20 χρόνια, είναι πολύ περισσότερες από τις διαφορές.

Δεν θέλω να υποβαθμίσω τα εγκλήματα των ισλαμιστών όταν λέω πως η Ευρώπη ήτα τυχερή. Από την Νιγηρία ως το Αφγανιστάν, ένα φασιστικό δόγμα κληρικών, που πιστεύει στους μαζικούς φόνους έχει ωθήσει ολόκληρες περιοχές σε εμφύλιο σπαραγμό.

Παρόλα αυτά η θεϊκά κυρωμένη βία δεν τύλιξε ακόμη την ήπειρό μας.

Οι ύποπτοι παραμένουν αθώοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου, και πέραν κάθε λογικής αμφιβολίας. Η ευρωπαϊκή σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα παραμένει σε ισχύ. Η τρομοκρατία υπόκειται στη νομοθεσία και όχι στον στρατιωτικό νόμο. Παρά τις όποιες προκλήσεις, παραμένουμε αυτοί που πάντα ήμασταν.

Οι συντονισμένες επιθέσεις στο Παρίσι μοιάζουν σαν να μπορούν να αλλάξουν την Ευρώπη προς το χειρότερο. Άνθρωποι που απλά ήθελαν να απολαύσουν ένα γεύμα με τους φίλους ή την οικογένειά τους, να παρακολουθήσουν ένα ματς, να πάνε σε μια συναυλία, υπέστησαν ανείπωτη βία.

Οι υπολογισμοί των επιθέσεων ταρακουνάνε το μυαλό μας. Οι δολοφόνοι δεν ήταν απλά μοναχικοί λύκοι, αλλά στρατιώτες που εξετέλεσαν ένα καλά σχεδιασμένο δαιμονικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Ήδη, ο πρόεδρος Ολάντ εγκατέλειψε την αστική γλώσσα και περιέγραψε τα εγκλήματα ως πράξεις πολέμου από πλευράς του Ισλαμικού Κράτους, κηρύσσοντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Παράλληλα απείλησε να κλείσει τα σύνορα της χώρας του, προσχωρώντας κι αυτός σε μια διαμορφούμενη τάση.

Σε ολόκληρη την Ευρώπη τα σύνορα σφραγίζονται. Οι Άγγλοι, που έχουν την Μάγχη να τους χωρίζει από την ηπειρωτική Ευρώπη δεν μπορούν να αντιληφθούν το πόσο σοκαριστικό θα ήταν παλιότερα να βλέπει κανείς φράχτες  μεταξύ Σλοβενίας και Ουγγαρίας, ή να βλέπει τους Σουηδούς(!) που φημίζονται για την ανεκτικότητά τους να εγκαθιστούν σημεία ελέγχου στη γέφυρα που ενώνει την Κοπεγχάγη με το Μάλμο.

Η ΕΕ έγινε για να είναι ανοικτή. Οι ηγέτες της ήταν περήφανοι που εγκατέλειψαν τις εθνικές μανίες που είχαν προκαλέσει τόσες και τόσες καταστροφές στον 20^ο αιώνα. Όμως ακόμη και πριν τις επιθέσεις στο Παρίσι, η Ευρώπη δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει στο βάρος της προσφυγικής κρίσης.

Οι Ευρωπαίοι μπορεί να καταριούνται τα εθνικιστικά κόμματα που έχουν ξεσηκωθεί εναντίον της μαζικής μετανάστευσης ως ακροδεξιά. Μπορεί να θεωρούν ότι είναι παράλογο να πιστεύει κανείς ότι ανάμεσα στους πρόσφυγες που δραπετεύουν από την Συρία βρίσκονται τρομοκράτες τζιχαντιστές. Αυτές όμως οι κριτικές εξοργίζουν τους πολίτες.

Οι πολίτες θέλουν φυσική ασφάλεια όσο και οικονομική. Οι φιλελεύθεροι που κατηγορούν όποιον έχει αντίθετη άποψη ως φασίστα ή ρατσιστή, στην ουσία καθυβρίζουν τους ίδιους τους συμπατριώτες τους που όμως πρέπει να πείσουν, εγγυώμενοι έτσι την δική τους ήττα.

Για να διατηρηθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και να αποφευχθεί ένα κύμα ολοκληρωτικών κυβερνήσεων στην εξουσία, θα πρέπει να δεχτούμε ότι κάποιες ανησυχίες όσον αφορά στην ασφάλεια είναι πραγματικές, και όχι μέρος ενός σχεδίου από πλευράς κάποιων κακών συνωμοτών που θέλουν να προκαλέσουν πανικό.

Παράλληλα θα πρέπει να αντιληφτούμε ότι η μετανάστευση μαζί με το ακραίο Ισλάμ αλλάζουν την Ευρώπη, και πως αν θέλουμε να έχουμε λόγο στο προς τα πού κινείται η χώρα μας θα πρέπει πρώτα να παραδεχτούμε με εντιμότητα αυτές τις αλλαγές.

Το κατά πόσο θα αλλάξει η Ευρώπη απομένει να το δούμε. Όπως πάντα, έτσι και τώρα το μέλλον εξαρτάται από την θλιβερή καταμέτρηση νεκρών και επιθέσεων. Μετά την 9/11 πολλοί προέβλεπαν το τέλος της ευδαιμονικής ζωής μας. Όπως λέγανε, η ειρωνεία κατέρρευσε μαζί με τους δίδυμους πύργους. Τα μεταμοντέρνα γελάκια και οι αστειότητες τελείωσαν. Στο μέλλον θα ήμασταν σοβαροί και νηφάλιοι, που θα θυμόμασταν τα αθώα 1990’ς ως μια γιορτινή διακοπή από την ιστορία.

Αυτό όμως δεν συνέβη, επειδή το προβλεπόμενο κύμα βίας δεν ήρθε ποτέ. Μπορούμε να συνεχίζουμε να χασκογελάμε, και γι αυτό θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες.

Ίσως παραμείνουμε τυχεροί. Ίσως οι πρόσφατες επιθέσεις να είναι κάτι το σπάνιο, ένα σοκαριστικό έγκλημα που διαταράσσει την καθημερινότητά μας αλλά δεν την αλλάζει ριζικά.

Ίσως οι μετανάστες απορροφηθούν, και τα λαϊκίστικα κόμματα εξαφανιστούν. Ίσως όλοι εκείνοι οι Γάλλοι και Άγγλοι πολίτες που πήγαν εκεί για να δολοφονούν, να βιάζουν, και να υποδουλώνουν για την ISIS δεν θα γυρίσουν πίσω για να σπείρουν τον τρόμο, ούτε θα εμπνεύσουν μιμητές.

Σε 20 χρόνια από τώρα, ίσως τα παιδιά μας να μπορούν να κοιτάνε προς τα πίσω και να λένε ανακουφισμένα πως οι συνέχειες με το παρελθόν είναι περισσότερες από τις διαφορές για μια ακόμη φορά.

Ίσως δηλαδή είμαστε τυχεροί. Βέβαια, κοιτώντας τις φωτογραφίες από το Παρίσι, μάλλον η τύχη μας στερεύει…

Nick Cohen

The Guardian

Απόδοση: S.A.