Αν διαλυθεί η Σένγκεν, το κόστος θα είναι δυσβάσταχτο…

Η μεταναστευτική κρίση και οι φόβοι για τρομοκρατία έχουν φέρει ξανά στο επίκεντρο τα πολιτικά και άλλα κόστη μιας Ευρώπης χωρίς σύνορα. Η τρέχουσα πίεση για εντατικότερους ελέγχους στα σύνορα, και η πιθανή αποσυναρμολόγηση της συνθήκης Σένγκεν, που δημιούργησε την Ευρώπη χωρίς σύνορα, υπογραμμίζουν ένα ακόμη κόστος, που θα προκύψει με την επαναφορά των συνόρων, το οικονομικό.

Πρόκειται για τεράστιο κόστος, λένε όλοι εκείνοι οι έμποροι, επιχειρηματίες, κλπ που θέλουν την διατήρηση της συνθήκης, και που κερδίζουν από την ομαλή διακίνηση ανθρώπων και αγαθών στην ευρωπαϊκή ήπειρο…

Κάθε μέρα, περίπου 3.5 εκατομμύρια ανθρώπων διασχίζουν τα σύνορα μεταξύ των 22 χωρών της ΕΕ, συν της Ισλανδίας, του Λίχτενσταϊν, της Νορβηγίας, και της Ελβετίας στη ζώνη Σένγκεν. Σχεδόν 1.7 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη εργάζονται σε μια χώρα της Σένγκεν, αλλά ζουν σε κάποια άλλη. Κάθε χρόνο, μερικά τρισεκατομμύρια ευρώ σε προϊόντα και υπηρεσίες διακινούνται ελεύθερα μέσα στη ζώνη αυτή.

Οι προειδοποιήσεις για οικονομική καταστροφή, σε περίπτωση που διαλυθεί η Σένγκεν, αυξάνονται καθημερινά. Η γαλλική υπηρεσία οικονομικής και στρατηγικής ανάπτυξης France Stratégie, υπολόγισε σε μια πρόσφατη μελέτη της, ότι η επαναφορά των μόνιμων συνοριακών ελέγχων εντός της ΕΕ θα κοστίσει στην Ένωση €110 δισεκατομμύρια, και θα συρρικνώσει την οικονομία της κατά 0.8% μέσα στην επόμενη δεκαετία. Ιδιαίτερα βλαβερές θα είναι οι συνέπειες των «μποτιλιαρισμάτων», αλλά  και της γραφειοκρατίας, λέει.

Σε δελτίο τύπου που εξέδωσε η Ένωση των Γερμανικών Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων (DIHK), εκτιμάται ότι το κόστος των συνοριακών ελέγχων για την Γερμανία θα φτάσει στα €10 δις τον χρόνο. «Είναι μια προσεκτικά μελετημένη εκτίμηση, που συμπεριλαμβάνει τα πάντα, ακόμη και τον τουρισμό, το λιανικό εμπόριο, κλπ» λέει ο Dirk Schlotböller εκπρόσωπος της DIHK.

Η Γερμανία, που δέχθηκε πέρσι πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες αιτούντες ασύλου, χρησιμοποίησε μια έκτακτη ρήτρα ανάγκης στην συνθήκη, ώστε να επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους στην μεθόριό της με την Αυστρία, τον περασμένο Σεπτέμβριο. Κάτι ανάλογο έκαναν και οι Αυστρία, Γαλλία, Δανία, Σουηδία, και Νορβηγία, με περίοδο ισχύος τους έξι μήνες.

Η ζώνη Σένγκεν ξεκίνησε το 1995 και έχει χαρακτηριστεί ως το σπουδαιότερο επίτευγμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Τώρα όμως κάποιοι υπολογίζουν το κόστος της απόσυρσης αυτού του επιτεύγματος.

Τον περασμένο μήνα, σε ομιλία του στο ευρωκοινοβούλιο, ο Jean-Claude Juncker   ανέφερε πως η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων θα κόστιζε €3 δις τον χρόνο σε απώλειες συναλλαγών σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν.

Αν το τελικό κόστος είναι δέκα δις τον χρόνο, όπως εκτιμούν οι Γάλλοι, ή τρία δις, όπως λέει ο Juncker, η αλήθεια είναι ότι μια κατάρρευση της Σένγκεν θα ζημιώσει σοβαρά την οικονομία της ΕΕ, συνολικού μεγέθους  €14.3  τρις, αλλά δεν θα την παραλύσει. Η επίπτωση όμως θα ποικίλλει ανάλογα  με τον κλάδο, ή την περιοχή, και οι εκτιμήσεις της ζημιάς είναι αυτές που θα καθορίσουν την συζήτηση που άνοιξε για τους συνοριακούς ελέγχους το τελευταίο διάστημα. 

Οι Εσθονοί, οι Σλοβάκοι, και οι Ούγγροι είναι εκείνοι που διασχίζουν πιο συχνά απ όλους τα σύνορα της ζώνης Σένγκεν. Κάποιες μάλιστα περιοχές είναι τόσο στενά διαπλεγμένες οικονομικά, που οι αυστηροί συνοριακοί έλεγχοι μοιάζουν αδιανόητοι. Οι οδηγοί των φορτηγών ακόμη θυμούνται τις παλιές εποχές, πριν η Πολωνία μπει στην ΕΕ και στην Σένγκεν, που χρειάζονταν ως και 30 ώρες για να μπουν στη Γερμανία.

Στην Γερμανία πάντως, η ένταση μεταξύ της κοινής γνώμης και των οικονομικών συμφερόντων αυξάνεται διαρκώς. Σύμφωνα με δυο τελευταίες δημοσκοπήσεις, της ARD και του τηλεοπτικού σταθμού N24, η πλειοψηφία των Γερμανών επιθυμεί την επαναφορά των ελέγχων στα σύνορα, εφόσον το κάνουν και οι υπόλοιπες χώρες.

Η πρωτεύουσα όμως θέση της Γερμανίας ως η πλουσιότερη χώρα της Ευρώπης, και η τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγέας του πλανήτη, στηρίζεται στην ομαλή ροή του εμπορίου. Γι αυτό και οι επιχειρήσεις της έχουν ξεκινήσει εκστρατεία κατά της επαναφοράς των ελέγχων.

«Το επιχειρηματικό μας μοντέλο βασίζεται στα ανοικτά σύνορα», λέει ο πρόεδρος της ένωσης επιχειρηματιών BGA, Anton Börner. Από την πλευρά του, ο Dieter Zetsche, CEO της  Daimler, θεωρεί πως οποιαδήποτε φυγόκεντρος δύναμη που δρα εναντίον της ισχυρής ενωμένης Ευρώπης, θα έχει αρνητικές συνέπειες για την βιομηχανία και την ανταγωνιστικότητα της Γερμανίας.

«Αν κλείσουν τα σύνορα, οι συνέπειες για την οικονομία του Baden-Württemberg θα είναι μοιραίες», λέει ο Nils Schmid υπουργός Οικονομικών του κόμματος SPD, αναφερόμενος στο τρίτο πλουσιότερο κρατίδιο της χώρας. «Μια τέτοια εξέλιξη θα έθετε σε κίνδυνο τον πλούτο, και τις θέσεις εργασίας στο κρατίδιό μας» προσθέτει.

Και ενώ οι ακροδεξιοί ισχυρίζονται ότι οι εντατικότεροι έλεγχοι στα σύνορα δεν θα επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στην οικονομική δραστηριότητα της Γερμανίας, οι επιχειρηματίες επιμένουν πως τα κόστη θα αυξηθούν αλματωδώς, με τον Anton Börner της BGA να μιλάει για τρία επιπλέον δις τον χρόνο μόνο στον τομέα των οδικών μεταφορών.

Οι υπέρμαχοι δηλαδή  μιας Ευρώπης χωρίς σύνορα, χρησιμοποιούν οικονομικά επιχειρήματα, για να ενισχύσουν τα αντίστοιχα πολιτικά, υπέρ της διατήρησης της Σένγκεν.

Politico

Απόδοση: S.A.