Η γοητεία του εθνολαϊκισμού…

Τα φλέγοντα προβλήματα της χώρας αποτελούν δείκτη της οικονομικής, κοινωνικής αλλά και πολιτικής της υστέρησης. Οφείλονται στις ενδογενείς στρεβλώσεις, παθογένειες και ανεπάρκειες του πολιτικού συστήματος, οι οποίες το κρατούν καθηλωμένο στον παρελθόντα χρόνο.

Βασικά χαρακτηριστικά του συνιστούν ο ανορθολογισμός, οι εθνικιστικές εμμονές, ο κρατισμός, τα συντεχνιακά συμφέροντα, οι πελατειακές σχέσεις, η κομματοκρατία. Το αποτύπωμά τους είναι εμφανές σχεδόν στο σύνολο των κομμάτων…

Η Ελλάδα ωστόσο είχε μια αναλαμπή την περίοδο 1996-2004. Ο ορθολογισμός και ο εξευρωπαϊσμός υπήρξαν κυρίαρχη πολιτική κουλτούρα. Μετά τη σύντομη αυτή παρένθεση παλινδρόμησε στον εθνοκεντρισμό και τον λαϊκισμό.

Τα φαινόμενα εντάθηκαν στη νεοκαραμανλική κυβέρνηση, με συνέπεια τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Με τη χρεοκοπία δε της χώρας, απογειώθηκαν. Στη συνέχεια ο ΣΥΡΙΖΑ, γνήσιο προϊόν της κρίσης, επένδυσε στον ακραίο εθνολαϊκισμό. Διαχέοντάς τον μάλιστα σε ευρύτερες κατηγορίες πολιτών, εκτινάχθηκε επιβάλλοντας την κυριαρχία του. Επειτα όμως από την υπογραφή της νέας συμφωνίας, επέδειξε αδυναμία προσαρμογής. Αλλωστε, η μνημονιακή του μεταστροφή ήταν επίπλαστη. Δεν είχε ουσιαστικό περιεχόμενο. Εξυπηρετούσε απλώς και μόνο την παραμονή στην εξουσία. Εξ ου και οι κυβερνητικές αντιφάσεις, οι παλινωδίες και οι αμφισημίες.

Στην πραγματικότητα η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ παραμένει δέσμια των πλέον αναχρονιστικών και ιδεοληπτικών απόψεων. Εξ αντικειμένου αδυνατεί να αφομοιώσει τις πολιτικές με τις οποίες συμφώνησε. Μολονότι αναγκάζεται να τις υλοποιήσει, όπως η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ ή η παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων, εντούτοις εξακολουθεί να πολιτεύεται με τις μανιέρες του παρελθόντος.

Στην ουσία πατά σε δύο βάρκες. Αδιαφορεί για τις δυσμενείς συνέπειες των επιλογών της, προπαντός στην οικονομία και την κοινωνία. Καίριο μέλημά της, η με κάθε μέσο διατήρηση της εξουσίας.

Ο Αλέξης Τσίπρας, παγιδευμένος σε έναν αχρείαστο τακτικισμό, αδυνατεί να θεμελιώσει στρατηγική ανατοποθέτησής του. Η δυσαρμονία του με τις νέες ανάγκες και απαιτήσεις δεν του επιτρέπει να αξιοποιεί τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες που διαθέτει. Αντί να τις κεφαλαιοποιεί, τις απομειώνει. Δεν αντιλαμβάνεται ότι με παλιές φόρμουλες, βερμπαλισμούς, με διγλωσσία, όξυνση και αψιμαχίες, δεν διατηρείς επ' αόριστον την ισχύ σου. Η δυστοκία του να αρθρώσει λόγο καθαρό και εναρμονισμένο με τις πολιτικές που καλείται να ακολουθήσει, τον εγκλωβίζει σε έναν άγονο και επιζήμιο για τη χώρα εθνολαϊκισμό, στενεύοντας παράλληλα τον πολιτικό του ορίζοντα. Ηδη η κυριαρχία του αρχίζει να υποχωρεί. Εξάλλου, δεν εδραζόταν μόνο στη γοητεία του εθνολαϊκισμού, αλλά και στην έλλειψη αντιπάλων. Η δυναμική που εμφανίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης καθιστά τη στρατηγική του ατελέσφορη. Η αμφισβήτηση των πολιτικών του είναι γεγονός. Η έξοδος από την κρίση απαιτεί πολιτικές που αντιστρατεύονται τον εθνολαϊκισμό.

Το καίριο ερώτημα είναι αν ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να τις ενσαρκώσει. Η δωδεκάμηνη πρωθυπουργία του κάθε άλλο παρά ενθαρρυντική είναι.

Γιώργος Πανταγιάς

Έθνος