Αναμέτρηση με το Παράλογο: Πώς γίνεται να υπάρχουν ακόμα Συριζαίοι;

Την περίοδο της ακμής του ΣΥΡΙΖΑ τη θυμόμαστε όλοι, και πλέον μέχρι και οι πιο δογματικοί υποστηρικτές του είναι σε θέση να την κατανοήσουν και να την αναλύσουν άψογα. Θα έλεγα μάλιστα ότι η αιτιολογία της ανόδου του είναι το μόνο σκέλος της οντότητάς του ως προς το οποίο δεν διαφωνεί κανείς:

Τα παλιά κόμματα χρεοκόπησαν γιατί εξάντλησαν το περιθώριο των ψεμάτων που μπορούσαν να πουν. Μέχρι να καταλάβουν ότι έπρεπε να ’χαν πει απ’ την αρχή την αλήθεια, το κοινό τους τα εγκατέλειψε προς αναζήτηση νέου, πειστικότερου ψεύτη. Στην πολιτική αγορά εύλογα προέκυψε ένα τεράστιο κενό και μια αντίστοιχου μεγέθους ζήτηση για ένα νέο επαναστατικό προϊόν...

Ο ΣΥΡΙΖΑ άρπαξε την ευκαιρία, σέρβιρε το προϊόν και με το παραπάνω -τάζοντας ό,τι υπήρχε για να τάξει-, παράλληλα με τις υποσχέσεις προσέφερε ιδανική “αριστερή” ιδεολογική κάλυψη για τις συνειδήσεις των εκλογέων του, υφάρπαξε την ψήφο και ανέβηκε στην εξουσία. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Είπε ψέματα, τα έκανε μαντάρα, και οι επαναστάτες του περιέπεσαν στην αδράνεια του πολλαπλώς εξαπατημένου που κολλάει στον τελευταίο μαλάκα εραστή για να μην τον δουλεύουν οι φίλοι του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ανέβηκε στην εξουσία χάρη στους αριστερούς του ψηφοφόρους. Οι γνήσιοι αριστεροί είναι βέβαια γονοτυπικά ονειροπαρμένοι, αφελείς και φαντασιόπληκτοι, -γνωρίσματα που συνάδουν απόλυτα με την ανάδειξη αυτής της κυβέρνησης-, αλλά ως αυστηροί ιδεολόγοι είναι και λίγοι. Αν συνυπολογίσει κανείς, μάλιστα, τις λεπτές, σχεδόν θρησκευτικής φύσης φρονηματικές διαφορές τους, καταλαβαίνει ότι κι αυτοί οι λίγοι δεν τα βρίσκουν ούτε μεταξύ τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, εξελέγη χάρη στους απανταχού αγανακτισμένους, την εντελώς απολίτικη και νομαδικά τυχοδιωκτική μάζα, που θα πήγαινε με το μέρος οποιουδήποτε προθυμοποιούνταν να ενσαρκώσει τον Μεσσία της και να νομιμοποιήσει πολιτικά τον παραλογισμό της.

Η ιστορία, όμως, έχει δείξει ότι η παντοδύναμη αυτή μάζα που με την ορμητική της συσπείρωση δημιουργεί και καθιερώνει κυβερνήσεις που την διεγείρουν συναισθηματικά, εκδικείται με την ίδια ευκολία που αποθεώνει (το ΠΑΣΟΚ αποτελεί τρανό παράδειγμα αυτής της αρχής).

Πώς γίνεται λοιπόν να υπάρχουν ακόμα Συριζαίοι; Πώς γίνεται μετά απ’ όλα τα κωμικοτραγικά πολιτικά ψέματα, τα μνημόνια που ήταν να σκιστούν αλλά έμειναν ανέπαφα, τα χρέη που θα διαγράφονταν αλλά διογκώθηκαν, την παλιά διαπλοκή που θα πατασσόταν αλλά τελικά γέννησε τη νέα, τη λιτότητα που ήταν να αποτιναχθεί αλλά διαιωνίζεται, να μην έχει διαλυθεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε χίλια κομμάτια από αυτούς που τον έκαναν ό,τι είναι σήμερα;

Πώς γίνεται όλοι αυτοί που τάχα μου αγανάκτησαν με τα λαμόγια της μεταπολίτευσης να παρακολουθούν ατάραχοι τους κληρονόμους τους να παίρνουν σάρκα και οστά;

Φοβάμαι ότι η απάντηση βρίσκεται και πάλι στο περίφημο συναίσθημα. Οι Συριζαίοι παραμένουν Συριζαίοι παρά την προδοσία της κυβέρνησής τους, γιατί εθίστηκαν στην κουλτούρα που υιοθέτησαν ως “αγωνιστές” του κόμματος. Προσωποποίησαν την πολιτική αντιπαράθεση, κι αντί να πρεσβεύουν ιδέες και να μάχονται κατά ιδεών, έμαθαν να λατρεύουν ηγέτες και να μισούν τους αντιπάλους τους προσωπικά. Παραμένουν στις επάλξεις, δηλαδή, όχι τόσο από ιδεολογικό ζήλο, όσο επειδή έχουν πια εκπαιδευτεί να απεχθάνονται τους εχθρούς του κόμματος σαν δικούς τους.

Την ίδια ώρα, η αντιπολίτευση παραμένει σε γενικές γραμμές ίδια κι απαράλλαχτη, και το μίσος των Συριζαίων για την παλαιότητα που αυτή αντιπροσωπεύει, κάνει το ενδεχόμενο παραδοχής του λάθους τους να φαντάζει σαν προσχώρηση στις τάξεις της. Ο Συριζαίος φοβάται να πει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ τον εξαπάτησε για να μη χαρακτηριστεί από τους φίλους του Νεοδημοκράτης ή Πασόκος ή Ποταμίσιος – γιατί κατά τη μανιχαϊστική λογική που καλλιέργησε όντας υποταγμένος στον ΣΥΡΙΖΑ ‘όποιος δεν είναι μαζί μας είναι σίγουρα εναντίον μας ή εν πάση περιπτώσει μαζί με τον εχθρό μας’. 

Από την άλλη, βέβαια, το φαινόμενο των Συριζαίων-ζόμπι, που αρνούνται να πεθάνουν πολιτικά, παρά το ότι όλα δείχνουν ότι το αφήγημά τους έχει ήδη κηδευτεί, οφείλεται και σ’ έναν μη πολιτικό λόγο: Δεν έχει βρεθεί ακόμα το επόμενο τρένο να πηδήξουν, δεν έχει φανεί στον ορίζοντα το λαϊκό εκείνο trend που θα διαδεχτεί την (μπανάλ πλέον) επανάσταση της πλατείας και θα ενώσει κάτω από μία στέγη τους αιώνια αφιονισμένους Έλληνες που πάντα θα ψάχνουν σωτηρία από κάτι και εκδίκηση για κάτι άλλο.

Προς το παρόν και παρά την ολοένα επιδεινούμενη παρακμή της κυβέρνησης Τσίπρα, οι Συριζαίοι εξακολουθούν να υπάρχουν και να δρουν σαν ιδιότυπη οικογένεια. Δεν είναι σαφές αν έχουν αποκηρύξει το κόμμα τους, η σύνδεσή τους είναι κάπως ρευστή κι αβέβαιη σ’ αυτή τη φάση· νομίζω στις περισσότερες περιπτώσεις ούτε οι ίδιοι δεν έχουν αποφασίσει αν και κατά πόσο τους εκπροσωπεί ή το εκπροσωπούν – μάλλον αγαπούν ή μισούν τον ΣΥΡΙΖΑ ανάλογα με την (επιεική ή επικριτική) αντανάκλαση που βλέπουν στα μάτια του εκάστοτε συνομιλητή τους.

Το σίγουρο είναι ότι προσδιορίζονται ταυτοτικά με άξονα τον αντίπαλό τους. Κατασκευασμένοι πολιτικοί villains όπως η φασιστική Ευρώπη, ο παρανοϊκός Σόιμπλε, οι ανάλγητοι τραπεζίτες, οι φιλελέδες και τα συστημικά διαπλεκόμενα media προσδίδουν στον Συριζαίο υπόσταση και σκοπό πολύ περισσότερο απ’ ό,τι το κάνει ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ, εξ ου και τον βλέπουμε να επιβιώνει παρ’ όλο που η μήτρα του ατροφεί και συρρικνώνεται καθημερινά.

Με λίγα λόγια, μέρα με τη μέρα γίνεται όλο και πιο σαφές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα τελειώσει, αλλά ο Συριζαίος θα συνεχίσει να υπάρχει. Κι αυτό, επειδή αφενός προηγείται του ΣΥΡΙΖΑ οντολογικά, αφετέρου ο ΣΥΡΙΖΑ φρόντισε να τον επικαιροποιήσει, να τον εξοπλίσει με ανθεκτικά στην πρόοδο όπλα και να ευλογήσει τα τελευταία με ιδεολογική νομιμοποίηση (ανορθολογισμός, συνωμοσιολογία, αυθαιρεσία, γκαρίδες, λαϊκισμός, – όλα τους έφυγαν απ’ το περιθώριο και πλέον εξασκούνται απροκάλυπτα ως αρετές).

Με την (πολιτική) εξαφάνισή του να μοιάζει απίθανη, γιατί κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε πολιτισμική μεταβολή, μόνη μας ελπίδα τώρα είναι να μην ξαναβρεθεί κάποιος που θα ριζοσπαστικοποιήσει και θα μαζοποιήσει εκ νέου τον Συριζαίο. Η ανενεργή μορφή του αποτελεί τη μοναδική ρεαλιστική μας πιθανότητα να πάψουμε να τον λουζόμαστε.

Άρης Αλεξανδρής

The Curly Sue