Η αυταπάτη είναι ένα από τα κεντρικά θέματα της
ελληνικής γραμματείας. Στην αρχή της «Ιλιάδας», ο Δίας στέλνει στον Αγαμέμνονα
τον «ούλο όνειρο», για να τον εξαπατήσει, πείθοντάς τον πως ήρθε η ώρα για να
πέσει η Τροία. Στην πρώτη σωζόμενη αθηναϊκή τραγωδία, στους «Πέρσες» του
Αισχύλου, ήρωας είναι ο Ξέρξης και οι αυταπάτες του. Νόμισε πως θα κατακτήσει
την Ελλάδα και κατέστρεψε τον μεγαλύτερο στρατό του κόσμου του.
Ο Αισχύλος δεν κατηγορεί τους Πέρσες για
βαρβαρότητα – ο ελληνικός πολιτισμός είχε αρκετή αυτοπεποίθηση για να μην
υποτιμά τους αντιπάλους του. Του αποδίδει τις αυταπάτες που τον οδήγησαν στην
ύβρη, με συνέπεια την τιμωρία του. Στην τελευταία σωζόμενη τραγωδία, στις
«Βάκχες» του Ευριπίδη, το θέμα είναι η αυταπάτη του βασιλιά Πενθέα, που πίστεψε
πως μπορεί να αψηφήσει έναν θεό, τον Διόνυσο...