Η ανεργία των νέων: Προπομπός επανάστασης;

Σχεδόν τρία χρόνια μετά από την αρχή της μεγάλης ύφεσης, αντιμετωπίζουμε μια παγκόσμια οικονομία αποσυνδεδεμένη πλέον από την συμβατική «κυκλικότητα».

Αυτό επετεύχθη χάρη στη ποσοτική χαλάρωση, και τα κίνητρα, που εφαρμόσθηκαν συνδυαστικά από διάφορες εθνικές κυβερνήσεις. Τα μέτρα αυτά πέτυχαν την επιβράδυνση της παγκόσμια οικονομικής συρρίκνωσης, αλλά κανένας δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον, αφού έχουμε μπει σε αχαρτογράφητες οικονομικές περιοχές.

 Υπάρχει όμως ένας οικονομικός δείκτης που παραμένει σταθερά αρνητικός από το 2008: Αυτός της  ανεργίας των νέων.

Πρόκειται για έναν άκρως σημαντικό δείκτη, αφού ιστορικά, η υψηλή ανεργία των νέων υπήρξε προπομπός επαναστάσεων. Ρωτήστε τον Μουμπάρακ, ή όποιον άλλο ηγέτη βρέθηκε στο στόχαστρο της αραβικής άνοιξης…

Η ανεργία των νέων πλήττει σχεδόν όλα τα κράτη της υφηλίου. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, υπάρχουν 75 εκατομμύρια άνεργοι στον πλανήτη, ηλικίας 15-24 ετών.

Μερικές περιοχές πλήττονται περισσότερο από τις άλλες. Τα υψηλότερα ποσοστά σημειώνονται στη Μ. Ανατολή και στη Β. Αφρική, με 26.5% και 27.9 αντίστοιχα. Αντιθέτως, η ανατολική Ασία έχει σχετικά μικρή ανεργία νέων, με ποσοστό 9%.

Παντού όμως, οι νέοι είναι τρεις φορές πιο άνεργοι από τους ενήλικες!
Το μεγάλο αυτό πρόβλημα πνίγει τις προοπτικές των νέων, και δημιουργεί εστίες αστάθειες σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές. Υπάρχει έντονος φόβος, πως η ανεργία των νέων μπορεί να βγει εκτός ελέγχου στο μέλλον, με απρόβλεπτα κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα.

Η αρμόδια υπηρεσία του ΟΗΕ προβλέπει μια σταθερή ανεργία νέων, κοντά στο 13%, έως το 2017. Κι αυτό, με βάση τις προβλέψεις ότι η παγκόσμια οικονομία θα σταθεροποιηθεί. Κάτι τέτοιο όμως μοιάζει αμφίβολο, αν κρίνουμε από την οικονομική επιβράδυνση της Κίνας, την συνεχιζόμενη κρίση της ευρωζώνης, και τα δημοσιονομικά προβλήματα των ΗΠΑ.

Κάθε χρόνο στα επόμενα δέκα χρόνια, 100 εκατ. νέοι θα μπαίνουν στην αγορά εργασίας. Μόνο το 2011, 6 εκατ. νέοι πτυχιούχοι άρχισαν να αναζητούν εργασία στην Κίνα! Η παγκόσμια οικονομία δεν μπορεί να δημιουργήσει αρκετές θέσεις εργασίας για αυτούς τους αριθμούς νέων.
Οι τεχνολογικές πρόοδοι μειώνουν την ανάγκη για ανθρώπινη εργασία στους βιομηχανικούς τομείς. Παράλληλα, οι κυβερνήσεις μειώνουν τις δαπάνες τους που έχουν σχέση με την δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

Υπάρχει πάντα το παράδοξο της απεριόριστης οικονομικής ανάπτυξης, την ώρα που οι φυσικοί πόροι είναι περιορισμένοι. Ο πληθυσμός της γης αυξάνεται, χωρίς αντίστοιχη αύξηση των φυσικών πόρων. Αυτό συνιστά μια πλανητική κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

 Ιστορικά, η ανεργία των νέων πυροδοτεί επαναστάσεις. Όταν οι νέοι βρίσκουν δουλειά, αυτό δεν είναι καλό μόνο επειδή τους παρέχει τροφή και στέγη, αλλά και επειδή τους εντάσσει στο ισχύον σύστημα. Όταν όμως οι νέοι είναι άνεργοι, αντιδρούν, εναντιώνονται στο σύστημα, και αποτελούν εύκολη λεία σε ριζοσπαστικά και άλλα επαναστατικά, θρησκευτικά, κ.ά. κινήματα.

Εκτός όμως από τις αναπτυσσόμενες χώρες, τις οποίες η υψηλή ανεργία των νέων αποσταθεροποιεί (βλ. αραβική άνοιξη), το ίδιο κινδυνεύουν και οι λεγόμενες αναπτυγμένες  χώρες της Δύσης. Στην Ισπανία τα ποσοστά των άνεργων νέων κυμαίνονται γύρω στο 46%, ενώ στην Κροατία, στην Εσθονία, στην Σλοβακία, και στην Ιρλανδία, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι σταθερά μεταξύ 25-42%.
Στα αναπτυγμένα κράτη, η ανεργία των νέων δεν είναι τόσο επικίνδυνη για το σύστημα, χάρη στους ισχυρούς δημοκρατικούς πολιτικούς θεσμούς. Παρόλα αυτά, όπως είδαμε στη Βρετανία, το 66% των εξεγερθέντων του 2011 ήταν νέοι κάτω των 25, ενώ μια ανάλογη τάση βλέπουμε στην Ελλάδα και στην Ισπανία, όπου οι νέοι βγαίνουν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι, κάνοντας χρήση βίας.
Η μεγαλύτερη όμως απειλή για την αναπτυγμένη Δύση είναι ιδεολογική. Πρόκειται για τα νεοφασιστικά, ξενοφοβικά, κόμματα, που ανέκαθεν προσέλκυαν τους απογοητευμένους νέους, και που σήμερα έχουν προσθέσει στην ατζέντα τους την αντίθεση στην παγκοσμιοποίηση.
Για όλους αυτούς τους εν δυνάμει επαναστάτες νέους, η ΕΕ αποτελεί τον ιδανικό αποδιοπομπαίο τράγο. Η ελεύθερη διακίνηση εργατικού δυναμικού, αποτελεί έναν νέο Δούρειο Ίππο, που κατά πολλούς, διαβρώνει εκ των έσω την εθνική ταυτότητα των κρατών μελών.

Στην ουσία όμως, πρόκειται απλά για αποπροσανατολισμένους νέους, που γονατισμένοι από την ανεργία, ψάχνουν να βρουν μια νέα ιδεολογική ταυτότητα.
Το συγκεκριμένο πρόβλημα της νεανικής ανεργίας, δεν πρόκειται να εξαφανιστεί σύντομα. Και όσο μεγαλώνει, τόσο θα μεγαλώνει και η αστάθεια στον πλανήτη.

Οι τυχόν συνέπειες είναι πολλές, και αρνητικές. Επανάσταση, κατάρρευση κρατών, θρησκευτικός φονταμενταλισμός, ξενοφοβία, οικονομικός προστατευτισμός, απομονωτισμός, κλπ.

Και όπως διαπιστώσαμε στην αραβική άνοιξη, κανένας δεν μπορεί να προβλέψει το πότε μια κρίση θα φτάσει σε σημείο βρασμού, θα εκραγεί, και θα αλλάξει την πορεία του κόσμου για πάντα.

Το μόνο σίγουρο είναι πως όταν έχουμε πολυπληθείς συγκεντρώσεις απογοητευμένων νέων, θα πρέπει να περιμένουμε το απρόσμενο!
 
S.A.
Geopolitical Monitor