Η οικονομική ανισότητα κάνει καλό στην ... ανάπτυξη!

Σύμφωνα με τους οικονομολόγους και τους πολιτικούς, η αυξανόμενη εισοδηματική  ανισότητα βλάπτει την οικονομική ανάπτυξη.

Όπως λένε, σε συνθήκες ανισότητας, μειώνεται η κοινωνική και οικονομική ανέλιξη, και άρα η ανάπτυξη, αφού δεν προωθείται το ταλέντο και η αξία.

Επίσης, οι τεράστιοι μισθοί στον χρηματοπιστωτικό τομέα, θεωρούνται ως αιτία παραμόρφωσης των επιλογών καριέρας των αποφοίτων των πανεπιστημίων.

Άλλοι πάλι πιστεύουν πως η ανισότητα μειώνει τα κίνητρα για εργασία, μειώνει την κοινωνική εμπιστοσύνη, και συντελεί έτσι στην γενικότερα  μειωμένη παραγωγικότητα.

Εξαιτίας της ανισότητας, λένε, μειώνεται η ζήτηση, επειδή οι πλούσιοι καταναλώνουν μικρότερο ποσοστό του εισοδήματός τους, και μάλιστα με τρόπους που δεν προωθούν την ανάπτυξη.

Όλα αυτά είναι λογικά. Και ίσως να ισχύουν.

Το πρόβλημα όμως με αυτού του είδους τις αναλύσεις της ανισότητας, είναι ότι δεν εξετάζουν τα διαθέσιμα  στοιχεία.

Αυτές οι ad hoc υποθέσεις, για τη σχέση ανισότητας με την ανάπτυξη, είναι εύκολο να χειραγωγηθούν κατά το δοκούν.

Από την πλευρά της δεξιάς, κάποιοι έχουν διατυπώσει πως η ανισότητα δίνει κίνητρα στους ανθρώπους, προκειμένου να πάρουν ρίσκα, και να εργαστούν πιο σκληρά. Κάτι που είναι απαραίτητο για μια ισχυρή οικονομική ανάπτυξη. Και αν η ανισότητα δημιουργεί κίνητρα σε κάποιους να γίνουν καινοτόμοι σαν τον Steve Jobs, τότε χρειαζόμαστε ακόμη περισσότερη! Έτσι δεν είναι;

Τι μας λένε όμως τα στοιχεία;

Το φιλελεύθερο Center for American Progress, δημοσίευσε πρόσφατα μια εργασία, με σκοπό να δείξει το πόσο η ανισότητα βλάπτει την οικονομία.

Αν το αποτέλεσμα ήταν να αποδειχθεί όντως μια αρνητική σχέση μεταξύ των δυο, να είστε σίγουροι πως αυτό θα το διατυμπάνιζαν.

Ιδού όμως τι βρήκαν οι συγγραφείς της εργασίας:

«Υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία για τις σχέσεις ανισότητας και ανάπτυξης. Αν και υπάρχουν πολλές αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις, τα περισσότερα στοιχεία μας δείχνουν ότι όντως η ανισότητα, υπό ορισμένες συνθήκες, βλάπτει την ανάπτυξη.

Η βιβλιογραφία όμως αυτή εστιάζει συνήθως στην εμπειρία των αναπτυσσόμενων κρατών, και το αν αυτό ταιριάζει με τις σημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο».

Οι ευρέως διαδεδομένες έρευνες των οικονομολόγων του ΔΝΤ, με τις οποίες συμφωνεί και ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών Συμβούλων, Alan Krueger, επίσης εστιάζουν στα αναπτυσσόμενα κράτη.

Όμως, η οικονομική ανισότητα στις ολιγαρχίες, και στις δικτατορίες, που πάσχουν από μαζική φτώχεια, είναι πολύ διαφορετική από την αντίστοιχη ανισότητα στις πλούσιες δημοκρατίες της Δύσης.

Ο  Christopher Jencks του Harvard, μελέτησε τις εμπειρίες  12 αναπτυγμένων χωρών του 20^ου αιώνα,  και βρήκε πως δεν υπάρχει σχέση μεταξύ του μεριδίου από τον εθνικό πλούτο που εισπράττει το 1% του πληθυσμού, με τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης.

Μάλιστα, από το 1960 και εντεύθεν, χώρες που παρουσίασαν μεγαλύτερα ποσοστά ανισότητας, πέτυχαν και μεγαλύτερη ανάπτυξη!

Η ανισότητα δεν φαίνεται να οδηγεί σε οικονομικές κρίσεις. Η δε σχέση της με την δημιουργία οικονομικών ευκαιριών, είναι αμφισβητήσιμη, όπως είναι και η άποψη ότι παραμορφώνει τις πολιτικές εξελίξεις.

Πρόκειται για απόψεις που συνήθως αναφέρονται στις διαφορετικές περιπτώσεις ανισότητας, που υπάρχουν στα αναπτυσσόμενα κράτη.

Έτσι, τα εμπειρικά και επιστημονικά στοιχεία, δεν μας προκαλούν καμιά ανησυχία για τυχόν επίδραση της ανισότητας στην ανάπτυξη.

S.A.

Brookings Institute