Ο Τσάβες, ο Λένιν, και ο Μέγας Άγιος Κωνσταντίνος…

Όταν η ανθρωπότητα σκέφτηκε ότι θα ήταν καλή ιδέα να αφαιρέσει από τη θρησκεία το επέκεινα διατηρώντας όμως τα υπόλοιπα (δηλαδή τις κατά κάποιον τρόπο “οδηγίες χρήσης” για την παρούσα ζωή), εφηύρε την ιδεολογία, έστω κι αν χρειάστηκε κάποιους αιώνες ακόμα να το συνειδητοποιήσει.

Πρωτοσυνέβη στην Ιταλία κατά τα χρόνια της Αναγέννησης, πέρασε λίγο μετά από τη Γηραιά Αλβιόνα μασκαρεμένο ως αγγλικανικός προτεσταντισμός, και εν τέλει διά του Γαλλικού Διαφωτισμού κατέληξε στην πλήρη συνειδητοποίηση αυτής της νέας «αξίας» κατά τον 19ο αιώνα.

 

Κατά τον 20^ο  μάλιστα, αντικατέστησε πλήρως τη θρησκεία ως αιτία (ή πρόσχημα) πολέμων: Ο πλανήτης αιματοκυλίστηκε αυτή τη φορά όχι εξαιτίας θρησκευτικών, αλλά  ιδεολογικών πολέμων.

Στα αρχαία χρόνια δεν ήταν ακριβώς έτσι.

Το επέκεινα δεν πολυαπασχολούσε τους αρχαίους ημών προγόνους, ούτε και τους Ρωμαίους (που κι αυτοί, πρόγονοί μας είναι εν πολλοίς, το λέει και η λέξη με την οποία αυτοπροσδιοριζόμασταν εθνικά μέχρι πρόσφατα: «Ρωμιοί»), μέχρι που εμφανίστηκε ο Χριστιανισμός που το κληρονόμησε από τους Εβραίους, και με τη σειρά του το κληροδότησε στο Μουσουλμανισμό.

Και οι τρεις θρησκείες εμπεριέχουν έναν σχεδόν πλήρη οδηγό του πώς πρέπει να είναι/ζει κανείς μαζί με την υπόσχεση ανταμοιβής ή/και απειλή τιμωρίας στην επόμενη (και αιώνια ζωή).

Εννοείται ότι αυτά είναι σε αδρές γραμμές, αφού δεν είναι του παρόντος η μεγαλύτερη ακρίβεια, αλλά  ούτε και η πρόθεση του γράφοντος είναι η θρησκειολογική ανάλυση.

Αφορμή για το παρόν ήταν η είδηση ότι ο προσωρινός ( ; ) διάδοχος του πρόσφατα αποβιώσαντα και δημοφιλέστατου στις λαϊκές κυρίως τάξεις της χώρας του Ούγκο Τσάβες, δήλωσε ότι ο εκλιπών ήταν ο «εκλεκτός του θεού», ότι «επηρέασε την εκλογή νέου πάπα από ψηλά όπου τώρα βρίσκεται» κλπ (περισσότερα  εδώ).

Μια δήλωση που δε θα μας εξέπληττε αν προέρχονταν από άνθρωπο της θρησκείας, αλλά προερχόμενη από έναν στενό συνεργάτη ενός ηγέτη που όσο ζούσε ήθελε να περνάει για ιδεολόγος, σε πρώτη ανάγνωση μας ξαφνιάζει.

Θα έπρεπε όμως;

Η ιστορία μας δείχνει ότι οι σύγχρονες ιδεολογίες, ειδικά όταν δυσκολεύονται να «περάσουν» στα λαϊκά στρώματα που συνηθίζουν να είναι συντηρητικά και στα πλαίσια αυτά εξαιρετικά θρήσκα με ειδική έφεση στο επέκεινα, συχνά κάνουν παραχωρήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση.

Η σωρός του Λένιν ταριχεύτηκε (το αυτό λέγεται και για του Τσάβες), όπως και άλλων κατά τα λοιπά «άθεων» ιδεολόγων σε αντίστοιχες χώρες με αντίστοιχα καθεστώτα – προφανώς κάνοντας έτσι μια έμμεση αλλά σαφέστατη παραπομπή προς την αιώνια ζωή (και το μέγαν έλεος).

Η διαφαινόμενη λατρεία του Τσάβες με τα έντονα θρησκευτικά στοιχεία δεν είναι λοιπόν κεραυνός εν αιθρία.

Υπάρχει εξάλλου τη σήμερον, μέχρι και η λατρεία του Μαραντόνα (επίσημα αναγνωρισμένη στην Αργεντινή ως δόγμα) αλλά ακόμα και το dudeism, η λατρεία του Dude, του χαρακτήρα που έπαιξε υπέροχα ο Τζεφ Μπρίτζες στον (αριστουργηματικό) «Μεγάλο Λεμπόφσκι» των αδερφών Κοέν.

Και ναι μεν, οι τελευταίες είναι περισσότερο για πλάκα, αλλά η γενική εικόνα δεν αλλάζει: Οι θρησκείες (στην προκειμένη περίπτωση οι 3 προαναφερόμενες) βρίσκονται σε κρίση, έχουν (σχεδόν) αντικατασταθεί από τις ιδεολογίες ή από θρησκείες με ελάχιστη έφεση στο επέκεινα (βλέπε πχ. την αύξηση της επιρροής του Βουδισμού σε όλο το δυτικό κόσμο), αλλά κι αυτές οι ιδεολογίες δε φτάνουν να κινητοποιήσουν τον πολύ κόσμο, έτσι νέτες σκέτες, και εν τέλει ξερές και άνοστες που είναι.

Πριν από 17 αιώνες περίπου, ανήλθε στο θρόνο ολόκληρου του γνωστού (στην ευρύτερη περιοχή μας) «πολιτισμένου» κόσμου, που και τότε, όπως με κάποια αναλογία συμβαίνει και σήμερα, ήταν ενιαίος («παγκοσμιοποιημένος» θα λέγαμε) και είχε την ονομασία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ένας ικανός στρατηγός με παρόμοιο πατέρα που είχε φτάσει μέχρι το αξίωμα του Αυγούστου (που τότε σήμαινε τον αυτοκράτορα της μισής αυτοκρατορίας) και λεγόταν Κωνσταντίνος.

Ο ικανότατος αυτός άνθρωπος, που πέρασε ο ίδιος διά πυρός και σιδήρου μέχρι να γίνει μονοκράτορας, και εν τω μεταξύ μεταχειρίστηκε με τον τρόπο που θα τον μεταχειρίζονταν αν είχε ηττηθεί τους αντιπάλους του (δηλαδή με το λεπίδι), πήρε το επίθετο «Μέγας» και μάλλον δικαίως.

Όχι μόνο διότι επικράτησε μόνος αυτός έναντι όλων των κατά καιρούς αντιπάλους του, όσο και επειδή κατόρθωσε να ντύσει την τότε αυτοκρατορική ιδεολογία με το μανδύα του επέκεινα που τον βρήκε πρόχειρο στον αναπτυσσόμενο (αλλά ακόμα σαφέστατα μειοψηφικό) Χριστιανισμό.

Στη εποχή του υπήρχε βέβαια θρησκευτικό συναίσθημα, αλλά (πλην των Χριστιανών και των Εβραίων και ορισμένων άλλων περιθωριακών ομάδων στην Ανατολή) κανείς δεν πολυπίστευε στη μετά θάνατον ζωή.

Η επίσημη κρατική ιδεολογία (που τότε φυσικά δε λεγόταν έτσι, αλλά το αντίστοιχό της) μιλούσε βέβαια για θεοποίηση του νεκρού αυτοκράτορα, αλλά αυτό ήταν απλώς μια δημόσια διακήρυξη με σκοπό να ανεβάσει το κύρος του, ούτε τα μικρά παιδιά δεν την πιστεύανε.

Είναι διάσημη η ρήση του Βεσπασιανού (προκατόχου του Κωνσταντίνου και παλιότερου κατά δυόμιση περίπου αιώνες) που όταν κατάλαβε ότι είναι στα τελευταία του αναφώνησε στο κρεβάτι του «αλίμονο μου, νιώθω ότι γίνομαι θεός».

Ο Κωνσταντίνος όμως κατάλαβε ότι κι αν δεν μπορεί να πείσει κανέναν ότι είναι θεός ο ίδιος, μπορούσε όμως να κάλλιστα πείσει ότι είναι ο εκλεκτός του Θεού.

Και όσο πιο λίγοι οι «αληθινοί» θεοί, τόσο μεγαλύτερη αξία έχει ο εκλεκτός τους.

Και μάλιστα εισάγοντας την έννοια του επέκεινα μπορούσε να ασκήσει πολλαπλάσια ψυχολογική πίεση στους υπηκόους του που πλέον θα όφειλαν να αντιμετωπίσουν πέραν την επίγειας και την αιώνια τιμωρία, αν δεν υπάκουαν ως όφειλαν, στον εκλεκτό του ενός και μοναδικού θεού.

Η αλήθεια είναι ότι οι γνώμες των ιστορικών διίστανται κατά πόσον αυτές ακριβώς οι γήινες και συμφεροντολογικές, έστω και ιδιοφυείς, σκέψεις ήταν αυτές που οδήγησαν πράγματι τον Κωνσταντίνο να προστατέψει, να ευνοήσει και στο τέλος να υιοθετήσει ανοιχτά το Χριστιανισμό.

Άλλοι λένε ότι αληθινά είχε πιστέψει στη νέα θρησκεία, άλλοι πάλι ότι τη βρήκε άκρως παρηγορητική όντας ο ίδιος ένας άνθρωπος συχνά υπέρμετρα σκληρός (μεταξύ άλλων είχε διατάξει τη δολοφονία του πρώτου του γιου, μιας συζύγου και του γαμπρού του διά ασήμαντον αφορμή, κινημένος απλά από καχυποψία) και που βασανίζονταν από τύψεις.

Γεγονός είναι ότι οι επιλογές του στο πεδίο αυτό άλλαξαν την ανθρώπινη ιστορία και σκέψη.

Χωρίς αυτόν (και σ' αυτό συμφωνούν οι πάντες) ο Χριστιανισμός, όπως τον ξέρουμε τουλάχιστον, δε θα είχε επικρατήσει.

Και κατά συνέπεια δε θα επηρέαζε ακόμα τόσο βαθιά τον τρόπο που σκεφτόμαστε ακόμα και σήμερα, που θεωρείτε κάπως ντεμοντέ και μπανάλ να πιστεύεις στο επέκεινα.

Γι' αυτό λοιπόν το απτό και αναμφισβήτητο γεγονός εύλογα έλαβε (και) τον τίτλο του «Αγίου». 

Και αν κάποιος σοκάρεται με αυτή την παραδοχή, ας ρίξει μια ματιά στα πιο πρόσφατα παραδείγματα που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Διότι και η επιχειρούμενη «αγιοποίηση» του Τσάβες, όπως και άλλων πριν από αυτόν δεν βασίζεται στο ότι ήταν πράγματι άγιοι με την τρέχουσα έννοια του καλού ανθρώπου όπως την αντιλαμβάνονται οι λαϊκοί άνθρωποι.

Αλλά στο ότι κι αν ακόμα «χρειάστηκε» να διαπράξουν ακρότητες, να δείξουν σκληράδα, και εν τέλει να κάνουν κάθε άλλο παρά καλές πράξεις, αυτές υποτίθεται ότι έγιναν προς το συμφέρον του «απλού καλού» και χριστεπώνυμου  πλήθους.

Άρα αυτομάτως δικαιούνται να καθαγιαστούν.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται λοιπόν άλλη μια φορά.

Έστω και ως φάρσα.

Οπότε ας μην εκπλησσόμεθα με την ευλάβεια των «κομμουνιστών» της Βενεζουέλας.

Αλήθεια, η Δούρου τι λέει επ’ αυτού;

Ο Παραβάτης