Στερνή μου γνώση…

“Η λιτότητα απέτυχε. Απέτυχε στη Βρετανία και απέτυχε και στην ευρωζώνη. Ήταν μια αποτυχία που μπορούσε να προβλεφθεί και την οποία πράγματι κάποιοι κατάφεραν να προβλέψουν. Μετέτρεψε την ασθενική ανάκαμψη σε στασιμότητα. Επέφερε τεράστιο, αχρείαστο κόστος, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, αν μετρήσουμε το κόστος των χαμένων επενδύσεων, των επιχειρήσεων που δεν ξεκίνησαν ποτέ, των δυνατοτήτων που ατρόφησαν και των ελπίδων που καταστράφηκαν.” 

Aυτά είπε πρόσφατα σ’ ένα συνέδριο στη Νέα Υόρκη ο γνωστός αρθρογράφος των Financial  Times, Martin Wolf.

Και δεν είναι ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ό,τι η Γερμανικής έμπνευσης λιτότητα έχει οδηγήσει σ΄ ένα σπιράλ θανάτου που οδηγεί την Ευρώπη σε μια κρίση διαρκείας.

Το δίδαγμα από τη διαχείριση της κρίσης είναι ότι η κατάσταση στην Ευρωζώνη επιδεινώθηκε επειδή η ηγεσία της  αντιδρούσε   «too little, too late!» Λίγο και  αργά, δηλαδή!

Κάθε λύση διαρκούσε ….τρείς, το πολύ ημέρες,  και μετά …αναλάμβαναν δράση οι αγορές και η …λύση αποδεικνυόταν …μη λύση!

Θυμίζω ό,τι, σύμφωνα με το πρώτο μνημόνιο, έπρεπε ήδη να είμαστε στις αγορές και να έχουμε εισέλθει σε τροχιά ανάπτυξης!

Από τον Φεβρουάριο του 2011 ο κ. Παπακωνσταντίνου διαβεβαίωνε τη Βουλή ο,τι η «ύφεση ρηχαίνει…»

Κάπως έτσι, η κρίση από την Ελλάδα επεκτάθηκε στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και εσχάτως στην Κύπρο.

Η Ιταλία στηρίζεται με το ζόρι, η Σλοβενία πασχίζει να αποφύγει τα μνημόνια  και στη Γαλλία προσπαθούν να κρύψουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί!

Η κρίση αγγίζει πλέον και τον στενό πυρήνα της Ευρώπης.

Προκαλεί, επίσης, δικαιολογημένη  απορία πώς μια οικονομία, όπως η ελληνική, μόλις  το 2% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, προκάλεσε τόσα δεινά!

«Το πρόβλημα της Ελλάδος θα μπορούσε να είχε λυθεί σε 5 λεπτά»,  είχε πει ο έμπειρος Ρομάνο Πρόντι, αλλά αυτό απαιτούσε  ηγέτες που θα έπαιρναν γρήγορα τολμηρές αποφάσεις, θα έβλεπαν τη μεγάλη εικόνα, αναλαμβάνοντας τις ευθύνες τους, ενώ θα έκλειναν  τ’ αυτιά τους στις σειρήνες του λαϊκισμού.

Απαιτούσε και κάτι άλλο. Να δούμε τα δομικά προβλήματα της Ευρωζώνης.

Πώς, δηλαδή, στήθηκε μια νομισματική ένωση χωρίς Κεντρική Τράπεζα με …αρμοδιότητες Κεντρικής Τράπεζας! 

Η Ελλάδα, ως αδύναμος κρίκος, απετέλεσε το βολικό «θύμα».

Και δυστυχώς στην αρχή της κρίσης  αντιμετωπίστηκε με τρόπο απαξιωτικό.

Οι Έλληνες θεωρήθηκαν τεμπέληδες, διεφθαρμένοι και ψεύτες. Θα θυμάστε τα πρωτοσέλιδα του Focus και της Bild.

Οι ….ηθικολόγοι Γερμανοί, που προκάλεσαν δυο παγκόσμιες συρράξεις, ανέλαβαν να μας διαπαιδαγωγήσουν δια της ….τιμωρίας!

Αποτέλεσμα; Η Ελλάδα βιώνει τη δραματικότερη μείωση βιοτικού επιπέδου  εν καιρώ ειρήνης. Δεν υπάρχει προηγούμενο!

Ενώ βρισκόμαστε ήδη στον 6^ο χρόνο της ύφεσης και την ανεργία κοντά στο 30%, αρχίζουν να συζητάνε δειλά εκείνα που έπρεπε να αποτελέσουν το κύριο θέμα της συζήτησης το 2010.

Και κάτι ακόμα. Η έννοια της αλληλεγγύης  καταρρακώθηκε, ενώ βάναυσα ποδοπατήθηκαν δημοκρατικές και κοινωνικές κατακτήσεις που αποτελούσαν ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Στερνή μου γνώση!

Τώρα αντιλήφθηκε ο Σόϊμπλε ο,τι αυτή η λιτότητα δεν μπορεί να παραταθεί!

Τώρα, συνειδητοποίησε, ο εκλεκτός του, ο Πρόεδρος  του Eurogroup  κ. Νταϊσελμπλούμ, ο,τι χρειάζεται  νέα μείωση του χρέους.

Ο δε διάσημος Οικονομολόγος του Harvard, Kenneth Rogoff, σε λανθασμένη μελέτη του οποίου στηρίχθηκαν οι πολιτικές λιτότητος που επέβαλλε το ΔΝΤ, επίσης, θυμήθηκε να προτείνει μαζικές διαγραφές χρεών στο Νότο, για να έρθει η ανάπτυξη.

Ακόμα και το ΔΝΤ ζητάει «κούρεμα» του χρέους που διακρατεί ο λεγόμενος επίσημος τομέας για να καταστεί το ελληνικό χρέος βιώσιμο.

Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, επίσης, προαναγγέλλει το …τέλος της λιτότητας, ενώ ο ίδιος ο Ολάντ, η αποδοχή του οποίου έπιασε πάτο, αγωνίζεται να αρθρώσει μια αναπτυξιακή πολιτική.

Άρα το θέμα έχει μπει στην ατζέντα γιατί διαφορετικά αυτή η συζήτηση δεν θα γινόταν δημοσίως.

Όμως, για μια ακόμα φορά η λύση έρχεται καθυστερημένα, άρα χάθηκε και άλλος πολύτιμος χρόνος, η κατάσταση επιδεινώθηκε, οπότε θα απαιτηθεί μεγαλύτερη προσπάθεια.

«Στο ίδιο έργο θεατές», δηλαδή! 

Μετά τη λιτότητα, τι;

Η κοινή συνισταμένη όλων αυτών των δηλώσεων στηρίζεται σε τέσσερις παραδοχές.

Πρώτον, πρέπει να μπει ένα τέλος στις πολιτικές λιτότητας.

Δεύτερον,  η Ευρωζώνη οφείλει να προχωρήσει σε τολμηρές αποφάσεις ώστε το χρέος των χωρών του Νότου να καταστεί πραγματικά βιώσιμο.

Τρίτον, επείγει η ανάγκη για μια αναπτυξιακή στρατηγική προκειμένου να ανασχεθεί η ραγδαία αύξηση της ανεργίας, που διαλύει τον κοινωνικό ιστό της Ευρώπης.

Τέταρτον, η Ευρωζώνη πρέπει, με ψυχραιμία, να ξαναδεί την αρχιτεκτονική της. Για παράδειγμα, δεν νοείται κοινό νόμισμα χωρίς Κεντρική Τράπεζα με ουσιαστικές αρμοδιότητες. 

Ποιά είναι η θέση της χώρας μας στο νέο αυτό τοπίο;

Η Ελλάδα είναι το μεγαλύτερο θύμα της κρίσης.

Υπέστη την βιαιότερη μείωση του βιοτικού επιπέδου, ενώ  στους  πολίτες της επιβλήθηκαν υπέρμετρες   θυσίες.

Αρα, δικαιούται δια να …ομιλεί!

Προφανώς, δεν μπορούμε να θέσουμε εμείς  ζήτημα κουρέματος του επισήμου χρέους, αλλά η λύση δεν πρέπει να παραπεμφθεί στις γνωστές καλένδες. 

Η Ελλάδα, όμως, δικαιούται να  επιμείνει σε τρία  ζητήματα:

Πρώτον, να εξαιρεθούν από το δημόσιο χρέος τα χρήματα που προορίζονται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Δηλαδή, τα 50 περίπου δις! Αν αναλογιστεί κανείς ο,τι το ΑΕΠ της χώρας μας έχει πέσει κοντά στα 200 δις, γίνεται αντιληπτό ο,τι αυτό θα αποτελέσει μια ουσιαστική  μείωση του χρέους. Και υπάρχει το προηγούμενο  της Ισπανίας.

Και στο ερώτημα ποιος θα αναλάβει το χρέος αυτό, ο ESM είναι η απάντηση!  

Δεύτερον, η  λήψη αναπτυξιακών πρωτοβουλιών που θα δώσουν ώθηση στην πραγματική οικονομία, επείγει.

Τα οικονομικά προβλήματα δεν λύνονται  με πολιτικές λιτότητας που διαλύουν τις κοινωνίες, αλλά με ανάπτυξη. Τα euro-bonds,  για  μεγάλα έργα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια λύση.  

Τρίτον , άμεσες ενέργειες προς δύο κατευθύνσεις.

Πρώτον, στη μείωση της δυσβάσταχτης φορολογίας που έχει γονατίσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Δεύτερον, στην ουσιαστική ανακούφιση εκείνων των συμπολιτών μας που πλήττονται από τη φτώχεια.

Η κρίση δεν είναι πλέον ούτε οικονομική, ούτε πολιτική.

Είναι βαθύτατα και κοινωνική.

Διακυβεύονται πολλά περισσότερα από λογιστικές τακτοποιήσεις και την τήρηση ορίων  που τέθηκαν μάλλον αυθαίρετα.

Κώστας Ροδινός

Ολύμπια Νέα