Ιωάννης Μεταξάς, και μύθοι…

Η 28η Ιουλίου είναι μεγάλη μέρα για τα ερπετά της Ιστορίας.

Πανηγυρίζουν, γιατί προσπαθούν να επιβάλουν τον αστικό μύθο ότι στις 28 Ιουλίου 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς, λίγες μέρες πριν γίνει δικτάτορας, καθιέρωσε την οχτάωρη εργασία.

Και η απάντηση στα ξυρισμένα, εσωτερικά και εξωτερικά, κεφάλια είναι εύκολο να δοθεί (και πρέπει να δοθεί).

Το δύσκολο και το θλιβερό του πράγματος είναι ότι πρέπει να υποστηρίξεις ιστορικά κάτι που σήμερα έχει εκ των πραγμάτων έχει καταργηθεί και αντί να αναζητήσουμε ποιος το κατάργησε, τσακωνόμαστε για το ποιος το θέσπισε.

 Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ακόμα και τα θλιβερά ξυρισμένα κεφάλια βγαίνουν από την ίδια μήτρα, έστω και με τη μορφή των εκκρίσεων.

Της μήτρας, που κατέλυσε το κράτους δικαίου στην Ευρώπη.

«Ξεχάσαμε» να μιλήσουμε την ώρα που έπρεπε.

Βλέπετε, «όταν έχτιζον τα τείχη πώς να μην προσέξω» ότι καταργείται η μονιμότητα των δημόσιων υπαλλήλων, το οχτάωρο, η αμοιβή της υπερωρίας, η αργία της Κυριακής κ.ά.

Και τώρα κάθομαι, μαζί με τη γενιά μου, και μοιρολογώ ότι «ανεπαισθήτως μας έκλεισαν από τον κόσμο έξω».

Και ξαφνικά, πάντα «ξαφνικά» θεωρούμε ότι γίνεται το κακό (το «καλό», αντίθετα, θεωρούμε ότι αντιπροσωπεύει τους κόπους μας), οι γαιοσκώληκες του παρελθόντος, ανεπαισθήτως και αυτοί, μπήκαν στη ζωή μας και πρέπει να λάβουν συγκεκριμένες απαντήσεις

1. Ο Μεταξάς δεν καθιέρωσε την οχτάωρη εργασία

Το πραξικόπημα του Μεταξά έγινε στις 4 Αυγούστου 1936. Από το 1913, όμως, καθορίστηκε το δεκάωρο για τους εργάτες επιφανείας των μεταλλείων και το 8ωρο για όσους απασχολούνταν σε υπόγειες εργασίες (στοές ορυχείων).

Το 1920 ψηφίστηκε ο Ν. 2269 για 8ωρη εργασία (48 εβδομαδιαίως) και αφορούσε μόνο τις βιομηχανικές επιχειρήσεις, με Προεδρικό Διάταγμα στις 27.6/4.7.1932 το 8ωρο επεκτάθηκε και σε άλλους επαγγελματικούς κλάδους και συνεχίστηκε μέχρι το 1936 (είναι αλήθεια ότι οι τελευταίες επεκτάσεις έγιναν επί Μεταξά) και για άλλα επαγγέλματα.

Σήμερα, 2013, η οχτάωρη εργασία είναι το πιο σύντομο ανέκδοτο για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα. Και είναι αλήθεια ότι το κρίμα το έχει η Αριστερά των Λωτοφάγων και όχι τα, πολιτικά ανύπαρκτα, ξυρισμένα κεφάλια.

2. Ο Μεταξάς δεν δημιούργησε το ΙΚΑ

Το 1922 ψηφίζεται ο νόμος περί «υποχρεωτικής ασφάλισης εργατών και υπαλλήλων». Το 1934 ο νόμος 6298/1934, περί «ενιαίας κοινωνικής ασφαλίσεως». Τότε ξεκίνησαν όλες οι κτηριακές και τεχνικές προετοιμασίες και ολοκληρώθηκαν, μετά δύο έτη. Πρώτος διοικητής υπήρξε ο Κανελλόπουλος Παναγιώτης κατά τη διετία 1934-1935. Μετά την επιβολή του πραξικοπήματος (4η Αυγούστου 1936) ο Μεταξάς θα επιβάλει το δικό του άνθρωπο στη διοίκηση, τον Κορώνη, και με τη γνωστή τακτική «του ξανακοψίματος της κορδέλας» κάποιας υπηρεσίας θα παρουσιαστεί από τα «παπαγαλάκια» της εποχής ως ο «ιδρυτής» του ΙΚΑ. Μύθος, που αναπαράγεται ανάμεσα στους άσχετους και τους ημιμαθείς, ιδιαίτερα στην εποχή μας, λόγω του ανεξέλεγκτου διαδικτυακού ορυμαγδού.

3. Ο Μεταξάς δεν καθιέρωσε την αργία της Κυριακής

Η καθιέρωση της Κυριακής ως αργίας ψηφίστηκε το 1909, επί κυβέρνησης Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, και εφαρμόστηκε την πρώτη Κυριακή του 1910.

Από τότε κατά διαστήματα διάφορες συντεχνίες κέρδιζαν το δικαίωμα της εξαήμερης εργασίας. Το ωράριο και οι μέρες εργασίας δεν είχαν καθολική ισχύ.

Γι' αυτό και κάθε συντεχνία κατακτούσε μόνη της τα δικαιώματά της. Είναι απόλυτα φυσικό κάποιες συντεχνίες να καθιερώσουν την εξαήμερη εργασία και κατά την τετραετία της δικτατορίας του Μεταξά.

Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι επί Μεταξά καθιερώθηκε η αργία της Κυριακής μόνο για τους δημοσιογράφους.

Βλέπετε, από τότε, όποιος χάιδευε τον Τύπο κέρδιζε την υστεροφημία του.

Πάντως, ας μη θεωρηθεί ότι το ουσιώδες είναι να αποστομώσει κάποιος τα ξυρισμένα κεφάλια.

Μπαίνουμε σε εποχή βαρβαρότητας και ο αντίπαλός μας δεν είναι τα ξυρισμένα άδεια κεφάλια.

Χάνουμε, ίσως για πάντα, τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα και η αιτία δεν είναι τα ξυρισμένα κεφάλια. Αντίθετα, είναι το αποτέλεσμα.

Αυτό που πονά είναι ότι δεν μπορεί να δοθεί μια ολοκληρωμένη απάντηση στο στίχο του Μάνου Ελευθερίου «πώς έγινε με τούτο τον αιώνα και γύρισε καπάκι η ζωή».

Γιώργος Δαμιανός

Ελευθεροτυπία