Τίρανα…

Τελευταία φορά που είχα πάει στην Αλβανία ήταν το 1995 ως απεσταλμένος εφημερίδας για να καλύψω τον ακήρυκτο τότε εμφύλιο.

Αυτό που είδα ήταν φτώχεια, απελπισία και σχεδόν τους πάντες να κρατούν από ένα καλάσνικοφ.

Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, επισκέφθηκα την ίδια χώρα για εντελώς διαφορετικό λόγο.

Την εμφάνιση γνωστού Έλληνα τραγουδιστή στα εγκαίνια του πρώτου μπουζουξίδικου των Τιράνων.

Δύο ώρες από τη Θεσσαλονίκη μέχρι το τελωνείο της Κρυσταλλοπηγής  με το αυτοκίνητο, οι διαδικασίες εξπρές, δείχνεις μόνο ταυτότητα και το ταξίδι στη γειτονική χώρα και τον χρόνο αρχίζει.

Οι εκπλήξεις διαδέχονται η μια την άλλη.

Πρώτη πόλη η Κορυτσά.

Παντού χτίζονται πολυτελή σπίτια και ξενοδοχεία.

Οι αρχιτεκτονικές τάσεις είναι δύο.

Η έπαυλη των Κάριγκτον στο σίριαλ της δεκαετίας του ‘80 «Δυναστεία» και τα μεσαιωνικά κάστρα.

Τα δεύτερα είναι η μεγάλη εμμονή των Αλβανών.

Ρωτάω γιατί και η απάντηση από τον Αλβανό συνοδό είναι άμεση «Όλοι οι Αλβανοί θέλουν να γίνουν βασιλιάδες».

Σχολάει ένα γυμνάσιο. Οι μαθητές και οι  μαθήτριες θα μπορούσαν να βγαίνουν από ένα ελληνικό σχολείο και μάλιστα περιοχής υψηλών εισοδημάτων.

Στο δρόμο παντού εργοτάξια.

Φτιάχνουν τη νέα εθνική οδό για τα Τίρανα τρυπώντας όλα τα βουνά.

Ποιοι έχουν αναλάβει τα περισσότερα έργα; Έλληνες μεγαλοεργολάβοι-εκδότες και μάλιστα χωρίς διαγωνισμούς όπως μου ψιθυρίζουν στο αυτί.

Πρωτότυπο ε;

Η πρώτη λέξη που μαθαίνει κανείς είναι από τις δεκάδες επιγραφές «Λαβάζ» κατά μήκος του δρόμου.

Είναι αυτοσχέδια πλυντήρια αυτοκινήτων.

Τα χιλιάδες πολυτελή αυτοκίνητα θέλουν συχνό πλύσιμο.

Ο δρόμος που υπάρχει είναι γεμάτος στροφές και τμήματα χωρίς άσφαλτο ευτυχώς μικρά.

Η θέα όμως είναι υπέροχη ιδιαίτερα όταν περνάμε από τις λίμνες. Κοιτάζοντας από το παράθυρο που και που βλέπει κανείς κάποια μνημεία από την εποχή του Χότζα.

Χορταριασμένα, ξεχασμένα κουφάρια μιας εποχής για την οποία δεν μιλάει κανείς.

Επόμενη στάση στο Πόγκραδετς για φαγητό σε παραλίμνιο εστιατόριο.

Τα φαγητά είναι καταπληκτικά όπως και οι τιμές.

Το σέρβις πολύ αργό κάτι που αντιλαμβάνεται κανείς όπου και να πάει στην Αλβανία.

Και αυτό είναι ίσως το μόνο απομεινάρι από την κομμουνιστική εποχή.

Εκεί μου μιλούν για τον «τρελό» πρωθυπουργό, όπως τον αποκαλούν τον Έντι Ράμα ο οποίος μεταξύ άλλων ανατίναξε σχεδόν όλα τα παραλίμνια και παραθαλάσσια αυθαίρετα που είχαν χτιστεί επί Σαλί Μπερίσα. 

Παντού σε όλη τη διαδρομή τα ίδια.

Επαύλεις, πολλά μα πάρα πολλά ξενοδοχεία μερικές φορές στη μέση του πουθενά και εργοστάσια ερείπια τα οποία κανείς δεν θέλει να αγοράσει αφού απαιτούνται μεγάλα κεφάλαια για τον εκσυγχρονισμό τους.

Ελ Μπασάν και αμέσως μετά Τίρανα.

Συνολικά τέσσερις ώρες από την Κρυσταλλοπηγή μέχρι την πρωτεύουσα της Αλβανίας.

Μπαίνοντας κανείς στα Τίρανα εκπλήσσεται ευχάριστα.

Παντού χτίζονται φουτουριστικά κτίρια, η πόλη διαθέτει μεγάλες λεωφόρους (το μποτιλιάρισμα είναι μεγάλο ωστόσο), πολυτελή ξενοδοχεία ενώ τα ραδιόφωνα παίζουν συνέχεια ελληνικά τραγούδια αφού όπως παραδέχονται οι ίδιοι Αλβανοί δεν έχει προκύψει ακόμη μια φωνή και ένας συνθέτης που θα τους συγκλονίσει. Ένα μεγάλο κτίριο είναι βαμμένο με τεράστια βέλη που δείχνουν προς το κέντρο της πόλης,

Και αυτό έργο του Έντι Ράμα μου εξηγούν προκειμένου το κτίριο να μην κατεδαφιστεί και να πάρει καλλιτεχνική όψη.

Ένας «τρελός καλλιτέχνης» στη θέση του πρωθυπουργού.

Δεν ακούγεται κακό.

Δεν χρειάζεται να μείνει κανείς καιρό στην Αλβανία για να αντιληφθεί τι συμβαίνει.

Τα χρήματα που έστελναν επί 20 χρόνια οι μετανάστες από την Ελλάδα αλλά και τα τεράστια ποσά που επενδύουν οι ΗΠΑ έχουν ανατρέψει τα πάντα.

Παντού όμορφα καφέ και εστιατόρια, πανάκριβα αυτοκίνητα και άνθρωποι που φορούν μόνο ότι προτείνουν οι διεθνείς Οίκοι μόδας. 

Μια πόλη για την επόμενη ταινία «Sex and the city».

Πολύ πλούσιοι και πολλοί φτωχοί.

Ρωτάω για το αν υπάρχει μεσαία τάξη. Όπως με ενημερώνουν η μεσαία τάξη αρχίζει τώρα να αναδύεται κυρίως από τη δημιουργία εκατοντάδων νέων επιχειρήσεων.

Σχεδόν σε όλους τους δρόμους βλέπει κανείς ελληνικές τράπεζες, ελληνικές αλυσίδες καταστημάτων εστίασης και super market αλλά και καταστήματα Ελλήνων με προϊόντα από τη χώρα μας με κυριότερο το ελαιόλαδο.

Ακριβότερη περιοχή της πόλης είναι το «block».

Εκεί όπου άλλοτε έμεναν μόνο τα στελέχη του κομμουνιστικού κόμματος τώρα ζούνε πολιτικοί, καλλιτέχνες, άνθρωποι των media και επιχειρηματίες.

Στα μπουζούκια…

Ο Έλληνας τραγουδιστής είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην Αλβανία γι αυτό και όλα τα εισιτήρια ήταν προπωλημένα και μάλιστα σε τιμές που αν τις έβαζε κάποιος στην Ελλάδα δεν θα πατούσε άνθρωπος.

Έξω από το νυχτερινό κέντρο το πάρκινγκ γεμίζει από Ferrari, Bentley, Mercedes και BMW.

H επίδειξη πλούτου συνεχίζεται και μέσα αφού κανείς δε διανοείται πως κάποιος θα κάνει περισσότερα λουλούδια από αυτόν.

Οι Moet ρέουν άφθονες ενώ δεν είδα σχεδόν κανένα από αυτά που λέμε απλό μπουκάλι.

Εκπλήσσομαι όταν μαθαίνω πως το μεροκάματο των σερβιτόρων είναι μόλις 8 ευρώ ενώ στην Ελλάδα κυμαίνεται από 40 έως 50.

Μου εξηγούν πως είναι πολύ καλό γιατί το κόστος διαβίωσης είναι πολύ χαμηλό, όπως χαμηλοί είναι και οι φόροι.

Στην επιστροφή προσπαθώ να κωδικοποιήσω όλα όσα είδα, άκουσα και βίωσα στις τρεις ημέρες παραμονής μου.

Η Αλβανία μπαίνει με ταχύτητες super fast τρένου στη χρυσή δεκαετία που ζήσαμε εμείς από το 1995 μέχρι το 2005.

Θέλει να γευτεί όλα όσα της στέρησε ο Χότζα με μια και μόνο ρουφηξιά.

Όλα γίνονται πολύ γρήγορα για να αφομοιωθούν όπως πρέπει.

Δεν ξέρω ποια θα είναι η κατάληξη.

Αυτό που ξέρω είναι πως οι άνθρωποι είναι πολύ ευγενικοί και πως πολύ σύντομα το στερεότυπο που υπήρχε για τους γείτονές μας θα αλλάξει.

Θα ξαναπήγαινα ευχαρίστως και αυτή τη φορά μάλιστα χωρίς τους φόβους  και τα σύνδρομα του παρελθόντος.

      

       Θοδωρής Μπούντας

      Παράλλαξη