Φονιάδες των πεζών… ποδηλάτες!

(Ο τίτλος είναι παράφραση του γνωστού συνθήματος περί λαών και Αμερικανών κι απαγγέλλεται με τον ίδιο τόνο. Έχει κανά δυο χρόνια που τον έχω σκεφτεί και έψαχνα ευκαιρία για άρθρο για να τον γράψω)

«Να παραδίδεται αποκλειστικά στα ποδήλατα μια φορά τον μήνα ένας κεντρικός άξονας της Θεσσαλονίκης, από την ανατολική της πλευρά μέχρι και τη δυτική, πρότεινε τη Δευτέρα ο δήμαρχος της πόλης, Γιάννης Μπουτάρης, κατά τη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου.

«Είναι μια ευκαιρία να αποκτήσει η πόλη, έστω και μια φορά τον μήνα, τη λογική ότι τα ποδήλατα είναι κυρίαρχο μέσο», σημείωσε ο κ. Μπουτάρης, ο οποίος πρότεινε -στη λογική της πεζοδρόμησης της λεωφόρου Νίκης- κεντρικοί δρόμοι της πόλης, από ανατολικά μέχρι και τον Βαρδάρη ή τη Σίνδο, να παραδίδονται στους ποδηλάτες, αποκλείοντας τα αυτοκίνητα.

Σαν ποδηλάτισσα, θα έπρεπε να πανηγυρίζω.

Σαν πολίτης με στοιχειώδη προβληματισμό, όμως, έρχομαι κι αναρωτιέμαι: από πού κι ως πού είναι ποτέ δυνατόν να επιβληθεί σε μια πόλη το ποδήλατο σαν «κυρίαρχο μέσο»;

Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο να δούμε ένα τόσο απλό ζήτημα στην πραγματική του διάσταση, που είναι η εξής μία: να βρεθεί τρόπος αρμονικής συνύπαρξης ποδηλατών-πεζών-δικυκλιστών-αυτοκινητιστών;

Γιατί πρέπει να υποχρεωθούν όοοοοοοοολοι να παραμερίσουν υπέρ των ποδηλατών;

Με το ζόρι, δηλαδή, να γίνουν ποδηλάτες άνθρωποι που δεν έχουν καμιά διάθεση να γίνουν;

Μπας και κατέβει και κανένας νόμος στη Βουλή που να υποχρεώνει τους κατοίκους σε χρήση του ποδηλάτου;

Κάτι παρεξηγήσαμε, ως συνήθως, στη «χώρα των πιο έξυπνων κατοίκων».

Στην περίπτωσή μας, βρήκαμε στο ποδήλατο το νέο trend διά πάσαν χρήσιν.

Πριν από μέρες, στην Αριστοτέλους, μια τράπεζα είχε εγκαίνια καταστήματος κι οργάνωσε ένα happening στην πλατεία.

Από την εξέδρα, ο παρουσιαστής ανακοίνωσε την άφιξη κάποιων ποδηλατών, οι οποίοι με μπαλόνια έγιναν μέρος του happening, σε ύφος «Ας χειροκροτήσουμε και τους ποδηλάτες», σαν να επρόκειτο για κάτι το σπουδαίο ή το γκροτέσκο, σαν τη γυναίκα με τα μούσια και τους σιαμαίους του τσίρκου.

Έχουμε βρει στο ποδήλατο το ιδεώδες μέσο προώθησης προϊόντων ή ιδεών. Ανοίγουμε καινούργιο μαγαζί με ρούχα;

Βάζουμε ποδήλατο στη βιτρίνα, είναι χαριτωμένο.

Ανακαινίζουμε το φαρμακείο μας; Κάπου θα χωρέσει ένα ποδήλατο, πάντα παραπέμπει συνειρμικά στην υγεία.

Θέλουμε να δείξουμε ότι διαθέτουμε οικολογική συνείδηση; Είναι απλούστατο, επιστρατεύουμε ποδηλάτες.

Μας ανατέθηκε ένα promotion πιστωτικής κάρτας, απορρυπαντικών ή ακουστικών βαρηκοΐας; Κανένα πρόβλημα, ένα ποδήλατο θα μας δώσει τη λύση.

Προτιθέμεθα να πετάξουμε ένα πυροτέχνημα σε μια (οποιαδήποτε) πόλη της Ελλάδας; «Θα προωθήσουμε το ποδήλατο!» λέμε και ξεμπερδεύουμε.

Φυσικό είναι: το ποδήλατο δηλώνει παιδικότητα, αθωότητα, το ποδήλατο φέρνει νοσταλγία, αναμνήσεις, συναισθήματα, άρα πες το μ’ ένα ποδήλατο, μ' ένα ποδήλατο ξεχνιέμαι, το βασίλειό μου για ένα ποδήλατο, ποδήλατο εσύ σουπερ-στάρ κ.λπ.

Και μ' αυτά και μ' εκείνα, ξεχάσαμε το βασικότερο: ότι το ποδήλατο δεν είναι διαφημιστικό όχημα ούτε ένα «ουάου, τι καλά που περνάμε!» αλλά ένα μέσο μετακίνησης που πρέπει να συνυπάρχει αρμονικά με τους πεζούς, τα δίκυκλα και τα αυτοκίνητα.

Στη Θεσσαλονίκη, όπου ζω, υπάρχουν κάποιοι ποδηλατόδρομοι στον δήμο, αλλά εντελώς παρακμασμένοι. Πάντως, υπάρχουν.

Υπάρχουν και πολλοί ποδηλάτες κι ο αριθμός τους διαρκώς αυξάνεται.

Αντί ο δήμος να ασχοληθεί στα σοβαρά με κυκλοφοριακές ρυθμίσεις προκειμένου να κινούνται ασφαλώς οι ποδηλάτες αλλά και να μη διαταράσσεται η κίνηση πεζών και ποδηλατών, αντί να καταργήσει κάποιους ποδηλατόδρομους οι οποίοι αποδείχτηκαν άχρηστοι ή αχρηστεύτηκαν λόγω των συνθηκών και να τους επανασχεδιάσει, σκέφτεται να κλείνει μέρος της πόλης προκειμένου να κυκλοφορούν μόνο ποδήλατα (άντε, να κάνουμε και στους πεζούς τη χάρη, να κυκλοφορούν κι αυτοί)!

Μα, είναι δυνατόν; Έτσι προωθείται η ιδέα του ποδηλάτου;

«Παραδίνοντας την πόλη» (τι βαρύγδουπη έκφραση, Θεέ μου!) «αποκλείοντας τα αυτοκίνητα» (γιατί; Για τιμωρία;) και κάνοντας τους πάντες εχθρούς των ποδηλατών;

Οι ποδηλάτες δεν είναι ακτιβιστές.

Δεν είναι περιθωριακοί.

Δεν είναι μυστήριοι χομπίστες.

Δεν είναι εκκεντρικοί αργόσχολοι.

Δεν είναι ταγμένοι σε κανέναν ιερό σκοπό.

Δεν είναι πολίτες με ειδικές ανάγκες.

Είναι κανονικοί άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να έχουν και αυτοκίνητο ή μηχανάκι ή να περπατούν, κιόλας.

Μπορεί, δηλαδή, να είναι και ποδηλάτες και πεζοί και δικυκλιστές και οδηγοί αυτοκινήτων και επιβάτες λεωφορείων.

Τον τελευταίο καιρό εξελίσσεται ένας ιδιότυπος πόλεμος στην παραλία της Θεσσαλονίκης: πεζοί εναντίον ποδηλατών.

Επειδή στην παλιά παραλία ο ποδηλατόδρομος καταλαμβάνει το ένα και βάλε τρίτο του πεζοδρομίου και το ένα και βάλε τρίτο καταλαμβάνουν οι μικροπωλητές με τα απλωμένα σεντόνια, για τους πεζούς μένει ελάχιστος χώρος.

Με το δίκιο τους οι άνθρωποι διαμαρτύρονται.

Με το δίκιο τους οι ποδηλάτες (εφόσον έχουν τον θεσμοθετημένο χώρο τους) τους το επισημαίνουν.

Και δωσ’ του οι διαμαρτυρίες, οι αντεγκλήσεις, οι φωνές.

Να πεις ότι δεν έχουν δίκιο οι πεζοί; Έχουν.

Είναι παράλογα λίγος ο χώρος που τους μένει.

Έχουν δίκιο, όμως, κι οι ποδηλάτες.

Και τι συμβαίνει σε ένα σημείο το οποίο «έχει παραδοθεί στους ποδηλάτες» και «το ποδήλατο είναι το κυρίαρχο μέσο», όπως το θέλει ο δήμαρχος;

Κόντρα πεζών και ποδηλατών, αυτό συμβαίνει.

Όσες φορές έχουν κλείσει δρόμοι προκειμένου «να παραδίδεται η πόλη στους ποδηλάτες», δημιουργείται κυκλοφοριακό κομφούζιο.

Οι οδηγοί των αυτοκινήτων βρίζουν, κάποιοι που θέλουν να κυκλοφορήσουν στο κέντρο με τα πόδια δυσκολεύονται να φτάσουν σε αυτό, οι δρόμοι περιμετρικά φτάνουν στα όριά τους, αλλά εμείς… «παραδίδουμε την πόλη στους ποδηλάτες».

Όχι, δεν πάει έτσι. Δεν μπορείς με το ζόρι να υποτάξεις τους πάντες στο ποδήλατο. Πρέπει να αντιδράσουμε, πρώτοι-πρώτοι, εμείς οι ποδηλάτες. Μέσα που ξεκινούν από τη λογική «να αποκλείσουμε» και «να καταστήσουμε κυρίαρχο» είναι καταδικασμένα να αποτύχουν.

Πρώτα πρέπει να πείσεις ότι η ζωή με το ποδήλατο είναι πιο ωραία για τους ίδιους τους ποδηλάτες.

Ταυτόχρονα, πρέπει να ενισχύσεις τα μέσα μαζικής μεταφοράς (αυτό είναι μια άλλη συζήτηση για τη Θεσσαλονίκη και θα γίνει προσεχώς), να προβλέψεις κάπως για τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, να φροντίσεις για την ομαλή ροή της κίνησης. Και να επιμείνεις, να βελτιώνεις, να προσθέτεις, να αφαιρείς, να δείξεις αποφασιστικότητα επειδή υπάρχουν αποτελέσματα.

Αλλά μην ξεκινάς με «αποκλεισμό», «παράδοση» και «κυριαρχία», βρίσκεις μέχρι κι εμένα την ποδηλάτισσα απέναντί σου.

Γιατί δεν θέλω να κάνω εχθρούς τους οδηγούς των αυτοκινήτων, δεν το αξίζω. 

Χριστίνα Ταχιάου

Protagon