Ο Ερντογάν της … Αραβίας.

Κάθε μία στις τόσες, ο Ερντογάν μας τρελαίνει.

Σήμερα το πρωί (σ.μ. χθες) τουρκικά τζετ βομβάρδισαν βάσεις του ΡΚΚ, μετά από πολυήμερες διαδηλώσεις των Κούρδων με αφορμή την εγκατάλειψη από πλευράς Άγκυρας των Κούρδων υπερασπιστών της πόλης Κομπάνι στη Συρία.

Οι βομβαρδισμοί αυτοί μάλλον έβαλαν τέλος στην 18μηνη εκεχειρία και στις ειρηνευτικές συνομιλίες της Τουρκίας με το ΡΚΚ, μια σοβαρότατη δηλαδή εξέλιξη, και κατά τη γνώμη μου ένα τραγικό αν και προβλέψιμο λάθος του Ερντογάν.

Η μεγάλη όμως έκπληξη έγκειται στο πως ο Ερντογάν προετοίμασε τους Τούρκους για επανεκκίνηση του 30χρονου πολέμου τους με το ΡΚΚ, και τι μας λέει αυτό για τη κοσμοθεωρία του…

Το πρόβλημα, όπως είπε ο ίδιος ο Ερντογάν σε φοιτητές του πανεπιστημίου του Μαρμαρά, είναι ότι οι νέοι Λόρενς της Αραβίας κατασπαράσσουν τη Μέση Ανατολή.

Αναφέρονταν στον Άγγλο αξιωματικό T.E. Lawrence, που ξεσήκωσε τις αραβικές φυλές εναντίον των Οθωμανών συμμάχων των Γερμανών στη διάρκεια του Α’ΠΠ, κάτι που οδήγησε τελικά στη πτώση της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Ποιοι είναι λοιπόν οι νέοι αυτοί δυτικοί «ανακατωσούρες», και τι προσπαθούν να πετύχουν;

Σύμφωνα με τον Ερντογάν, ο Λόρενς ήταν ένας Άγγλος κατάσκοπος μεταμφιεσμένος σε Άραβα.

Οι σημερινές μετενσαρκώσεις του είναι κάποιοι νέοι Λόρενς μεταμφιεσμένοι σε δημοσιογράφους, θρησκευτικούς άνδρες, και τρομοκράτες.

Σύμφωνα με τον Ερντογάν, αποτελεί καθήκον των Τούρκων να εξηγήσουν στον κόσμο πως υπάρχουν σύγχρονοι Λόρενς που έχουν ξεγελαστεί από μια τρομοκρατική οργάνωση.

Αναμφίβολα, αυτή η διατύπωση έχει σκοπό να δικαιολογήσει τη σύλληψη πέντε ξένων δημοσιογράφων που κάλυπταν τις κουρδικές διαμαρτυρίες εξαιτίας του τουρκικού αποκλεισμού της Κομπάνι.

Ο θρησκευτικός άνδρας στον οποίο αναφέρεται είναι σίγουρα ο ιμάμης Fetullah Gulen που ζει στις ΗΠΑ, και με τον οποίο ο Ερντογάν είναι σε θρησκευτικό πόλεμο.

Όσο για τους τρομοκράτες, αυτοί είναι οι Κούρδοι του ΡΚΚ και του Κομπάνι.

Ο Ερντογάν όμως σκέφτεται πιο πλατιά.

Αυτοί οι Λόρενς κάνουν συμφωνίες κρυμμένοι πίσω από την ελευθερία του τύπου, τον πόλεμο της ανεξαρτησίας, και την τζιχάντ. Έτσι λέει ο Ερντογάν.

Συμφωνίες τύπου Sykes-Picot, όπως το 1916 όταν οι Γάλλοι και οι Βρετανοί συμφώνησαν μυστικά να διαμελίσουν και να μοιραστούν μεταξύ τους τα οθωμανικά εδάφη. Ο χάρτης που προέκυψε τότε δεν είναι ίδιος με τον σημερινό αλλά όριζε τα σημερινά σύνορα μεταξύ Συρίας και Ιράκ.

Στη συνέχεια διαλύθηκαν τα παλιά οθωμανικά βιλαέτια και επαρχίες, που ήταν πιο ευαίσθητα στις θρησκευτικές διαιρέσεις της Μέσης Ανατολής.

Κάθε σύγκρουση στη περιοχή έχει προαποφασισθεί εδώ και έναν αιώνα, ισχυρίζεται ο Ερντογάν.

«Αποτελεί καθήκον μας να  σταματήσουμε αυτό το πράγμα», λέει, τονίζοντας ότι η Τουρκία είναι η μόνη χώρα που μπορεί να προσφέρει ειρήνη στη Μέση Ανατολή.

«Όχι αλλάζοντας τα σύνορα, αλλά προσφέροντας ελπίδα και εμπιστοσύνη».

Κρατάω δυο μηνύματα από τα παραπάνω: Το πρώτο είναι ότι αν και το ΡΚΚ σταμάτησε προ πολλού να ζητάει εδάφη της Τουρκίας για να κάνει κουρδικό κράτος, ο Ερντογάν πιστεύει ότι αυτός συνεχίζει να είναι ο σκοπός του, και πως αν αποτελέσει χρήσιμο σύμμαχο των ΗΠΑ στον αγώνα εναντίον της ISIS, θα το πετύχει.

Το δεύτερο είναι ότι ο Ερντογάν πραγματικά πιστεύει στα μεγαλεπήβολα σχέδια του για τη Τουρκία, που τη θέλει ως τη μεγάλη οργανωτική δύναμη στη Μέση Ανατολή.

Οι Οθωμανοί Σουλτάνοι άλλωστε ήταν οι τελευταίοι Χαλίφηδες που κυβερνούσαν τα εδάφη που σήμερα θέλει να κυβερνήσει η ISIS, ως μια γκροτέσκα παρωδία των παλιών Χαλιφάτων.

Σε αντίθεση λοιπόν με τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, που επίσης στήριξαν τους Σουνίτες αντάρτες στη Συρία εναντίον του Άσαντ αλλά επίσης βοήθησαν την Αμερική να πολεμήσει τους τζιχαντιστές, η Τουρκία επιμένει πως αυτός ο συνασπισμός θα πρέπει να ακολουθεί τις δικές της πολιτικές και προτεραιότητες.

Αυτό σημαίνει επίθεση εναντίον του Άσαντ, του ΡΚΚ, και των φίλων τους στη Συρία.

Όπως όλα δείχνουν, η Τουρκία μάλλον αποκλείεται να προσφέρει κάποια σημαντική βοήθεια στον πόλεμο εναντίον του Χαλιφάτου.

Ο Ερντογάν είναι μαέστρος στο να χειρίζεται το σοκ του ακραίου αλλάζοντας τις πολιτικές εξελίξεις προς όφελός του, και ενεργοποιώντας τη βάση του, την ώρα που ο  κόσμος όλος εκπλήσσεται και τρομάζει.

Θυμόσαστε τους στημένους θεατρινισμούς του στο Νταβός το 2008;

Ή τις κατηγορίες που εξαπέλυσε εναντίον των ξένων τραπεζών, των δημοσιογράφων κ.ά. που ήταν μέρος ενός διεθνούς λόμπι τόκων, που θέλει να καταστρέψει την τουρκική οικονομία;

Ή τους «τρομοκράτες» φοιτητές που τόλμησαν να διαμαρτυρηθούν για ένα αναπτυξιακό πρότζεκτ του στο πάρκο Γκέζι πέρσι;

Τώρα ο εχθρός είναι η Δύση, που ως άλλος Λόρενς της Αραβίας, συνεργάζεται με τους Κούρδους εθνικιστές εναντίον της χώρας του, όπως ο πραγματικός Λόρενς συνεργάστηκε κάποτε με τους Άραβες εθνικιστές εναντίον των Οθωμανών.

Αυτά που ισχυρίζεται δεν χρειάζεται να είναι λογικά. Απλά αποτελούν μέρος μιας πολιτικής αφήγησης που έχει απήχηση στους υποστηρικτές του, και σίγουρα αποτελούν πραγματικά πιστεύω του ίδιου.

Οι πολιτικές όμως που βγαίνουν από αυτή την αφήγηση είναι διαιρετικές, καταστρεπτικές, και σιγά σιγά αποδυναμώνουν τον ιστό της τουρκικής κοινωνίας, τους θεσμούς, και τις συμμαχίες της.

Πιο πιθανό είναι να φέρουν αναστάτωση στη χώρα παρά ειρήνη στη Μέση Ανατολή.

Marc Champion

Bloomberg

Απόδοση: S.A.