Η Άγκυρα αποζητά την ένταση…

Μία προς μία, οι ψηφίδες μιας ήδη δρομολογημένης κρίσης στα ελληνοτουρκικά μπαίνουν στη θέση τους.

Η διήμερη... κρουαζιέρα της τουρκικής κορβέτας Buyukada στο Αιγαίο, η οποία έφθασε μέχρι τα στενά του Καφηρέα και πραγματοποίησε επτά πολύωρες εισόδους στα ελληνικά χωρικά ύδατα, αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα της Άγκυρας, που δεν μπορεί να παρακαμφθεί.

Πόσο μάλλον που πριν η κορβέτα που φέρει την τουρκική ονομασία της Πριγκήπου πραγματοποιήσει την μεγαλύτερη πρόκληση του είδους είχε προηγηθεί κατά δύο εβδομάδες αντίστοιχη έξοδος στο Αιγαίο της τουρκικής κορβέτας Bartin, αλλά και η επιχείρηση έρευνας και διάσωσης που πραγματοποίησε στις 18 Οκτωβρίου η Διοίκηση Ασφαλείας Ακτών της Τουρκίας σε περιοχή 20 ν.μ. νότια του Καστελόριζου, όταν ακινητοποιήθηκε λόγω μηχανικής βλάβης φορτηγό πλοίο υπό αμερικανική σημαία...

Η δεκάωρη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας την περασμένη Πέμπτη για την αναθεώρηση του στρατηγικού δόγματος της γείτονος, δεν άφησε αμφιβολίες.

Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, η Άγκυρα συμπεριλαμβάνει στις τρεις κορυφαίες προτεραιότητές της (πλάι στην αντιμετώπιση του ΡΚΚ και του “παράλληλου κράτους” του Fethullah Gülen) την υπεράσπιση παντί τρόπω όσων αντιλαμβάνεται ως δικαιώματά της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Τα μεγάλα ανοιχτά μέτωπα στα νότια χερσαία σύνορά της το τελευταίο διάστημα δεν την περισπούν από αυτή την πάγια επιδίωξη, ενώ οι ευαίσθητες εσωτερικές της ισορροπίες αναβαθμίζουν μετά από καιρό τον ρόλο των στρατηγών και καθιστούν επιτακτική την καταγραφή “εθνικών επιτυχιών” σε ένα περιβάλλον μεγάλου εκνευρισμού.
Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειος αποτελούν για την Τουρκία μία και την αυτή πρόκληση – γεγονός που αποκλείει τη δυνατότητα “στεγανοποίησης” των διμερών ελληνοτουρκικών σχέσεων από τη κρίση που ήδη σοβεί στο Κυπριακό.

Άλλωστε η Άγκυρα αξιολογεί καταλλήλως κινήσεις, όπως η πρόσφατη συμφωνία ενοποίησης του χώρου έρευνας και διάσωσης Ελλάδας και Κύπρου, στα όρια του FIR των δύο χωρών – πολύ περισσότερο δε την τριμερή συνεργασία Αθήνας, Λευκωσίας και Καϊρου που επιταχύνεται με τη Σύνοδο Κορυφής της 9ης Νοεμβρίου στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα (όπου ο Αντώνης Σαμαράς θα μεταβεί μέσω Κύπρου, από κοινού με τον Νίκο Αναστασιάδη).
Όμως η προώθηση της τριμερούς συνεργασίας αντικειμενικά φέρνει πιο κοντά τη “στιγμή της αλήθειας”, οπότε η Αθήνα θα πρέπει να ανακηρύξει τη δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη – εφαπτόμενη, ελέω Καστελόριζου αυτών της Κύπρου και της Αιγύπτου, με αντίστοιχο περιορισμό της τουρκικής θαλάσσιας δικαιοδοσίας σε μικρό τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου.
Καθόλου τυχαία, η παρέμβαση του Τούρκου βουλευτή Osman Aşkın Bak στην συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ στην ελληνική Βουλή ουσιαστικά στηρίχθηκε στην τουρκική απαντητική ρηματική διακοίνωση του Μαρτίου 2013 ότι “τα εξωτερικά όρια της τουρκικής ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας ακολουθούν τη μέση γραμμή μεταξύ της τουρκικής και της αιγυπτιακής ακτογραμμής, το δυτικό οριακό σημείο της οποίας θα καθοριστεί σύμφωνα με το αποτέλεσμα μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο καθώς και στη Μεσόγειο ανάμεσα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη”.
Οι πληροφορίες ότι στον τελευταίο γύρο των διερευνητικών συνομιλιών για το Αιγαίο, ο Έλληνας συνομιλητής έθεσε για πρώτη φορά ζήτημα ΑΟΖ εξηγούν ακόμη περισσότερο την “σπουδή” της Άγκυρας.
Πρόκειται για σκηνικό προετοιμασίας “θερμού επεισοδίου”;

Όχι απαραίτητα, αν αναλογισθούμε ότι οι ίδιοι στόχοι μπορούν να εξυπηρετηθούν από κινήσεις “εκτόνωσης” - όμως εδώ καθοριστικός είναι ο ρόλος του “διεθνούς παράγοντα”, ο οποίος αντιδρά ως αν το υφιστάμενο επίπεδο έντασης να μην υπαγορεύει ακόμη την κινητοποίησή του.
Το κρίσιμο πρόσωπο από αυτή την άποψη είναι ο Ειδικός Σύμβουλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Espen Barth Eide, ο οποίος βρίσκεται σήμερα Τετάρτη στην Αθήνα – κομίζοντας πιθανότατα (με τις ευλογίες αναμφίβολα της Ουάσιγκτον) προτάσεις απόσυρσης του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Barbaros από την ΑΟΖ Κύπρου με παράλληλη επανέναρξη των δικοινοτικών συνομιλιών και ένταξη στην ατζέντα τους του θέματος των γεωτρήσεων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ευάγγελος Βενιζέλος με συνέντευξή του στην “Καθημερινή” Κύπρου, τόνισε ότι “σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει δεκτό ένα μορατόριουμ. Δηλαδή δεν μπορεί να γίνει δεκτό ένα πάγωμα, μια αναστολή της άσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας”.
Ο ίδιος, κατά την τοποθέτησή του στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ δήλωσε, απευθυνόμενος ουσιαστικά στις ξένες πρωτεύουσες, ότι η μεν “κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου” από πλευράς Τουρκίας στην ΑΟΖ Κύπρου “δημιουργεί ένα ακόμη μέτωπο, μια ακόμη κρίση, σε μια ήδη ταραγμένη περιοχή, τη στιγμή που η Συμμαχία και η διεθνής κοινότητα είναι και πρέπει να είναι επικεντρωμένες στις πολύ σοβαρές κρίσεις”, ενώ αντίθετα η τριμερής συνεργασία, που εντάσσεται στο πλαίσιο ενίσχυσης του Μεσογειακού Διαλόγου, προσθέτει ένα στοιχείο σταθερότητας σε μια περιοχή που το έχει επείγουσα ανάγκη.

Σαφές το μήνυμα, αλλά η περίπλοκη εξίσωση της Μέσης Ανατολής καθιστά τους ενδιαφερόμενους υποχρεωμένους να σκέφτονται σε πολλαπλά επίπεδα και με πολυάριθμες εναλλακτικές...
Τη στήριξή του Ισραήλ προς την τριμερή φέρεται πάντως να κομίζει ο ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Άβιγκντορ Λίμπερμαν, ο οποίος επισκέπτεται τη Λευκωσία – σε μία συγκυρία κατά την οποία η ακύρωση, με πρωτοβουλία της Noble Energy, των σχεδίων για κατασκευή χερσαίου τερματικού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό Κύπρου ανοίγει τον δρόμο για υποχρεωτικές συμπράξεις ως προς τη μεταφορά των υδρογονανθράκων με τρίτα κράτη.

Κράτη που θα μπορούσαν να είναι, όπως δηλώνεται, η Αίγυπτος ή το Ισραήλ αλλά θα μπορούσε να είναι και η Τουρκία...

     Κώστας Ράπτης

     Capital.gr