Το ασφαλιστικό του ΣΥΡΙΖΑ…

Το νομοσχέδιο Κατρούγκαλου για το ασφαλιστικό είναι ιδιοκτησία 100% του Σύριζα. Είναι ένα ακόμα αποτέλεσμα της καταστροφικής διαπράγματευσης του Σύριζα το 1ο εξάμηνο του 2015, αλλά και του τρίτου μνημονίου που αυτή έφερε.
Τα 2,2 δισ. ευρώ που η τρόικα ζητά να εξοικονομηθούν από το ασφαλιστικό στα πλαίσια του 3ου μνημονίου, θα μπορούσαμε να το γλιτώσουμε αν ο Σύριζα δεν προκαλούσε τη διετία 2015-16 μείωση του ΑΕΠ της τάξης των 6 έως 8 μονάδων (στο τέλος του 2014, όλες οι προβλέψεις ότι η Ελλάδα το 2015 θα είχε ανάπτυξη 2 έως 3 μονάδες και το 2016 πάνω από 3%, αντ’ αυτού το 15 η ύφεση θα κλειδώσει πάνω από το 1% και για το ’16 τη βλέπουν γύρω στη 1,5 μονάδα.

Έτσι το νέο μαχαίρι στο ασφαλιστικό είναι αναπόφευκτο. Οι μειώσεις για τους νέους συνταξιούχους θα είναι της τάξης 15% έως 20%. Οι μειώσεις προκύπτουν ως εξής:
Α) Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων θα γίνεται με βάση τον μέσο όρο αποδοχών του εργαζομένου καθ’ όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου, αντί με βάση τον μέσο όρο των ετήσιων αποδοχών της καλύτερης πενταετίας μέσα στην τελευταία δεκαετία, Αυτό σημαίνει ότι οι απώλειες στη σύνταξη θα είναι υψηλότερες εξαιτίας της συρρίκνωσης των αποδοχών τα τελευταία χρόνια…

Β) Επίσης τα ποσοστά αναπλήρωσης θα είναι χαμηλότερα. Στην καλύτερη περίπτωση, η αναπλήρωση για 40 χρόνια ασφάλισης, αν προστεθεί και η εθνική σύνταξη, θα φθάσει στο 60% του μισθού, όταν με τα σημερινά δεδομένα αγγίζει, ή και σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνά το 75%. Στις επικουρικές το μαχαίρι θα είναι πιο μεγάλο, και η σύνταξη θα φτάνει μόλις στο 18%, όταν σήμερα κάποιος μπορούσε να λάβει επικουρική σύνταξη ακόμη και 40%-50% της κύριας σύνταξής του, για 35 έτη ασφάλισης.
Εδώ κάνει το τέχνασμα το υπουργείο, οι μειώσεις σε πρώτη φάση να είναι για τους νέους συνταξιούχους και οι παλαιότεροι, για μια τριετία, να μην υποστούν τις μειώσεις.
Στο νομοσχέδιο σχετικά με τους παλαιότερους ασφαλισμένους υπάρχει μέριμνα για τις δικαστικές αποφάσεις που θεωρούν παράνομες τις περικοπές συντάξεων από 2012 και μετά: Οι υφιστάμενες κύριες συντάξεις των ήδη συνταξιούχων να επανυπολογιστούν (με τον νέο τρόπο υπολογισμού) προκειμένου να απορροφηθούν τυχόν αυξήσεις που προκύπτουν από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ωστόσο, ακόμη και στις περιπτώσεις που ο επανυπολογισμός δείξει νέες – περαιτέρω – μειώσεις στις κύριες συντάξεις, αυτές δεν θα γίνουν, αλλά το επιπλέον ποσό θα διατηρηθεί και θα δίδεται ως «προσωπική διαφορά» στον δικαιούχο συνταξιούχο.
Προσωπική διαφορά είναι το εξής: Αν η σύνταξη ενός νυν συνταξιούχου,μετά τον νέο τρόπο υπολογισμού πρέπει να μειωθεί, ας πούμε, από τα 1.200 ευρώ στα 1.000 για τρία χρόνια, έως το 2018, δεν θα ισχύσει αυτή η μείωση. Μετά, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, θα συνεχίσει να καταβάλλεται, «απομειούμενη μέχρι την τελική αντιστοίχιση με τις συντάξεις όσων θα συνταξιοδοτηθούν μετά τη θέση σε ισχύ του νόμου αυτού». Όποιος συνταξιοδοτηθεί το 2016 θα λάβει το 1/2 της προσωπικής διαφοράς, για αυτούς που θα πάρουν σύνταξη το 2017 η αναπλήρωση θα είναι στο 1/3 του ποσού και το 2018 στο ¼. Μεταφέρει, δηλαδή, τις μειώσεις, όσο γίνεται πιο πέρα.

Τα βάρη του νέου ασφαλιστικού μεταφέρονται σε ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ανεξάρτητους απασχολούμενους.

Συγκεκριμένα οι αγρότες θα δουν τις ασφαλιστικές εισφορές σχεδόν να τριπλασιάζονται, αφού από το 7%, της ασφαλιστικής κλάσης που πληρώνουν τώρα μηνιαίως, το ποσοστό αυτό θα ανέβει στο 20%. Μέχρι τώρα οι αγρότες πλήρωναν 7%, που στη χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία ήταν 34 ευρώ τον μήνα και το υπόλοιπο 14% ήταν κρατική εισφορά. Από εδώ και πέρα μηδενίζεται η κρατική εισφορά και όλο το βάρος πάει στους αγρότες και από 34 ευρώ το μήνα θα πληρώνει 97, στη χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία. Στην τρίτη κατηγορία, που βρίσκεται η πλειοψηφία των αγροτών (450.000), από 50 ευρώ τον μήνα θα πληρώνουν 150 ευρώ.
Ελεύθεροι επαγγελματίες και ανεξάρτητα απασχολούμενοι προβλέπεται ότι από το 2017 θα πληρώσουν ασφαλιστική εισφορά για τον κλάδο της σύνταξης ύψους 20% επί του μηνιαίου εισοδήματος. Αλλά όποιο και αν είναι το εισόδημα, καθορίζεται κατώτατη ασφαλιστική εισφορά στα 117 ευρώ μηνιαίως, καθώς σε καμία περίπτωση η μηνιαία ασφαλιστική εισφορά δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη του 20% του εκάστοτε βασικού μισθού.
Επειδή κάτι τέτοιο θα διαλύσει τα ελεύθερα επαγγέλματα, ο Κατρούγκαλος έφερε διευκρινιστική διάταξη όπου τα μπλοκάκια θα πληρώνουν το 6,5% του εισοδήματος και το υπόλοιπο 13,5% ο εργοδότης. Το υπουργείο αναγνωρίζει ότι ο ελεύθερος επαγγελματίας δεν παρέχει έργο, αλλά υπάρχει εξαρτημένη σχέση εργασίας. Έτσι όμως δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, καθώς δίνει το δικαίωμα εξαρτημένης απασχόληση,ς με διαφορετική αμοιβή, σε δύο κατηγορίες απασχολούμενων (μία κατηγορία με βάση τη συλλογική σύμβαση και μία με σχέση «ελεύθερου επαγγελματία», η οποία ωστόσο υποκρύπτει εξαρτημένη εργασία και με χαμηλότερες αμοιβές). Με δεδομένη αυτή την ευχέρεια, οι περισσότεροι εργοδότες θα προτιμήσουν τη δεύτερη εκδοχή. Και οι συλλογικές συμβάσεις έργου θα αχρηστευτούν.

Ενοποίηση ταμείων

Το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μετονομάζεται σε Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και αποτελεί εφεξής τον μοναδικό φορέα παροχής κύριας κοινωνικής ασφάλισης. Στον ΕΦΚΑ θα λειτουργεί ειδική διεύθυνση συγκέντρωσης των οφειλών και προώθησης της διαδικασίας είσπραξης ή κατάσχεσης. Στόχος του υπουργείου είναι να βάλει χέρι στα αποθεματικά των ταμείων προκειμένου να μπορεί να καταβάλλει συντάξεις. Τέλος, το υπουργείο προχωρά στη σταδιακή μέχρι το 2020 κατάργηση του ΕΚΑΣ, ενώ μειώσεις αναμένονται για τα εφάπαξ -κατ’ εκτίμηση- περίπου 10%, και στις νέες επικουρικές συντάξεις, δες πιο πάνω ποσοστό αναπλήρωσης μόλις 18% από 40% που ισχύει.

Η απαξίωση της δημόσιας ασφάλισης και πριμοδότηση της ιδιωτικής

Το δημόσιο σύστημα ασφάλισης απαξιώνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια και θα απαξιωθεί ακόμα περισσότερο με τον νόμο Κατρούγκαλου, αφού, όπως προειδοποιεί και ο Σ. Ρομπόλης, υπάρχει κίνδυνος έκρηξης της μαύρης εργασίας εφόσον κάποιος αντιληφθεί πως ό,τι δώσει από το 25ο μέχρι το 35ο έτος της εργασίας του δεν θα του επιστραφεί, γιατί να πληρώνει δέκα χρόνια χωρίς να πάρει μετά πίσω τίποτα. Μια ιδιωτική ασφάλιση, ας πούμε, για αυτή την περίοδο, θα ήταν πολύ πιο αποδοτική. Άλλωστε, από τις αρχές του 2016 είναι σε ισχύ η νέα ευρωπαϊκή οδηγία για τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, Solvency II, που ρυθμίζει τον τομέα των ιδιωτικών ασφαλίσεων. Με την οδηγία αυτή καλούνται οι ιδιωτικές ασφαλιστικές να έχουν μεγαλύτερη κεφαλαιακή επάρκεια και δημιουργείται ένα συνεκτικότερο πλαίσιο διαχείρισης των κινδύνων. Επειδή με την πτώχευση της αμερικανικής AIG χρειάστηκαν 85 δισ. δολάρια για να διασωθεί, η ΕΕ παίρνει τα μέτρα της. Τα τελευταία χρόνια, ο εγχώριος τομέας κλυδωνίστηκε από τα κανόνια της ΑΣΠΙΣ και της Commercial Value, που άφησαν ανεκπλήρωτα 260.000 συμβόλαια. Όμως τελευταία παρατηρείται κινητικότητα, πολλές εγχώριες ασφαλιστικές έχουν αγοραστεί από διεθνείς, με πιο χαρακτηριστική την Αγροτική Ασφαλιστική από τη γερμανική ERGO. Από τις 69 εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα οι 38 ανήκουν σε διεθνείς οργανισμούς, ενώ και μετά από την κοινοτική οδηγία πολλές θα συγχωνευτούν για να έχουν μεγαλύτερη επάρκεια κεφαλαίων. Άρα, ο τομέας της ιδιωτικής ασφάλισης σταδιακά αποκτά φερεγγυότητα και με τα χάλια που εμφανίζει η δημόσια ασφάλιση, θα βρει νέα πελατεία. Μάλιστα αν η κυβέρνηση προχωρήσει και στο αίτημα της τρόικας, που προωθεί και ο ΣΕΒ, για απελευθέρωση της ιδιωτικής επιλογής, (ο περίφημος τρίτος πυλώνας ασφάλισης, πέρα από τον πρώτο που είναι η κρατική ασφάλιση, ο δεύτερος τα επαγγελματικά ταμεία και τρίτος να είναι η εθελοντική ιδιωτική ασφάλιση) θα δημιουργηθεί ένα προνομιακό περιβάλλον για τις εγχώριες ασφαλιστικές εταιρείες.

Γιάννης Ξένος

Άρδην/Ρήξη