Το ξήλωμα του πουλόβερ της ΕΕ…

Όσο τα βασικά κράτη μέλη της ΕΕ έχουν διαφορετικές εθνικές προσεγγίσεις, δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη η αδυναμία εξεύρεσης μιας κοινά αποδεκτής λύσης στα έκτακτα προβλήματα που ταλανίζουν την Ευρώπη.

Όπως με τον βιβλικό πύργο της Βαβέλ, έτσι και σήμερα η φιλόδοξη ευρωπαϊκή κατασκευή κινδυνεύει με κατάρρευση, επειδή οι λαοί της Ευρώπης μιλάνε διαφορετικές πολιτικές γλώσσες...

Στην Γερμανία, η μεγάλη αντιπαράθεση έχει να κάνει με το πώς θα μπορέσουν να απορροφηθούν ένα εκατομμύριο πρόσφυγες, για το αν θα πρέπει να μειωθούν οι αριθμοί που γίνονται δεκτοί, και αρκετοί είναι αυτοί που μιλάνε για άμεση διακοπή των ροών αφίξεων στη χώρα.

Από την πλευρά της, η Γαλλία νομίζει ότι βρίσκεται σε πόλεμο, ζώντας ακόμη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ευρισκόμενη σε σοκ μετά τις ισλαμιστικές επιθέσεις του περασμένου Νοεμβρίου στο Παρίσι, που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο 130 ανθρώπων.

Στην Βρετανία το κύριο ζήτημα είναι αυτό της εθνικής κυριαρχίας, και ένα πιθανό Brexit, στα πρόθυρα ενός δημοψηφίσματος τον Ιούνιο, το οποίο πιθανώς να βάλει τέλος στην σχιζοφρενική συμμετοχή των Βρετανών στην ΕΕ.

Αν κοιτάξουμε ανατολικά, στην Πολωνία, εκεί ο λαός συζητάει τις τελευταίες κινήσεις της νέας κυβέρνησης που θέλει να περιορίσει τα ΜΜΕ και το συνταγματικό δικαστήριο, ενώ ακόμη μαλώνουν για το ποιος ήταν πληροφοριοδότης των κομμουνιστών πριν από 40 χρόνια, όπως και για την απειλή της Ρωσίας απέναντι στη σημερινή ανατολική Ευρώπη.

Στην κεντρική Ευρώπη, η βασική συζήτηση έχει να κάνει με την αντίσταση απέναντι στην θέληση της Γερμανίας να απορροφηθούν ακόμη περισσότεροι πρόσφυγες.

Πιο νότια, οι Ιταλοί και οι Πορτογάλοι είναι απασχολημένοι σε εσωτερικές διαμάχες όσον αφορά στην οικονομική τους ανάκαμψη που περιορίζεται από την σφιχτή δημοσιονομική πολιτική της ΕΕ, ενώ προσπαθούν παράλληλα να λύσουν τα τραπεζικά τους προβλήματα. Η Ισπανία εν τω μεταξύ είναι απορροφημένη με το ενδεχόμενο απόσχισης της Καταλονίας, την πολιτική παράλυση, και τον κίνδυνο διχοτόμησης της χώρας.

Όταν λοιπόν οι ηγέτες αυτών χωρών έρχονται για συναντήσεις στις Βρυξέλλες, σπάνια συμφωνούν ακόμη και στο τι θα πρέπει να συζητήσουν.

Στις δυο τελευταίες συναντήσεις κορυφής, η Βρετανία ήθελε να εστιάσουν όλοι στις δικές της απαιτήσεις για επαναδιαπραγμάτευση των όρων συμμετοχής της, έτσι ώστε ο πρωθυπουργός David Cameron να έχει κάτι να «πουλήσει» στους ψηφοφόρους του εν όψει του δημοψηφίσματος για την παραμονή της χώρας του στην Ένωση. Πέτυχε μια συμφωνία την 19/2, αλλά πολλοί συνάδελφοί του αγανάκτισαν επειδή χρειάστηκε να χάσουν χρόνο συζητώντας για ζητήματα που αυτοί θεωρούν δευτερεύοντα, την ώρα που το σπίτι τους «καίγεται». Όπως ανέφερε ένας διπλωμάτης, την ώρα που κλείνουν τα σύνορα, με πραγματικά προβλήματα λόγω Συρίας, «αναγκαστήκαμε να συζητάμε για ασήμαντα ζητήματα όπως είναι η κατηγοριοποίηση των επιδομάτων ανατροφής τέκνων, κλπ.»

Η Γερμανίδα καγκελάριος, που παλεύει για την πολιτική της επιβίωση, εξαιτίας της πολιτικής ανοιχτών θυρών που ξεκίνησε στο προσφυγικό ζήτημα, ήθελε η ΕΕ να επικεντρωθεί στα άμεσα και επείγοντα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ώστε να διασφαλιστούν τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, να καταγραφούν οι μετανάστες, να σταλούν πίσω στις πατρίδες τους όσοι δεν δικαιούνται άσυλο, και να διανεμηθούν οι πρόσφυγες σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Αγωνιώντας να βρεθεί μια κοινή ευρωπαϊκή λύση στο προσφυγικό, η Μέρκελ επέβαλλε μια ακόμη συνάντηση κορυφής με την Τουρκία την 7/3, λίγες μέρες πριν από τις προγραμματισμένες περιφερειακές εκλογές στη χώρα της, όπου προβλέπονται μεγάλα εκλογικά κέρδη για τους δεξιούς «αντι-μεταναστευτικούς» αντιπάλους της.

Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος πηγαίνει στις Βρυξέλλες αναζητώντας περισσότερη συνεργασία εναντίον της τρομοκρατίας, και στήριξη του στην στρατιωτική δράση εναντίον της ISIS στη Συρία και στη Λιβύη. Ο πρωθυπουργός του, ο  Manuel Valls,  ερέθισε τους Γερμανούς αξιωματούχους, όταν σε πρόσφατη επίσκεψή του στην Σύνοδο Ασφαλείας στο Μόναχο, άσκησε σκληρή κριτική στην πολιτική της Μέρκελ για τους μετανάστες, δηλώνοντας πως η Ευρώπη δεν μπορεί να δεχτεί κι άλλους.

Σε αντίθεση με προηγούμενες κρίσεις, όπου οι διαφωνίες μπορούσαν να αναβληθούν ή να «σαλαμοποιηθούν» σε μια σειρά από βήματα που μετέτρεπαν τις πολιτικές αντιπαραθέσεις σε τεχνοκρατικές διαδικασίες, η σημερινή μεταναστευτική κρίση μοιάζει διαφορετική, και δεν μπορεί ούτε να αναβληθεί, ούτε να «εξαφανιστεί» τεχνοκρατικά.

Τα γεγονότα κινούνται ταχύτερα από την ικανότητα της ΕΕ να τα διαχειριστεί. Οι κυβερνήσεις της βαλκανικής χερσονήσου, που αποτελούν την κύρια οδό των μεταναστών, πιεζόμενες από τις δυνάμεις του λαϊκισμού, καταφεύγουν στην επαιτεία, ζητώντας λύσεις από τους γείτονές τους.

Η Αυστρία, μια χώρα κλειδί στις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, επέβαλλε μονομερώς δικό της ανώτατο όριο προσφύγων, και αιτούντων ασύλου στα μέσα του Φεβρουαρίου. Σε μια ένδειξη της μειωμένης πλέον εξουσίας των Βρυξελλών και του Βερολίνου, η Βιέννη οργάνωσε έκτακτη συνάντηση χωρών των Βαλκανίων και της κεντρικής Ευρώπης, χωρίς την συμμετοχή της Γερμανίας, της Ελλάδας, αλλά και των αρχών της ΕΕ, έτσι ώστε να συντονίσει τα εθνικά μέτρα που λαμβάνονται με σκοπό την ανακοπή της προς τα βόρεια κινούμενης προσφυγικής λαοθάλασσας.

Την ώρα που καραβιές μεταναστών αψηφούν τον χειμώνα και καθημερινά περνάνε από την Τουρκία στην Ελλάδα, το κλείσιμο των συνόρων των βόρειων γειτόνων της έχει μετατρέψει την Ελλάδα, την πιο αδύναμη οικονομικά χώρα μέλος της ΕΕ, σε ένα  τεράστιο καταυλισμό προσφύγων.

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, προειδοποίησε ότι η χώρα του δεν θα γίνει «αποθήκη ψυχών», και απείλησε να κωλυσιεργήσει τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές «δουλειές» αν οι εταίροι της ΕΕ δεν μοιραστούν τα βάρη.

Σε γενικές γραμμές οι χώρες της ΕΕ αγνόησαν τα ποσοστά προσφύγων στα οποία συμφώνησαν πέρσι να δεχτούν, ενώ η Ουγγαρία ετοιμάζει και δημοψήφισμα για το αν θα πρέπει να δεχτεί έστω και έναν.

Η Βρετανία και η Γαλλία κρύβονται αντί να βοηθήσουν την Μέρκελ, την πιο έμπειρη και σεβαστή ηγέτη της Ευρώπης. Ο Άγγλος πρωθυπουργός αρνείται να δεχτεί πρόσφυγες φοβούμενος ότι αυτό θα του κοστίσει το δημοψήφισμα.  Ο Γάλλος ηγέτης πάλι, ανησυχεί πως αν προσφέρει βοήθεια στο Βερολίνο, αυτό θα ενισχύσει την ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν.

Αν δεν συμβεί μια έκπληξη, να παγώσουν δηλαδή οι αφίξεις προσφύγων από την Τουρκία, το πιο πιθανό είναι να δούμε την επίσημη αναστολή της Συνθήκης Σένγκεν για δυο χρόνια, ώστε να προληφθεί μια άτακτη διάλυσή της.

Έτσι, μια μεγάλη κατάκτηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, σε μια ήπειρο σημαδεμένη από αιώνες πολέμων, θα μπει σε τεχνητό κώμα, για να μη πεθάνει ξαφνικά. Το αποτέλεσμα θα είναι μεγάλες ουρές και πάλι στα σύνορα, αυτά που είχαν εξαφανιστεί εδώ και δυο δεκαετίες. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η Γερμανία με ή χωρίς την Μέρκελ μάλλον θα χρειαστεί να βάλει τα δικά της όρια στους μετανάστες.

Και όσο οι αδύναμοι και διαιρεμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες παραμένουν αποπροσανατολισμένοι από τις εσωτερικές τους διαμάχες, η ΕΕ που έθεσε τα πλαίσια της μεταπολεμικής ευημερίας, θα αρχίσει να ξηλώνεται…

Reuters

Απόδοση: S.A.